کاربرد فرح در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

تکمیل مدخل
بدون خلاصۀ ویرایش
(تکمیل مدخل)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش|fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۹: خط ۸:
شادمانی‌های پسندیده در قرآن عبارتند از: شادمانی شهدا از رحمت خدا؛ شادمان مومنان از فضل الهی؛ شادمانی از پیروزی‌ها بر دشمنان خدا؛ شادمانی از نازل شدن کتاب آسمانی.
شادمانی‌های پسندیده در قرآن عبارتند از: شادمانی شهدا از رحمت خدا؛ شادمان مومنان از فضل الهی؛ شادمانی از پیروزی‌ها بر دشمنان خدا؛ شادمانی از نازل شدن کتاب آسمانی.


شادمانی‌های ناپسند در قرآن عبارتند از: شادمانی بر داشته‌های دنیایی؛ شادمانی از گرفتاری دیگران؛ شادمانی از نرفتن به جهاد؛ شادمانی از اختلاف افکنی.
شادمانی‌های ناپسند در قرآن عبارتند از: شادمانی بر داشته‌های دنیایی؛ شادمانی از گرفتاری دیگران؛ شادمانی از نرفتن به جهاد؛ شادمانی از اختلاف افکنی؛ شادی به ناحق.


== مفهوم‌شناسی فرح ==
== مفهوم‌شناسی فرح ==
خط ۲۱: خط ۲۰:
* '''شادی مومنان از پیروزی بر دشمنان:''' قرآن در آیه ۴ [[سوره روم]]، به شادی مؤمنان هنگام محقق شدن وعده الهی و پیروز شدن بر دشمنان خدا اشاره کرده است: {{قرآن|في‏ بِضْعِ سِنينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ| ترجمه= در چند سال همه كارها از آن خداست؛ چه قبل و چه بعد (از اين شكست و پيروزى)؛ و در آن روز، مؤمنان(بخاطر پيروزى ديگرى) خوشحال خواهند شد.}}
* '''شادی مومنان از پیروزی بر دشمنان:''' قرآن در آیه ۴ [[سوره روم]]، به شادی مؤمنان هنگام محقق شدن وعده الهی و پیروز شدن بر دشمنان خدا اشاره کرده است: {{قرآن|في‏ بِضْعِ سِنينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ| ترجمه= در چند سال همه كارها از آن خداست؛ چه قبل و چه بعد (از اين شكست و پيروزى)؛ و در آن روز، مؤمنان(بخاطر پيروزى ديگرى) خوشحال خواهند شد.}}
* '''شادمانی از نازل شدن کتاب آسمانی:''' افراد حقيقت‏جو و حق‏طلب در برابر آنچه بر پيامبر نازل مى‏شد، تسليم و خوشحال بودند و افراد لجوج به مخالفت برمى‏خاستند.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۳۲.</ref> خداوند حال اینگونه افراد را چنین توصیف کرده است:{{قرآن|وَ الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَفْرَحُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ مِنَ الْأَحْزابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ| ترجمه=و آنها كه كتاب آسمانى در اختيارشان قرار داده‏ايم از آنچه بر تو نازل شده خوشحالند، و بعضى از احزاب قسمتى از آن را انكار مى‏كنند.| سوره= رعد| آیه= 36}}
* '''شادمانی از نازل شدن کتاب آسمانی:''' افراد حقيقت‏جو و حق‏طلب در برابر آنچه بر پيامبر نازل مى‏شد، تسليم و خوشحال بودند و افراد لجوج به مخالفت برمى‏خاستند.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۳۲.</ref> خداوند حال اینگونه افراد را چنین توصیف کرده است:{{قرآن|وَ الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَفْرَحُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ مِنَ الْأَحْزابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ| ترجمه=و آنها كه كتاب آسمانى در اختيارشان قرار داده‏ايم از آنچه بر تو نازل شده خوشحالند، و بعضى از احزاب قسمتى از آن را انكار مى‏كنند.| سوره= رعد| آیه= 36}}


== شادی ناپسند==
== شادی ناپسند==
شادی کردن در [[اسلام]] ممنوع نیست؛ شادی‌هایی است که [[انسان]] را از خدا و [[شکر الهی]] دور کرده و به [[عذاب|عذاب الهی]] دچار می‌سازد.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن‏، تهران، تهران‏، دار الکتب الاسلامیه‏، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۵۸.</ref> هر نوع شادی ممنوع نیست؛ بلکه فقط شادی‌های غیر الهی، مستانه و متکبرانه نکوهش شده است.<ref>کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref>
شادی کردن در [[اسلام]] ممنوع نیست؛ شادی‌هایی است که [[انسان]] را از خدا و [[شکر الهی]] دور کرده و به [[عذاب|عذاب الهی]] دچار می‌سازد.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن‏، تهران، تهران‏، دار الکتب الاسلامیه‏، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۵۸.</ref> هر نوع شادی ممنوع نیست؛ بلکه فقط شادی‌های غیر الهی، مستانه و متکبرانه نکوهش شده است.<ref>کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref>
* شادی متکبرانه: قارون که دارای ثروت زیادی شده بود به [[بنی اسرائیل|قوم حضرت موسی(ع)]] ظلم کرد، قوم موسی(ع) به او گفتند شادی نکن، خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد، اما او تکبر ورزید: {{قرآن|إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ |ترجمه= قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم كرد؛ ما آن قدر از گنج‌ها به او داده بوديم كه حمل كليدهاى آن براى يك گروه زورمند مشكل بود! هنگامى را كه قومش به او گفتند: اين همه شادى مغرورانه مكن، كه خداوند شادى‏كنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد!| سوره=قصص| آیه= 76}} قرآن در آیات دیگر نیز شادمانی به خاطر دنیا را امری ناپسند دانسته است که باعث دوری از رحمت الهی و گرفتار عذاب خدا خواهد شد.  
* '''شادی متکبرانه:''' قارون که دارای ثروت زیادی شده بود به [[بنی اسرائیل|قوم حضرت موسی(ع)]] ظلم کرد، قوم موسی(ع) به او گفتند شادی نکن، خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد، اما او تکبر ورزید: {{قرآن|إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ |ترجمه= قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم كرد؛ ما آن قدر از گنج‌ها به او داده بوديم كه حمل كليدهاى آن براى يك گروه زورمند مشكل بود! هنگامى را كه قومش به او گفتند: اين همه شادى مغرورانه مكن، كه خداوند شادى‏كنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد!| سوره=قصص| آیه= 76}} قرآن در آیات دیگر نیز شادمانی به خاطر دنیا را امری ناپسند دانسته است که باعث دوری از رحمت الهی و گرفتار عذاب خدا خواهد شد.  
* شادی از گرفتاری دیگران: برخی چنان هستند که اگر به دشمنش خیری، نعمتیف مالی برسد، ناراحت می‌شوند؛ اما اگر اندوه و بدى برسد، شاد شوند.<ref>جرجانى، حسين بن حسن، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> قرآن این صفت را یکجا برای دشمنان مومنان نسبت داده است: {{قرآن|إِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِها وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ بِما يَعْمَلُونَ مُحيطٌ|ترجمه= اگر نيكى به شما برسد، آنها را ناراحت مى‏كند؛ و اگر حادثه ناگوارى براى شما رخ دهد، خوشحال مى‏شوند. (امّا) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهيزگارى پيشه كنيد، نقشه‏هاى (خائنانه) آنان، به شما زيانى نمى‏رساند؛ خداوند به آنچه انجام مى‏دهند، احاطه دارد.|سوره= آل‏عمران|آیه=120}} در جای دیگر به دشمنان رسول خدا(ص) نسبت می‌هد: {{قرآن| إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكَ مُصيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ يَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ|ترجمه=|سوره= توبه|آیه= 50 }}  
* '''شادی از گرفتاری دیگران:''' برخی چنان هستند که اگر به دشمنش خیری، نعمتیف مالی برسد، ناراحت می‌شوند؛ اما اگر اندوه و بدى برسد، شاد شوند.<ref>جرجانى، حسين بن حسن، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> قرآن این صفت را یکجا برای دشمنان مومنان نسبت داده است: {{قرآن|إِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِها وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ بِما يَعْمَلُونَ مُحيطٌ|ترجمه= اگر نيكى به شما برسد، آنها را ناراحت مى‏كند؛ و اگر حادثه ناگوارى براى شما رخ دهد، خوشحال مى‏شوند. (امّا) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهيزگارى پيشه كنيد، نقشه‏هاى (خائنانه) آنان، به شما زيانى نمى‏رساند؛ خداوند به آنچه انجام مى‏دهند، احاطه دارد.|سوره= آل‏عمران|آیه=120}} در جای دیگر به دشمنان رسول خدا(ص) نسبت می‌هد: {{قرآن| إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكَ مُصيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ يَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ|ترجمه=|سوره= توبه|آیه= 50 }}
 
* شادی از نرفتن به جهاد: {{قرآن|فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلافَ رَسُولِ اللَّهِ وَ كَرِهُوا أَنْ يُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ قالُوا لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ |ترجمه=آنهايى كه خوشحالند از جهاد در ركاب رسول خدا تخلف ورزيدند، جهاد با مال و جان در راه خدا براى آنان بسيار سخت و ناگوار بود و مي‌گفتند: در اين هواى گرم و سوزان بيرون نرويد، به آنها بگو، آتش دوزخ بسيار گرم‌تر از اين هواست اگر بفهمند| سوره= توبه|آیه= 81}}
* '''شادی از تفرقه‌انگیزی:''' {{قرآن|مِنَ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ|ترجمه= از كسانى كه دين خود را پراكنده ساختند و به دسته‌‏ها و گروه‏‌ها تقسيم شدند! و (عجب اينكه) هر گروهى به آنچه نزد آنهاست (دلبسته و) خوشحالند! | سوره=روم|آیه= 32 }} در آیه 53 سوره مومنون نیز مضمون آین سخن آمده است: {{قرآن|فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُراً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ |ترجمه= امّا آنها كارهاى خود را در ميان خويش به پراكندگى كشاندند، و هر گروهى به راهى رفتند؛ (و عجب اينكه) هر گروه به آنچه نزد خود دارند خوشحالند!}}
* '''شادی به ناحق:''' {{قرآن|ذلِكُمْ بِما كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ|ترجمه= اين (عذاب) بخاطر آن است كه بناحقّ در زمين شادى مى‏كرديد و از روى غرور و مستى به خوشحالى مى‏پرداختيد!|سوره= غافر| آیه= 75 }} در اين آيه خداوند شادى و (فرح‏) را مقيد به شادى در زمين كرده ولى (مرح‏) و باليدن را مطلق ذكر كرده است چون (فرح‏) و شادى گاهى نيكو و ممدوح بوده و گاهى باطل مى‏باشد ولى (مرح‏) و بالدين مطلقا باطل است و مقصود چنين است: خداوند آنچه را كه نسبت بشما انجام داده به جهت پاداش شادى ناحق شما است در حالى كه پيامبران و اولياى حق دچار گرفتارى بوده‏اند و به خاطر اين بوده كه شما به خود باليده و ناشكرى و ناسازگارى مى‏كرديد<ref>طبرسى، فضل بن حسن، ترجمه تفسير مجمع البيان، ترجمه: گروهی از مترجمان، تهران، فراهانى، چاپ اول، ج۲۱، ص۳۰۴</ref>


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
trustworthy
۳٬۲۱۰

ویرایش