معنای عزیز در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(اضافه کردن عناوین با ذکر آیات در کابرد عزیز در صفات خدا)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۴: خط ۱۴:
== کاربردهای قرآنی عزیز ==
== کاربردهای قرآنی عزیز ==
=== توانایی، قدرت و شکست‌ناپذیری خداوند متعال ===
=== توانایی، قدرت و شکست‌ناپذیری خداوند متعال ===
بیشترین موارد استعمال کلمه «عزیز» در مورد خداوند متعال است که می‌رساند همه انسان‌ها در برابر خداوند متعال، شکست‌پذیرند و قدرت لایزال، غلبه بر دشمنان، قدرت عذاب کردن و بخشیدن، قدرت خلق و تدبیر جهان، قدرت برپایی محشر و شکست ناپذیر مطلق فقط و فقط خداوند متعال می‌باشد.<ref>بقره، آیه۱۲۹. ۲۰۹. ۲۲۰. ۲۲۸. ۲۴۰. ۲۶۰. سوره آل عمران، آیه۴. ۶. ۱۸. ۶۲. ۱۲۶. سوره نساء،  آیه۶۵. ۱۵۸. ۱۶۵ و…</ref> کلمه عزیز برای خداوند بیش از چهل مرتبه همراه با کلمه حکیم آمده است: {{قرآن|وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ|ترجمه=و خداوند توانا و حكيم است.|سوره=بقره|آیه=۲۴۰}} علاوه براین با صفات دیگر خدا نیز آمده است از جمله:
بیشترین موارد استعمال کلمه «عزیز» در مورد خداوند متعال است که می‌رساند همه انسان‌ها در برابر خداوند متعال، شکست‌پذیرند و قدرت لایزال، غلبه بر دشمنان، قدرت عذاب کردن و بخشیدن، قدرت خلق و تدبیر جهان، قدرت برپایی محشر و شکست ناپذیر مطلق فقط و فقط خداوند متعال می‌باشد.<ref>بقره، آیه۱۲۹. ۲۰۹. ۲۲۰. ۲۲۸. ۲۴۰. ۲۶۰. سوره آل عمران، آیه۴. ۶. ۱۸. ۶۲. ۱۲۶. سوره نساء،  آیه۶۵. ۱۵۸. ۱۶۵ و…</ref> کلمه عزیز برای خداوند بیش از چهل مرتبه همراه با کلمه حکیم آمده است: {{قرآن|وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ|ترجمه=و خداوند توانا و حكيم است.|سوره=بقره|آیه=۲۴۰}} علاوه براین، کلمه عزیز در قرآن با صفات دیگر خدا نیز آمده است؛ از جمله:
{{ستون|4}}
{{ستون|3}}
* ذوانتقام.<ref>سوره آل عمران،آیه۴. سوره مائده، ایه۹۵. سوره ابراهیم، آیه۴۷. سوره زمر، آیه۳۷.</ref>
* ذوانتقام.<ref>سوره آل عمران،آیه۴. سوره مائده، ایه۹۵. سوره ابراهیم، آیه۴۷. سوره زمر، آیه۳۷.</ref>
* علیم.<ref>سوره انعام، آیه۹۶. سوره نمل، آیه۷۸. سوره یس، آیه۳۸. سوره غافر، آیه۲. سوره فصلت، آیه۱۲. سوره زخرف، آیه۹.</ref>
* علیم.<ref>سوره انعام، آیه۹۶. سوره نمل، آیه۷۸. سوره یس، آیه۳۸. سوره غافر، آیه۲. سوره فصلت، آیه۱۲. سوره زخرف، آیه۹.</ref>
خط ۲۷: خط ۲۷:
* قوی.<ref> سوره هود، آیه۶۶. سوره حج، آیه۴۰. ۷۴. سوره احزاب، آیه۲۵. سوره شوری، آیه۱۹. سوره حدید، آیه۲۵. سوره مجادله، آیه۲۱.</ref>
* قوی.<ref> سوره هود، آیه۶۶. سوره حج، آیه۴۰. ۷۴. سوره احزاب، آیه۲۵. سوره شوری، آیه۱۹. سوره حدید، آیه۲۵. سوره مجادله، آیه۲۱.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
=== صفت برای قرآن ===
=== صفت برای قرآن ===
در قرآن کلمه عزیز برای خود قرآن هم استفاده شده است و مترجمان آن را ارجمند، شکست‌ناپذیر، بی همتا معنا کرده‌اند: {{قرآن|وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ|ترجمه=و به راستى كه آن كتابى ارجمند است.|سوره=فصلت|آیه=۴۱}}
در قرآن کلمه عزیز برای خود قرآن هم استفاده شده است: {{قرآن|وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ|ترجمه=و به راستى كه آن كتابى ارجمند است.|سوره=فصلت|آیه=۴۱}} مفسران عزیز بودن قرآن را ارجمند، شکست‌ناپذیر و بی همتا معنا کرده‌اند که كتابى است كه هيچ كس نمى‌‏تواند همانند آن را بياورد و بر آن غلبه كند، كتابى است بى‏‌نظير، منطقش محكم و گويا، استدلالاتش قوى و نيرومند، تعبيراتش منسجم و عميق، تعليماتش ريشه‏‌دار و پر مايه، احكام و دستوراتش هماهنگ با نيازهاى واقعى انسان‌ها در تمام ابعاد زندگى است.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۲۹۷.</ref>


=== پادشاه و حکمران ===
=== پادشاه و حکمران ===
کلمهٔ عزیز گاهی در مورد شاهان و حکمرانان به کار رفته است، علتش این است که مردم آن‌ها را قدرتمند، غلبه‌کننده و پیروز می‌دانستند که در واقع همان معنای لغوی عزیز است، هر چند پندار مردم دربارهٔ عزیز بودن این حکمرانان اشتباه بود. در قرآن از حاکم [[مصر]] عزیز نام برده شده است.<ref>یوسف / ۳۰، ۵۱، ۷۸، ۸۸.</ref>
کلمه عزیز گاهی در مورد شاهان و حکمرانان به کار رفته است، علتش این است که مردم آن‌ها را قدرتمند، غلبه‌کننده و پیروز می‌دانستند که در واقع همان معنای لغوی عزیز است، هر چند پندار مردم درباره عزیز بودن این حکمرانان اشتباه بود. در قرآن از حاکم [[مصر]] عزیز نام برده شده است.<ref>یوسف / ۳۰، ۵۱، ۷۸، ۸۸.</ref>


=== احترام و غلبه ===
=== احترام و غلبه ===
به انسان‌های محترم عزیز می‌گویند که گاهی این احترام به خاطر مقامات معنوی است و گاهی نیز به خاطر مقام، ثروت و زور بازو. بر همین اساس خداوند متعال مؤمنان را هشدار می‌دهد که احترام و غلبه و عزت اصلی در گرو حرکت در صراط مستقیم الهی است و دل بستن به حکومت‌های غیر دینی و مقام و ثروت که زوال پذیرند، پنداری غلط می‌باشد و این خداوند است که چون قدرت دارد و شکست‌ناپذیر می‌باشد، می‌تواند به انسان‌های مؤمن عزت و احترام دهد و پیروزی نهایی را شامل آن‌ها کند.<ref>آل عمران / ۲۶، نساء / ۱۳۹، یونس / ۶۵، هود / ۹۱، یس / ۱۴، ص/ ۲۳.</ref>
به انسان‌های محترم عزیز می‌گویند که گاهی این احترام به خاطر مقامات معنوی است و گاهی نیز به خاطر مقام، ثروت و زور بازو. نبايد كسى را به جهت ثروت‏، يا مقام‏ و يا رنگ و نژاد احترام‏ كنيم، بلكه تنها، براى دين و اخلاق نيكو او را احترام بگذاريم‏<ref>مغنيه، محمدجواد، تفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۳۰۶.</ref> صاحبان زر و زور و دنياپرستان مادى كه همه چيز را از دريچه افكار خود به همان رنگ مادى مى‏‌بينند تمام احترام‏ و شخصيت را در داشتن ثروت‏ و مقام‏ و موقعيت‌هايى هموزن اين دو مى‏‌پندارند.‏<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۷۹.</ref> اما خداوند متعال مؤمنان را هشدار می‌دهد که احترام، غلبه و عزت اصلی در گرو حرکت در صراط مستقیم الهی است:{{قرآن|مَنْ كانَ يُريدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَميعاً إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ وَ الَّذينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَديدٌ وَ مَكْرُ أُولئِكَ هُوَ يَبُورُ | ترجمه=كسى كه خواهان عزّت است، تمام عزّت براى خداست؛ سخنان پاكيزه به سوى او صعود مى‌‏كند و عمل صالح را بالا مى‌‏برد؛ و آنها كه نقشه‏‌هاى بد مى‏‌كشند، عذاب سختى براى آنهاست و مكر  آنان نابود مى‏‌شود.|سوره= فاطرآیه= ۱۰}} دل بستن به مقام و ثروت که زوال‌پذیرند، پنداری غلط می‌باشد و این خداوند است که چون قدرت دارد و شکست‌ناپذیر می‌باشد، می‌تواند به انسان‌های مؤمن عزت و احترام دهد و پیروزی نهایی را شامل آن‌ها کند.<ref>سوره آل عمران، آیه۲۶. سوره نساء، آیه۱۳۹. سوره یونس، آیه۶۵. سوره یس، آیه۱۴.</ref>


=== خودخواهی و غرور ===
=== خودخواهی و غرور ===
به نظر می‌رسد انسان مغرور و خودخواه، خود را پیروز و غالب می‌داند و در اثر هوی و هوس خود را به نوعی شکست ناپذیر و برتر می‌داند، لذا در قرآن کریم آمده است که انسان‌های گنهکار را عزت می‌گیرد؛ یعنی خودشان را عزیز می‌پندارند: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و هنگامی که به آن‌ها گفته شود: از خدا بترسید، عزت (لجاجت و تعصب) آن‌ها را به گناه می‌کشاند، آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}}
انسان [[تکبر|مغرور]] و [[خودخواهی|خودخواه]]، خود را پیروز و غالب می‌داند، در اثر هوی و هوس خود را به نوعی شکست ناپذیر و برتر می‌داند: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و هنگامی که به آن‌ها گفته شود: از خدا بترسید، عزت (لجاجت و تعصب) آن‌ها را به گناه می‌کشاند، آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}}
 
به اين گناهكار سركش گفته مى‏شود بچش، تو همان كسى هستى كه به گمان خود از همه قدرت‏مندتر و محترم‏تر بودى: {{قرآن|ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ‏|سوره=دخان|آیه=۴۹}} تو بودى كه بينوايان را در بند كشيده بودى، و بر آنها ستم‏ روا مى‏داشتى، براى خود قدرتى شكست ناپذير و احترامى فوق العاده قائل بودى.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۱، ص۲۰۵.</ref>


=== سخت و سخت‌گیر ===
=== سخت و سخت‌گیر ===
خداوند متعال در ترسیم شخصیت رسول اسلام(ص) می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ جَاءکمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکم بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ|ترجمه=به یقین رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.|سوره=توبه|آیه=۱۲۸}}
خداوند متعال در ترسیم شخصیت رسول خدا(ص) می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ جَاءکمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکم بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ|ترجمه=به یقین رسولی از خود شما به سوی‌تان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.|سوره=توبه|آیه=۱۲۸}}
 
خداوند متعال مؤمنان را هم کسانی می‌داند که بر مؤمنان مهربان باشند؛ ولی برای کفار عزیز باشند؛ یعنی سخت‌گیر باشند و در مقابل آن‌ها کوتاه نیایند.<ref>سوره مائده، آیه۵۴.</ref>


خداوند متعال مؤمنان را هم کسانی می‌داند که بر مؤمنان مهربان باشند؛ ولی برای کفار عزیز باشند؛ یعنی سختگیر باشند و در مقابل آن‌ها کوتاه نیایند.<ref>مائده / ۵۴.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
== مطالعه بیشتر ==
* المیزان، علامه طباطبایی، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ج۳، ص۲۰۶، و ج۱۷، ص۲۷.
* تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۱۸، ص۱۹۷، ج۲۴، ص۱۶۸.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۲: خط ۶۹:
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
  | کیفیت =ج
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
trustworthy
۳٬۲۱۰

ویرایش