ویژگی‌های منافقان در نهج‌ البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اضافه کردن جستار
(ایجاد مدخل جدید)
 
جز (اضافه کردن جستار)
 
(۱۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در حال ویرایش|Fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
ويژگي‌هاي منافقان در نهج البلاغه چيست؟
ویژگی‌های منافقان در نهج البلاغه چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
گمراهان و گمراه کنندگان؛ دگرگوني در رفتارها و همرنگ جماعت شدن؛ فرصت طلبي؛ خوش سخن و بدکردار؛ حسود و دردسر ساز؛ سوق دادن جامعه به نااميدي؛ چاپلوسي و سماجت براي رسيدن به دنيا؛ هتاک؛ آلوده به گناه؛ دشمنی با [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین(ع)]] از جمله ویژگی‌های منافقان در نگاه امیرالمومنین(ع) است.
گمراهان و گمراه کنندگان؛ دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن؛ فرصت‌طلبی؛ خوش سخن و بدکردار؛ حسود و دردسر ساز؛ سوق دادن جامعه به ناامیدی؛ چاپلوسی؛ [[دلبستگی به دنیا|سماجت برای رسیدن به دنیا]]؛ [[فحاشی|هتاک]]؛ [[مصادیق گناه در قرآن|آلوده به گناه]]؛ دشمنی با امیرالمومنین(ع) از جمله ویژگی‌های منافقان در نگاه [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین(ع)]] است.
[[پرونده:نهج البلاغه با ترجمه عبد المحمد آیتی.jpeg|بندانگشتی|نهج البلاغه با ترجمه عبدالمحمد آیتی]]


'''گمراهان و گمراه کنندگان'''
'''گمراهان و گمراه کنندگان'''
* اينها هم گمراهند يعني از راه خدا منحرف شده و هدايت نيافته اند و هم با القاي شبهه هاي باطل و سخنان نادرست ديگران را به گمراهي مي کشانند. هم خطاکارند و هم ديگران را به خطا وا مي دارند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اینها هم گمراهند یعنی از راه خدا منحرف شده و هدایت نیافته‌اند و هم با القای شبهه‌های باطل و سخنان نادرست دیگران را به گمراهی می‌کشانند. هم خطاکارند و هم دیگران را به خطا وامی‌دارند».<ref name=":0">نهج البلاغه، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، خطبه ۱۸۵.</ref><ref>این خطبه درنسخه صبحی صالح نهج البلاغه خطبه ۱۹۴ می‌باشد.</ref>}}
'''دگرگوني در رفتارها و همرنگ جماعت شدن'''  
 
* منافقان به رنگ هاي گوناگون در مي آيند. به سبب مقاصد باطل و اغراض فاسدي که دارند احوال آنها پيوسته در تغيير و گفتار و رفتار آنها جوراجور و دستخوش دگرگوني است و با هر کس با چهره و زباني جداگانه برخورد مي کنند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
'''دگرگونی در رفتارها و همرنگ جماعت شدن'''
'''فريب کاري'''  
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «منافقان به رنگ‌های گوناگون در می‌آیند. به سبب مقاصد باطل و اغراض فاسدی که دارند احوال آنها پیوسته در تغییر و گفتار و رفتار آنها دستخوش دگرگونی است و با هر کس با چهره و زبانی جداگانه برخورد می‌کنند».<ref name=":0"/>}}
* به هر وسيله و با هر زبان در صدد فريفتن شمايند.
 
* راه را براي فريب دادن مردم هموار گردانيده و طريق رهايي آنان را از تنگناي نيرنگ هاي شان پر پيچ و خم ساخته اند.
'''فریب کاری'''
* پنهاني به سوي مقاصد خويش گام بر مي دارند و مانند حرکت بيماري در بدن، آرام آرام به جنبش در مي آيند.
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «به هر وسیله و با هر زبان در صدد فریفتن شمایند».
* منافقان براي اين که حقّ را باطل جلوه دهند و آن را در جامه تزوير خود بپوشانند شبهاتي آماده کرده اند و براي از ميان بردن هر حقّي وسيله اي مهيّا کرده اند و براي هر دري از حيله و تزوير کليدي ساخته اند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
«راه را برای فریب دادن مردم هموار گردانیده و طریق رهایی آنان را از تنگنای نیرنگ‌های‌شان پر پیچ و خم ساخته‌اند».
'''فرصت طلبي'''  
«پنهانی به سوی مقاصد خویش گام برمی‌دارند و مانند حرکت بیماری در بدن، آرام آرام به جنبش در می‌آیند».
* در هر فرصتي شما را هدف خود قرار داده و در هر کمينگاهي در کمين شما نشسته اند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
«منافقان برای این که حقّ را باطل جلوه دهند و آن را در جامه تزویر خود بپوشانند شبهاتی آماده کرده‌اند و برای از میان بردن هر حقّی وسیله‌ای مهیّا کرده‌اند و برای هر دری از حیله و تزویر کلیدی ساخته‌اند».<ref name=":0"/>}}
'''بيمار دل و خوش ظاهر'''  
 
* دل هاي شان بيمار و ظاهرشان از نشانه هاي پاکيزگان است. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
'''فرصت طلبی'''
بيماري دل‌هاي منافقان و پاکيزگي ظاهر آنان، دردهاي نفساني است که جان آنها را فرا گرفته مانند حسد، کينه، مکر و فريب، که در نهان بر ضد مسلمانان حيله و تزوير به کار مي برند و در آشکار نسبت به آنان اظهار خوشرويي و دوستي و محبّت و خيرخواهي مي کنند. اين‌که انسان با زبان چيزي را پسنديده بداند و خلاف آن را در دل داشته باشد، قانون و ضابطه نفاق است.
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «در هر فرصتی شما را هدف خود قرار داده و در هر کمینگاهی در کمین شما نشسته‌اند».<ref name=":0"/>}}
 
'''بیمار دل و خوش ظاهر'''
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «دل‌های‌شان بیمار و ظاهرشان از نشانه‌های پاکیزگان است».<ref name=":0"/>}}
بیماری دل‌های منافقان و پاکیزگی ظاهر آنان، دردهای نفسانی است که جان آنها را فرا گرفته مانند [[حسد]]، [[کینه]]، فریب، که در نهان بر ضد مسلمانان حیله به کار می‌برند، اما در آشکار نسبت به آنان اظهار خوشرویی و دوستی و محبّت و خیرخواهی می‌کنند. این‌که انسان با زبان چیزی را پسندیده بداند و خلاف آن را در دل داشته باشد، قانون و ضابطه نفاق است.<ref>هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۰ق، ج۱۲، ص۱۷۷.</ref>


'''خوش سخن و بدکردار'''
'''خوش سخن و بدکردار'''
* سخن پردازي آنها دواست و گفتارشان شفاست. ليکن کردارشان دردي است درمان ناپذير. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «سخن پردازی آنها دواست و گفتارشان شفاست. لیکن کردارشان دردی است درمان ناپذیر».<ref name=":0"/>}}
آنها مانند زاهدان و پارسايان مردمان را موعظه کرده، به پرهيزگاري و فرمانبرداري خداوند دستور مي دهند؛ امّا با گناهاني که مرتکب مي شوند کردار آنها کردار فاسقان و گمراهان است و گناه کاري منافقان بزرگ ترين درد و درمان ناپذير است.
آنها مانند زاهدان و پارسایان مردمان را موعظه می‌کنند. به پرهیزگاری و فرمانبرداری خداوند دستور می‌دهند؛ امّا با گناهانی که مرتکب می‌شوند کردار آنها کردار فاسقان و گمراهان است و گناه کاری منافقان بزرگ‌ترین درد و درمان ناپذیر است.<ref>ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۱۶۷.</ref>
 
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «تنها کسانی که از شر آنها بر شما می‌ترسم آنها هستند که در دل منافقند و در زبان دانا، سخنانی می‌گویند دل پسند ولی اعمالی دارند زشت و ناپسند».<ref>ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج البلاغه، ترجمه آشتیانی محمدرضا و امامی، محمد جعفر، قم، انتشارات مطبوعات هدف، چاپ اول، بی تا، ج۳، ص۴۷، نامه ۲۷.</ref>}}
 
'''حسود و دردسر ساز'''
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر در زندگی کسی گشایشی بینند بر او حسد می‌ورزند و اگر کسی را در سختی و گرفتاری مشاهده کنند با سخن چینی و فتنه انگیزی بر رنج او می‌افزایند».<ref name=":0"/>}}
 
حسد از بدترین و خبیث‌ترین اخلاق‌ها شمرده شده است: {{قرآن|أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَیٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|سوره=نساء|آیه=۵۴|ترجمه=[آنان] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد می‌ورزند.}} [[پیامبر اسلام(ص)]] بر اساس این آیه، حسودان را دشمنان نعمت خدا معرفی کرده است.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ج۵، ص۳۲۷.</ref>


امیرمومنان(ع): تنها کساني که از شر آنها بر شما مي ترسم آنها هستند که در دل منافقند و در زبان دانا، سخناني مي گويند دل پسند ولي اعمالي دارند زشت و ناپسند. <ref> ترجمه گويا و شرح فشرده اي بر نهج البلاغه، ترجمه آشتياني محمدرضا و امامي، محمد جعفر، قم، انتشارات مطبوعات هدف، چاپ اول، بي تا، ج3، ص47، نامه 27.</ref>
'''سوق دادن جامعه به ناامیدی'''
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر کسی امید چیزی را داشته باشد مقتضای طبع آنها این است که او را نومید گردانند، زیرا روش منافق دروغگو، همواره بر این است که دور را نزدیک و نزدیک را دور نشان دهد».<ref name=":0"/>


'''[[حسد|حسود]] و دردسر ساز'''  
'''مردمی جلوه دادن خود'''
* اگر در زندگي کسي فراخي و گشايشي بينند بر او حسد مي ورزند و اگر کسي را در سختي و گرفتاري مشاهده کنند با سخن چيني و فتنه انگيزي بر رنج او مي افزايند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «در هر غم و اندوهی اشک‌ها می‌ریزند».<ref name=":0"/>}}


'''سوق دادن جامعه به نا‌اميدي '''
منافقان برای دست یافتن به مقاصد و اغراض خود در برابر گریه و اندوه دیگران، به دروغ اظهار غمگینی می‌کنند و اشک می‌ریزند در حالی که آنان دشمن غمدیدگانند.<ref>هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۰ق، ج۱۲، ص۱۷۹.</ref>
* اگر کسي اميد چيزي را داشته باشد مقتضاي طبع آنها اين است که او را نوميد گردانند، زيرا روش منافق دروغگو همواره بر اين است که دور را نزديک و نزديک را دور نشان دهد. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>


'''مردمي جلوه دادن خود'''  
'''چاپلوسی و سماجت برای رسیدن به دنیا'''
* در هر غم و اندوهي اشک ها مي ريزند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «مدح و ستایش را به یکدیگر وام می‌دهند و پاداش خود را انتظار دارند؛ یعنی هر یک از آنها همکار خود را می‌ستاید تا او نیز به ستایش وی اقدام کند و در برابر کار خود از او انتظار پاداش دارد. و اگر از کسی درخواستی داشته باشند برای این که او درخواست آنها را انجام دهد اصرار می‌ورزند و پافشاری می‌کنند».<ref name=":0"/>}}
کنايه از اين که منافقان براي دست يافتن به مقاصد و اغراض خود در برابر گريه و اندوه ديگران، به دروغ اظهار غمگيني مي کنند و اشک مي ريزند در حالي که آنان دشمن غمديدگانند.
فرد خودخواه برای جلب منافع، [[عزت نفس]] خود را از دست داده و به [[چاپلوسی]] می‌پردازد. او در صورتی که احتمال دهد می‌تواند از کسی به وسیله چاپلوسی منافعی را کسب کند، به تملق او می‌پردازد.<ref>اکبری، محمود، خود و ناخود، قم، مؤسسه فرهنگی سماء، ۱۳۸۱ش، ص۹۳.</ref>


'''چاپلوسي و سماجت براي رسيدن به دنيا'''
'''هتاک'''
* مدح و ستايش را به يکديگر وام مي دهند و پاداش خود را انتظار دارند. يعني هر يک از آنها همکار خود را مي ستايد تا او نيز به ستايش وي اقدام کند و در برابر کار خود از او انتظار پاداش دارد. و اگر از کسي درخواستي داشته باشند براي اين که او درخواست آنها را انجام دهد اصرار مي ورزند و پافشاري مي کنند. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر کسی را سرزنش کنند عیب‌های او را آشکار و از این طریق او را شرمنده و سرافکنده می‌سازند و بسا این که عیب‌های او را در حضور کسی به او می‌گویند که دوست نمی‌دارد وی در جریان آنها قرار گیرد».<ref name=":0"/>}}


'''هتاک'''  
'''ستمگری در حکومت'''
* اگر کسي را سرزنش کنند عيب هاي او را آشکار و از اين طريق او را شرمنده و سرافکنده مي سازند و بسا اين که عيب هاي او را در حضور کسي به او مي گويند که دوست نمي دارد وي در جريان آنها قرار گيرد. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>


'''ستمگري در حکومت'''
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر یکی از آنها حکمرانی و فرمانروایی یابد، در بیدادگری و شکم خوارگی زیاده روی می‌کند و در شهوترانی و بهره‌گیری از خوشی‌های دنیا پا از حدّ فراتر می‌گذارد».<ref name=":0"/>}}
* اگر يکي از آنها حکمراني و فرمانروايي يابد در بيدادگري و شکم خوارگي زياده روي مي کند و در شهوتراني و بهره گيري از خوشي هاي دنيا پا از حدّ فراتر مي گذارد. <ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>


امیرمومنان(ع) منافقان را [[یاران شیطان|ياران و پيروان شيطانند]] که خداوند مي‌فرمايد: {{قرآن||ترجمه=شيطان بر آنان مسلّط شده و ياد خدا را از خاطر آنها برده است. آنان حزب شيطانند! بدانيد حزب شيطان زيانکارانند|سوره= مجادله|آیه=19}}<ref> نهج البلاغه، ترجمه آيتي، عبدالمحمد، خطبه 185.</ref>
امیرمومنان(ع) منافقان را [[یاران شیطان|یاران و پیروان شیطانند]] می‌داند که خداوند می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=شیطان بر آنان مسلّط شده و یاد خدا را از خاطر آنها برده است. آنان حزب شیطانند! بدانید حزب شیطان زیانکارانند|سوره= مجادله|آیه=۱۹}}<ref name=":0"/>


'''گنه کاران'''  
'''گنه‌کاران'''
* منافقان گناه مي کارند و کِشته خويش به آب غرور آبياري مي کنند و هلاکت درو و برداشت مي کنند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه: آیتی، عبد المحمد، خطبه2 </ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «منافقان گناه می‌کارند و کِشته خویش به آب غرور آبیاری می‌کنند و هلاکت درو و برداشت می‌کنند».<ref name=":0"/>}}


'''دشمنی با اميرمومنان علي(ع)'''
'''دشمنی با امیرمومنان علی(ع)'''


اميرمومنان(ع) فرمود: اگر با شمشيرم بر بيني مؤمن بزنم که دشمن من شود، با من دشمني نخواهد کرد و اگر تمام دنيا را به منافق ببخشم تا مرا دوست بدارد، دوست من نخواهد شد و اين بدان جهت است که قضاي الهي جاري شد و بر زبان [[پیامبر امی|پيامبر امّي(ص)]] گذشت که فرمود: اي علي! مؤمن تو را دشمن نگيرد و منافق تو را دوست نخواهد داشت. <ref> نهج البلاغه، ترجمه: آيتي، عبدالمحمد، حکمت 42.</ref>
{{نقل قول|امیرمومنان(ع): «اگر با شمشیرم بر بینی مؤمن بزنم که دشمن من شود، با من دشمنی نخواهد کرد و اگر تمام دنیا را به منافق ببخشم تا مرا دوست بدارد، دوست من نخواهد شد و این بدان جهت است که قضای الهی جاری شد و بر زبان [[پیامبر امی|پیامبر امّی(ص)]] گذشت که فرمود: ای علی! مؤمن تو را دشمن نگیرد و منافق تو را دوست نخواهد داشت».<ref name=":0"/>}}


== مطالعه بیشتر==
== جستارهای وابسته ==
* ترجمه شرح نهج البلاغه ابن ميثم بحراني، مترجم:  قربانعلي محمدي مقدم و علي اصغر نوايي يحيي زاده، ج3، ص773.
[[ویژگی‌های منافقان در قرآن]]
* شرح نهج البلاغه، سيد عباس موسوي، ج3، ص370.


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
خط ۶۹: خط ۷۷:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت = ج
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۲٬۱۶۳

ویرایش