معنای عزیز در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۴: خط ۱۴:
== کاربردهای قرآنی عزیز ==
== کاربردهای قرآنی عزیز ==
=== توانایی، قدرت و شکست‌ناپذیری خداوند متعال ===
=== توانایی، قدرت و شکست‌ناپذیری خداوند متعال ===
بیشترین موارد استعمال کلمه «عزیز» در مورد خداوند متعال است که می‌رساند همه انسان‌ها در برابر خداوند متعال، شکست‌پذیرند و قدرت لایزال، غلبه بر دشمنان، قدرت عذاب کردن و بخشیدن، قدرت خلق و تدبیر جهان، قدرت برپایی محشر و شکست ناپذیر مطلق فقط و فقط خداوند متعال می‌باشد.<ref>بقره، آیه۱۲۹. ۲۰۹. ۲۲۰. ۲۲۸. ۲۴۰. ۲۶۰. سوره آل عمران، آیه۴. ۶. ۱۸. ۶۲. ۱۲۶. سوره نساء،  آیه۶۵. ۱۵۸. ۱۶۵ و…</ref> کلمه عزیز برای خداوند بیش از چهل مرتبه همراه با کلمه حکیم آمده است: {{قرآن|وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ|ترجمه=و خداوند توانا و حكيم است.|سوره=بقره|آیه=۲۴۰}} علاوه براین با صفات دیگر خدا نیز آمده است از جمله:
بیشترین موارد استعمال کلمه «عزیز» در مورد خداوند متعال است که می‌رساند همه انسان‌ها در برابر خداوند متعال، شکست‌پذیرند و قدرت لایزال، غلبه بر دشمنان، قدرت عذاب کردن و بخشیدن، قدرت خلق و تدبیر جهان، قدرت برپایی محشر و شکست ناپذیر مطلق فقط و فقط خداوند متعال می‌باشد.<ref>بقره، آیه۱۲۹. ۲۰۹. ۲۲۰. ۲۲۸. ۲۴۰. ۲۶۰. سوره آل عمران، آیه۴. ۶. ۱۸. ۶۲. ۱۲۶. سوره نساء،  آیه۶۵. ۱۵۸. ۱۶۵ و…</ref> کلمه عزیز برای خداوند بیش از چهل مرتبه همراه با کلمه حکیم آمده است: {{قرآن|وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ|ترجمه=و خداوند توانا و حكيم است.|سوره=بقره|آیه=۲۴۰}} علاوه براین، کلمه عزیز در قرآن با صفات دیگر خدا نیز آمده است؛ از جمله:
{{ستون|4}}
{{ستون|3}}
* ذوانتقام.<ref>سوره آل عمران،آیه۴. سوره مائده، ایه۹۵. سوره ابراهیم، آیه۴۷. سوره زمر، آیه۳۷.</ref>
* ذوانتقام.<ref>سوره آل عمران،آیه۴. سوره مائده، ایه۹۵. سوره ابراهیم، آیه۴۷. سوره زمر، آیه۳۷.</ref>
* علیم.<ref>سوره انعام، آیه۹۶. سوره نمل، آیه۷۸. سوره یس، آیه۳۸. سوره غافر، آیه۲. سوره فصلت، آیه۱۲. سوره زخرف، آیه۹.</ref>
* علیم.<ref>سوره انعام، آیه۹۶. سوره نمل، آیه۷۸. سوره یس، آیه۳۸. سوره غافر، آیه۲. سوره فصلت، آیه۱۲. سوره زخرف، آیه۹.</ref>
خط ۲۷: خط ۲۷:
* قوی.<ref> سوره هود، آیه۶۶. سوره حج، آیه۴۰. ۷۴. سوره احزاب، آیه۲۵. سوره شوری، آیه۱۹. سوره حدید، آیه۲۵. سوره مجادله، آیه۲۱.</ref>
* قوی.<ref> سوره هود، آیه۶۶. سوره حج، آیه۴۰. ۷۴. سوره احزاب، آیه۲۵. سوره شوری، آیه۱۹. سوره حدید، آیه۲۵. سوره مجادله، آیه۲۱.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
=== صفت برای قرآن ===
=== صفت برای قرآن ===
در قرآن کلمه عزیز برای خود قرآن هم استفاده شده است: {{قرآن|وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ|ترجمه=و به راستى كه آن كتابى ارجمند است.|سوره=فصلت|آیه=۴۱}} مفسران عزیز بودن قرآن را ارجمند، شکست‌ناپذیر و بی همتا معنا کرده‌اند که كتابى است كه هيچ كس نمى‌‏تواند همانند آن را بياورد و بر آن غلبه كند، كتابى است بى‏‌نظير، منطقش محكم و گويا، استدلالاتش قوى و نيرومند، تعبيراتش منسجم و عميق، تعليماتش ريشه‏‌دار و پر مايه، احكام و دستوراتش هماهنگ با نيازهاى واقعى انسان‌ها در تمام ابعاد زندگى است.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۲۹۷.</ref>
در قرآن کلمه عزیز برای خود قرآن هم استفاده شده است: {{قرآن|وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ|ترجمه=و به راستى كه آن كتابى ارجمند است.|سوره=فصلت|آیه=۴۱}} مفسران عزیز بودن قرآن را ارجمند، شکست‌ناپذیر و بی همتا معنا کرده‌اند که كتابى است كه هيچ كس نمى‌‏تواند همانند آن را بياورد و بر آن غلبه كند، كتابى است بى‏‌نظير، منطقش محكم و گويا، استدلالاتش قوى و نيرومند، تعبيراتش منسجم و عميق، تعليماتش ريشه‏‌دار و پر مايه، احكام و دستوراتش هماهنگ با نيازهاى واقعى انسان‌ها در تمام ابعاد زندگى است.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۲۹۷.</ref>


=== پادشاه و حکمران ===
=== پادشاه و حکمران ===
کلمهٔ عزیز گاهی در مورد شاهان و حکمرانان به کار رفته است، علتش این است که مردم آن‌ها را قدرتمند، غلبه‌کننده و پیروز می‌دانستند که در واقع همان معنای لغوی عزیز است، هر چند پندار مردم دربارهٔ عزیز بودن این حکمرانان اشتباه بود. در قرآن از حاکم [[مصر]] عزیز نام برده شده است.<ref>یوسف / ۳۰، ۵۱، ۷۸، ۸۸.</ref>
کلمه عزیز گاهی در مورد شاهان و حکمرانان به کار رفته است، علتش این است که مردم آن‌ها را قدرتمند، غلبه‌کننده و پیروز می‌دانستند که در واقع همان معنای لغوی عزیز است، هر چند پندار مردم درباره عزیز بودن این حکمرانان اشتباه بود. در قرآن از حاکم [[مصر]] عزیز نام برده شده است.<ref>یوسف / ۳۰، ۵۱، ۷۸، ۸۸.</ref>


=== احترام و غلبه ===
=== احترام و غلبه ===
به انسان‌های محترم عزیز می‌گویند که گاهی این احترام به خاطر مقامات معنوی است و گاهی نیز به خاطر مقام، ثروت و زور بازو. بر همین اساس خداوند متعال مؤمنان را هشدار می‌دهد که احترام و غلبه و عزت اصلی در گرو حرکت در صراط مستقیم الهی است و دل بستن به حکومت‌های غیر دینی و مقام و ثروت که زوال پذیرند، پنداری غلط می‌باشد و این خداوند است که چون قدرت دارد و شکست‌ناپذیر می‌باشد، می‌تواند به انسان‌های مؤمن عزت و احترام دهد و پیروزی نهایی را شامل آن‌ها کند.<ref>آل عمران / ۲۶، نساء / ۱۳۹، یونس / ۶۵، هود / ۹۱، یس / ۱۴، ص/ ۲۳.</ref>
به انسان‌های محترم عزیز می‌گویند که گاهی این احترام به خاطر مقامات معنوی است و گاهی نیز به خاطر مقام، ثروت و زور بازو. نبايد كسى را به جهت ثروت‏، يا مقام‏ و يا رنگ و نژاد احترام‏ كنيم، بلكه تنها، براى دين و اخلاق نيكو او را احترام بگذاريم‏<ref>مغنيه، محمدجواد، تفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۳۰۶.</ref> صاحبان زر و زور و دنياپرستان مادى كه همه چيز را از دريچه افكار خود به همان رنگ مادى مى‏‌بينند تمام احترام‏ و شخصيت را در داشتن ثروت‏ و مقام‏ و موقعيت‌هايى هموزن اين دو مى‏‌پندارند.‏<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۷۹.</ref> اما خداوند متعال مؤمنان را هشدار می‌دهد که احترام، غلبه و عزت اصلی در گرو حرکت در صراط مستقیم الهی است:{{قرآن|مَنْ كانَ يُريدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَميعاً إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ وَ الَّذينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَديدٌ وَ مَكْرُ أُولئِكَ هُوَ يَبُورُ | ترجمه=كسى كه خواهان عزّت است، تمام عزّت براى خداست؛ سخنان پاكيزه به سوى او صعود مى‌‏كند و عمل صالح را بالا مى‌‏برد؛ و آنها كه نقشه‏‌هاى بد مى‏‌كشند، عذاب سختى براى آنهاست و مكر  آنان نابود مى‏‌شود.|سوره= فاطرآیه= ۱۰}} دل بستن به مقام و ثروت که زوال‌پذیرند، پنداری غلط می‌باشد و این خداوند است که چون قدرت دارد و شکست‌ناپذیر می‌باشد، می‌تواند به انسان‌های مؤمن عزت و احترام دهد و پیروزی نهایی را شامل آن‌ها کند.<ref>سوره آل عمران، آیه۲۶. سوره نساء، آیه۱۳۹. سوره یونس، آیه۶۵. سوره یس، آیه۱۴.</ref>


=== خودخواهی و غرور ===
=== خودخواهی و غرور ===
به نظر می‌رسد انسان مغرور و خودخواه، خود را پیروز و غالب می‌داند و در اثر هوی و هوس خود را به نوعی شکست ناپذیر و برتر می‌داند، لذا در قرآن کریم آمده است که انسان‌های گنهکار را عزت می‌گیرد؛ یعنی خودشان را عزیز می‌پندارند: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و هنگامی که به آن‌ها گفته شود: از خدا بترسید، عزت (لجاجت و تعصب) آن‌ها را به گناه می‌کشاند، آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}}
انسان [[تکبر|مغرور]] و [[خودخواهی|خودخواه]]، خود را پیروز و غالب می‌داند، در اثر هوی و هوس خود را به نوعی شکست ناپذیر و برتر می‌داند: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و هنگامی که به آن‌ها گفته شود: از خدا بترسید، عزت (لجاجت و تعصب) آن‌ها را به گناه می‌کشاند، آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}}
 
به اين گناهكار سركش گفته مى‏شود بچش، تو همان كسى هستى كه به گمان خود از همه قدرت‏مندتر و محترم‏تر بودى: {{قرآن|ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ‏|سوره=دخان|آیه=۴۹}} تو بودى كه بينوايان را در بند كشيده بودى، و بر آنها ستم‏ روا مى‏داشتى، براى خود قدرتى شكست ناپذير و احترامى فوق العاده قائل بودى.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۱، ص۲۰۵.</ref>


=== سخت و سخت‌گیر ===
=== سخت و سخت‌گیر ===
خداوند متعال در ترسیم شخصیت رسول اسلام(ص) می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ جَاءکمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکم بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ|ترجمه=به یقین رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.|سوره=توبه|آیه=۱۲۸}}
خداوند متعال در ترسیم شخصیت رسول خدا(ص) می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ جَاءکمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکم بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ|ترجمه=به یقین رسولی از خود شما به سوی‌تان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.|سوره=توبه|آیه=۱۲۸}}
 
خداوند متعال مؤمنان را هم کسانی می‌داند که بر مؤمنان مهربان باشند؛ ولی برای کفار عزیز باشند؛ یعنی سخت‌گیر باشند و در مقابل آن‌ها کوتاه نیایند.<ref>سوره مائده، آیه۵۴.</ref>


خداوند متعال مؤمنان را هم کسانی می‌داند که بر مؤمنان مهربان باشند؛ ولی برای کفار عزیز باشند؛ یعنی سختگیر باشند و در مقابل آن‌ها کوتاه نیایند.<ref>مائده / ۵۴.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
== مطالعه بیشتر ==
* المیزان، علامه طباطبایی، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ج۳، ص۲۰۶، و ج۱۷، ص۲۷.
* تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۱۸، ص۱۹۷، ج۲۴، ص۱۶۸.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۲: خط ۶۹:
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
  | کیفیت =ج
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
trustworthy
۳٬۲۱۰

ویرایش