|
|
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=Rezvani }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
خط ۵: |
خط ۴: |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| | '''دعاهای پیامبران در قرآن''' به خواستههای به برخی پیامبران از خداوند در قرآن اشاره دارد. این دعاها مربوط به برخی از پیامبرانی است که نامشان در قرآن ذکر شده است. طلب رحمت و مغفرت الهی، طلب فرزند صالح، نجات از دشمنان و کافران، قبولی اعمال، طلب عاقبت بخیری، درخواست یاری از خدا برای تبلیغ یگانهپرستی از موضوعات ادعیه پیامبران میباشد. |
|
| |
|
| == حضرت آدم(ع) == | | == حضرت آدم<small>(ع)</small> == |
| * درخواست فرزند از خدا توسط آدم و حوا: {{قرآن|فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ|ترجمه=زن و شوهر پروردگارشان را خواندند که اگر به ما فرزندی تندرست و سالم عطا کنی، مسلماً از سپاس گزاران خواهیم بود.|سوره=اعراف|آیه=۱۸۹}} | | در قرآن به برخی دعاهای آدم و حوا اشاره شده، درخواست بخشش الهی و طلب فرزند صالح از این جمله است: |
| * درخواست بخشش از خدا: {{قرآن|قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ|ترجمه=گفتند: اى پروردگار ما، به خود ستم كرديم و اگر ما را نيامرزى و بر ما رحمت نياورى از زيانديدگان خواهيم بود.|سوره=اعراف|آیه=۲۳}} | | * درخواست بخشش از خدا: {{قرآن|قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ|ترجمه=گفتند: ای پروردگار ما، به خود ستم کردیم و اگر ما را نیامرزی و بر ما رحمت نیاوری از زیاندیدگان خواهیم بود.|سوره=اعراف|آیه=۲۳}} |
| | * درخواست فرزند از خدا توسط آدم و حوا: {{قرآن|فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَیْتَنَا صَالِحًا لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ|ترجمه=زن و شوهر پروردگارشان را خواندند که اگر به ما فرزندی تندرست و سالم عطا کنی، مسلماً از سپاس گزاران خواهیم بود.|سوره=اعراف|آیه=۱۸۹}} |
|
| |
|
| == حضرت نوح(ع) == | | == حضرت نوح<small>(ع)</small> == |
| * درخواست یاری از خدا در مقابل دشمنان: {{قرآن|قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ|ترجمه=گفت: پروردگارا! مرا در برابر تکذیب آنان یاری ده|سوره=مؤمنون|آیه=۲۶}} | | [[حضرت نوح(ع)]] عمری طولانی داشت که آنرا صرف تبلیغ خداپرستی نمود. برخی از دعاهای او به درگاه الهی، در قرآن چنین است: |
| * طلب نجات مؤمنین: {{قرآن|فَافْتَحْ بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِي وَمَنْ مَعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ|ترجمه=پس میان من و آنان چنانکه سزاوار است داوری کن و من و کسانی که از مؤمنان با من هستند از چنگ آنان نجات ده.|سوره=شعراء|آیه=۱۱۸}} | | * درخواست بخشش برای پدر و مادر و مؤمنان: {{قرآن|رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا|ترجمه=پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را و هر کس که با ایمان به خانه ام درآید و همه مردان و زنان با ایمان را بیامرز، و ستمکاران را جز هلاکت میفزای|سوره=نوح|آیه=۲۸}} |
| * طلب یاری از خدا: {{قرآن|فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ|ترجمه=تا آنکه به درگاه خدایش دعا کرد که من سخت مغلوب قوم شدهام تو مرا یاری فرما|سوره=قمر|آیه=۱۰}} | | * درخواست یاری از خدا در مقابل دشمنان: {{قرآن|قَالَ رَبِّ انْصُرْنِی بِمَا کَذَّبُونِ|ترجمه=گفت: پروردگارا! مرا در برابر تکذیب آنان یاری ده|سوره=مؤمنون|آیه=۲۶}} |
| * درخواست مقام و منزلت الهی: {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ|ترجمه=و بگو: پروردگارا! مرا در جایگاهی پرخیر و برکت فرود آور، که تو بهترین فرودآورندگانی.|سوره=مؤمنون|آیه=۲۹}} | | * طلب نجات مؤمنین: {{قرآن|فَافْتَحْ بَیْنِی وَبَیْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِی وَمَنْ مَعِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ|ترجمه=پس میان من و آنان چنانکه سزاوار است داوری کن و من و کسانی که از مؤمنان با من هستند از چنگ آنان نجات ده.|سوره=شعراء|آیه=۱۱۸}} |
| * دعا برای نابودی کافران: {{قرآن|وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا|ترجمه=و نوح گفت: پروردگارا! هیچ یک از کافران را بر روی زمین باقی مگذار|سوره=نوح|آیه=۲۶}} | | * طلب یاری از خدا: {{قرآن|فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّی مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ|ترجمه=تا آنکه به درگاه خدایش دعا کرد که من سخت مغلوب قوم شدهام تو مرا یاری فرما|سوره=قمر|آیه=۱۰}} |
| * درخواست بخشش برای پدر و مادر و مؤمنان: {{قرآن|رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا|ترجمه=پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را و هر کس که با ایمان به خانه ام درآید و همه مردان و زنان با ایمان را بیامرز، و ستمکاران را جز هلاکت میفزای|سوره=نوح|آیه=۲۸}}
| | * درخواست مقام و منزلت الهی: {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ|ترجمه=و بگو: پروردگارا! مرا در جایگاهی پرخیر و برکت فرود آور، که تو بهترین فرودآورندگانی.|سوره=مؤمنون|آیه=۲۹}} |
| | * دعا برای نابودی کافران: {{قرآن|وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَی الْأَرْضِ مِنَ الْکَافِرِینَ دَیَّارًا|ترجمه=و نوح گفت: پروردگارا! هیچیک از کافران را بر روی زمین باقی مگذار|سوره=نوح|آیه=۲۶}} |
|
| |
|
| == حضرت ابراهیم(ع) == | | == حضرت ابراهیم<small>(ع)</small> == |
| | :{{اصلی|دعاهای حضرت ابراهیم(ع)}} |
| | برخی دعاهای [[حضرت ابراهیم(ع) در قرآن|حضرت ابراهیم]] در قرآن ذکر شده است از قبیل: در خواست امنیت و رفاه اجتماعی،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۶.</ref> درخواست قبولی اعمال، توبه، و توفیق عبادت<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> و درخواست بخشش برای خود و دیگران.<ref>سوره ابراهیم، آیه ۴۱.</ref> |
|
| |
|
| در خواست امنیت و رفاه اجتماعی: «وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ قَالَ وَمَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَی عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ»<ref>بقره/ ۱۲۶.</ref>؛ «و (به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم عرض کرد: «پروردگارا! این سرزمین را شهر امنی قرار ده! و اهل آن را -آنها که به خدا و روز بازپسین، ایمان آوردهاند- از ثمرات (گوناگون)، روزی ده!» گفت: «(ما دعای تو را اجابت کردیم؛ و مؤمنان را از انواع برکات، بهرهمند ساختیم) اما به آنها که کافر شدند، بهره کمی خواهیم داد؛ سپس آنها را به عذاب آتش میکشانیم؛ و چه بد سرانجامی دارند». | | == دعای حضرت لوط == |
| | حضرت لوط از پیامبرانی است که قوم او در اثر نافرمانی از خدا دچار عذاب الهی شده و نابود گردیدند. دعایی از وی برای پیروزی در مقابل بدکاران در قرآن نقل شده است: |
| | * درخواست پیروزی بر تبهکاران: {{قرآن|قَالَ رَبِّ انْصُرْنِی عَلَی الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ|ترجمه=لوط گفت: پروردگارا، مرا بر (محو) این قوم فاسد یاری کن.|سوره=عنکبوت|آیه=۳۰}} |
|
| |
|
| درخواست قبولی اعمال، توبه، و توفیق عبادت: «وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»<ref>بقره/ ۱۲۷.</ref>؛ «و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم و اسماعیل، پایههای خانه (کعبه) را بالا میبردند، (و میگفتند:) «پروردگارا! از ما بپذیر، که تو شنوا و دانایی».
| | == دعای حضرت یوسف == |
| | حضرت یوسف که در مصر به مقامی بالا دست یافت و علم تعبیر خواب را میدانست، از خداوند طلب عاقبت بهخیری نمود: |
| | * دعا برای عاقبت بخیری: {{قرآن|رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ ۚ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِیِّی فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ ۖ تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ|ترجمه=پروردگارا! تو بخشی از فرمانروایی را به من عطا کردی و برخی از تعبیر خوابها را به من آموختی. ای پدید آورنده آسمانها و زمین! تو در دنیا و آخرت سرپرست و یار منی در حالی که تسلیم [فرمانهای تو] باشم جانم را بگیر، و به شایستگان مُلحقم کن.|سوره=یوسف|آیه=۱۰۱}} |
|
| |
|
| «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَا أُمَّه مُسْلِمَه لَکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ»<ref>بقره/ ۱۲۸.</ref>؛ «پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتی که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبهپذیر و مهربانی».
| | == حضرت موسی<small>(ع)</small> == |
| | حوادث مختلفی از زندگی حضرت موسی در قرآن نقل شده است. در بخشی از این حوادث، به دعاهای وی در پیشگاه خدا اشاره دارد: |
| | * دعای برای بخشش و درخواست رحمت الهی: |
| | : {{قرآن|قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ ۖ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ|ترجمه=[موسی] گفت: پروردگارا! مرا و برادرم را بیامرز، و ما را در رحمتت درآور، که تو مهربانترین مهربانانی.|سوره=اعراف|آیه=۱۵۱}} |
| | : {{قرآن|أَنْتَ وَلِیُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۖ وَأَنْتَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ|۱۵۵|وَاکْتُبْ لَنَا فِی هٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَیْکَ ۚ|۱۵۶|ترجمه=تو سرپرست و یاور مایی، ما را بیامرز و به ما رحم کن که تو بهترین آمرزندگانی. و برای ما در این دنیا و آخرت، نیکی مقرّر کن که ما به سوی تو بازگشته ایم.|سوره=اعراف}} |
| | * درخواست یاری در تبلیغ دین خدا: {{قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی • وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی • وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِی • یَفْقَهُوا قَوْلِی • وَاجْعَلْ لِی وَزِیرًا مِنْ أَهْلِی • هَارُونَ أَخِی • اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی • وَأَشْرِکْهُ فِی أَمْرِی|ترجمه=گفت: پروردگارا! سینهام را [برای تحمل این وظیفه سنگین] گشاده گردان و کارم را برایم آسان ساز و گِرِهی را [که مانع روان سخن گفتن من است] از زبانم بگشای، [تا] سخنم را بفهمند و از خانوادهام دستیاری برایم قرار ده! هارون، برادرم را، پشتم را به او محکم کن و او را در کارم شریک گردان|سوره=طه|آیه=۲۵–۳۳}} |
| | * طلب مغفرت: {{قرآن|قَالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی|ترجمه=گفت: پروردگارا، من بر خویشتن ستم کردم، مرا ببخش|سوره=قصص|آیه=۱۶}} |
| | * درخواست نجات: {{قرآن|فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا یَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ|ترجمه=پس موسی ترسان و نگران در حالی که [حوادث تلخی را] انتظار میکشید از شهر بیرون رفت، [در آن حال] گفت: پروردگارا! مرا از این مردم ستمکار نجات بده.|سوره=قصص|آیه=۲۱}} |
| | * نفرین برای دشمنان الهی: {{قرآن|رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَیٰ أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَیٰ قُلُوبِهِمْ|ترجمه=پروردگارا! اموالشان را نابود کن و دلهایشان را سخت گردان|سوره=یونس|آیه=۸۸}} |
| | * درخواست جدایی از قوم گناهکار: {{قرآن|قَالَ رَبِّ إِنِّی لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی ۖ فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ|ترجمه=(موسی) گفت: «پروردگارا! من تنها اختیار خودم و برادرم را دارم، میان ما و این جمعیّت گنهکار، جدایی بیفکن!»|سوره=مائده|آیه=۲۵}} |
|
| |
|
| «رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِی وَبَنِیَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ»<ref>ابراهیم/ ۳۵.</ref>؛ «(به یاد آورید) زمانی را که ابراهیم گفت: «پروردگارا! این شهر [= مکّه] را شهر امنی قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار».
| | == دعای حضرت سلیمان == |
| | | حضرت سلیمان از پیامبرانی است که دارای حکومتی جهانی بود و این جایگاه در پی دعایی بود که از خداوند طلب نمود: |
| «رَبَّنَا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّم رَبَّنَا لِیُقِیمُوا الصَّلَاه فَاجْعَلْ أَفْئِدَه مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ»<ref>ابراهیم/ ۳۷.</ref>؛ «پروردگارا! من بعضی از فرزندانم را در سرزمین بیآب و علفی، در کنار خانهای که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند؛ تو دلهای گروهی از مردم را متوجّه آنها ساز؛ و از ثمرات به آنها روزی ده؛ شاید آنان شکر تو را بجای آورند».
| | * دعا برای رسیدن به نعمتهای الهی: {{قرآن|قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَهَبْ لِی مُلْکًا لَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِی ۖ إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ|ترجمه=گفت: پروردگارا! مرا بیامرز و حکومتی به من ببخش که بعد از من سزاوار هیچکس نباشد؛ یقیناً تو بسیار بخشنده ای.|سوره=ص|آیه=۳۵}} |
| | |
| «رَبِّ اجْعَلْنِی مُقِیمَ الصَّلاَه وَمِن ذُرِّیَّتِی رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء»<ref>ابراهیم/ ۴۰.</ref>؛ «پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر».
| |
| | |
| «رَبِّ هَبْ لِی حُکْمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ وَاجْعَل لِّی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ وَاجْعَلْنِی مِن وَرَثَه جَنَّه النَّعِیمِ وَاغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کَانَ مِنَ الضَّالِّینَ وَلَا تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ»<ref>شعراء/ ۸۹–۸۳.</ref>؛ «پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن! و برای من در میان امّتهای آینده، زبان صدق (و ذکر خیری) قرار ده! و مرا وارثان بهشت پرنعمت گردان! و پدرم [= عمویم] را بیامرز، که او از گمراهان بود! و در آن روز که مردم برانگیخته میشوند، مرا شرمنده و رسوا مکن! در آن روز که مال و فرزندان سودی نمیبخشد، مگر کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید!».
| |
| | |
| در خواست بخشش برای خود و دیگران: «رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَقُومُ الْحِسَابُ»<ref>ابراهیم/ ۴۱.</ref>؛ «پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا میشود، بیامرز».
| |
| | |
| «رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَه لِلَّذِینَ کَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»<ref>ممتحنه/ ۵.</ref>؛ «پروردگارا! ما را مایه گمراهی کافران قرار مده، و ما را ببخش، ای پروردگار ما که تو عزیز و حکیمی!».
| |
| | |
| == دعای حضرت لوط(ع) == | |
| | |
| درخواست پیروزی به تبهکاران: «قَالَ رَبِّ انْصُرْنِی عَلَی الْقَوْمِ الْمُفْسِدِینَ»<ref>عنکبوت/ ۳۰.</ref>؛ «عرض کرد: پروردگارا! مرا در برابر این قوم تبهکار یاری فرما!»
| |
| | |
| == دعای حضرت یوسف(ع) ==
| |
| | |
| دعا برای عاقبت بخیری: «رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِیِّی فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَه تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ»<ref>یوسف/ ۱۰۱.</ref>؛ «پروردگارا! بخشی (عظیم) از حکومت به من بخشیدی، و مرا از علم تعبیر خوابها آگاه ساختی! ای آفریننده آسمانها و زمین! تو ولیّ و سرپرست من در دنیا و آخرت هستی، مرا مسلمان بمیران؛ و به صالحان ملحق فرما!»
| |
| | |
| == حضرت موسی(ع) ==
| |
| | |
| دعای برای بخشش و درخواست رحمت الهی برای خود و دیگران: «قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»<ref>اعراف/ ۱۵۱.</ref>؛ «(موسی) گفت: پروردگارا! من و برادرم را بیامرز، و ما را در رحمت خود داخل فرما، و تو مهربانترین مهربانانی!»
| |
| | |
| «وَاخْتَارَ مُوسَی قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا لِمِیقَاتِنَا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَه قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَکْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَإِیَّایَ أَتُهْلِکُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاءُ مِنَّا إِنْ هِیَ إِلَّا فِتْنَتُکَ تُضِلُّ بِهَا مَنْ تَشَاءُ وَتَهْدِی مَنْ تَشَاءُ أَنْتَ وَلِیُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ. وَاکْتُبْ لَنَا فِی هَذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَه وَفِی الْآخِرَه إِنَّا هُدْنَا إِلَیْکَ قَالَ عَذَابِی أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ فَسَأَکْتُبُهَا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاه وَالَّذِینَ هُمْ بِآیَاتِنَا یُؤْمِنُونَ»<ref>اعراف/ ۱۵۶–۱۵۵</ref>؛ «موسی از قوم خود، هفتاد تن از مردان را برای میعادگاه ما برگزید؛ و هنگامی که زمینلرزه آنها را فرا گرفت (و هلاک شدند)، گفت: «پروردگارا! اگر میخواستی، میتوانستی آنها و مرا پیش از این نیز هلاک کنی! آیا ما را به آنچه سفیهانمان انجام دادهاند، (مجازات و) هلاک میکنی؟! این، جز آزمایش تو، چیز دیگر نیست؛ که هر کس را بخواهی (و مستحق بدانی)، به وسیله آن گمراه میسازی؛ و هر کس را بخواهی (و شایسته ببینی)، هدایت میکنی! تو ولیّ مایی، و ما را بیامرز، بر ما رحم کن، و تو بهترین آمرزندگانی. و برای ما، در این دنیا و سرای دیگر، نیکی مقرّر فرما؛ چه اینکه ما به سوی تو بازگشت کردهایم! (خداوند در برابر این تقاضا، به موسی) گفت: مجازاتم را به هر کس بخواهم میرسانم؛ و رحمتم همه چیز را فراگرفته؛ و آن را برای آنها که تقوا پیشه کنند، و زکات را بپردازند، و آنها که به آیات ما ایمان میآورند، مقرّر خواهم داشت».
| |
| | |
| «رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی * وَیَسِّرْ لِی أَمْرِی * وَاحْلُلْ عُقْدَه مِّن لِّسَانِی * یَفْقَهُوا قَوْلِی* وَاجْعَلْ لِی وَزِیرًا مِنْ أَهْلِی * هَارُونَ أَخِی * اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی * وَأَشْرِکْهُ فِی أَمْرِی»<ref>سوره طه/۳۲–۲۵.</ref>؛ «(موسی) گفت: پروردگارا! سینهام را گشاده کن؛ و کارم را برایم آسان گردان! و گره از زبانم بگشای؛ تا سخنان مرا بفهمند. و وزیری از خاندانم برای من قرار ده.. برادرم هارون را! با او پشتم را محکم کن؛ و او را در کارم شریک ساز».
| |
| | |
| «قَالَ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»<ref>قصص/ ۱۶.</ref>؛ «(سپس) عرض کرد: پروردگارا! من به خویشتن ستم کردم؛ مرا ببخش! خداوند او را بخشید، که او غفور و رحیم است».
| |
| | |
| «فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا یَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ»<ref>قصص/ ۲۱.</ref>؛ «موسی از شهر خارج شد در حالی که ترسان بود و هر لحظه در انتظار حادثهای؛ عرض کرد: «پروردگارا! مرا از این قوم ظالم رهاییبخش!»
| |
| | |
| نفرین برای دشمنان الهی: «وَقَالَ مُوسَی رَبَّنَا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِینَه وَأَمْوَالًا فِی الْحَیَاه الدُّنْیَا رَبَّنَا لِیُضِلُّوا عَنْ سَبِیلِکَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَی أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَی قُلُوبِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُوا حَتَّی یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ»<ref>یونس/ ۸۸.</ref>؛ «موسی گفت: پروردگارا! تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالی (سرشار) در زندگی دنیا دادهای، پروردگارا! در نتیجه (بندگانت را) از راه تو گمراه میسازند! پروردگارا! اموالشان را نابود کن! و (بجرم گناهانشان) دلهایشان را سخت و سنگین ساز، به گونهای که ایمان نیاورند تا عذاب دردناک را ببینند!»
| |
| | |
| «قَالَ رَبِّ إِنِّی لَا أَمْلِکُ إِلَّا نَفْسِی وَأَخِی فَافْرُقْ بَیْنَنَا وَبَیْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ»<ref>مائده/ ۲۵.</ref>؛ «(موسی) گفت: «پروردگارا! من تنها اختیار خودم و برادرم را دارم، میان ما و این جمعیّت گنهکار، جدایی بیفکن!»
| |
| | |
| == دعای حضرت سلیمان(ع) ==
| |
| | |
| دعای برای رسیدن به معنتهای الهی: «قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَهَبْ لِی مُلْکًا لَا یَنْبَغِی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِی إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ»<ref>ص/ ۳۵.</ref>؛ «گفت: پروردگارا! مرا ببخش و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچکس نباشد، که تو بسیار بخشندهای».
| |
|
| |
|
| == دعای حضرت زکریا == | | == دعای حضرت زکریا == |
| | حضرت زکریا تا دوران پیری صاحب فرزندی نشد. وی پس از مشاهده کرامات مریم، به درگاه خدا دعا کرد و خداوند دعایش را اجابت نمود. در چند جای قرآن به دعای وی اشاره شده است: |
| | * {{قرآن|هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ ۖ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً ۖ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ|ترجمه=در آنجا بود که زکریا [با دیدن کرامت و عظمت مریم] پروردگار خود را خوانده، گفت: پروردگارا! مرا از سوی خود فرزندی پاک و پاکیزه عطا کن، یقیناً تو شنوای دعایی.|سوره=آل عمران|آیه=۳۸}} |
| | * {{قرآن|فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا • یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا|ترجمه=پس مرا از سوی خود فرزندی عطا کن که از من و خاندان یعقوب ارث ببرد، و او را پروردگارا! [از هر جهت] مورد رضایت [خود] قرار ده.|سوره=مریم|آیه=۵–۶}} |
| | * {{قرآن|وَزَکَرِیَّا إِذْ نَادَیٰ رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ|ترجمه=و زکریا را [یاد کن] زمانی که پروردگارش را ندا داد: پروردگارا! مرا تنها [و بی فرزند] مگذار؛ و تو بهترین وارثانی.|سوره=انبیاء|آیه=۸۹}} |
|
| |
|
| درخواست فرزند از خدا: «هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّه طَیِّبَه إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ»<ref>آل عمران/ ۳۸.</ref>؛ «در آنجا بود که زکریا، (با مشاهده آن همه شایستگی در مریم) پروردگار خویش را خواند و عرض کرد: «خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزهای (نیز) به من عطا فرما، که تو دعا را میشنوی!»
| | == حضرت عیسی<small>(ع)</small> == |
| | دعا برای نزول مائده آسمانی، از مشهورترین دعاها و معجزات حضرت عیسی میباشد. وی به درخواست یارانش به درگاه الهی دعا نمود تا مائدهای از آسمان نازل شود: |
| | * {{قرآن|قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ ۖ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ|ترجمه=عیسی بن مریم گفت: خدایا! ای پروردگار ما! برای ما از آسمان سفره ای پر از غذا نازل کن تا عیدی باشد برای اهل زمان ما و نسل آینده ما، و نشانه ای از سوی تو؛ و ما را روزی بخش که تو بهترین روزی دهندگانی.|سوره=مائده|آیه=۱۱۴}} |
|
| |
|
| «وَإِنِّی خِفْتُ الْمَوَالِیَ مِنْ وَرَائِی وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِرًا فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا یَرِثُنِی وَیَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا»<ref>مریم/ ۶–۵.</ref>؛ «و من از بستگانم بعد از خودم بیمناکم (که حق پاسداری از آیین تو را نگاه ندارند)! و (از طرفی) همسرم نازا و عقیم است؛ تو از نزد خود جانشینی به من ببخش… که وارث من و دودمان یعقوب باشد؛ و او را مورد رضایتت قرار ده!»
| | == حضرت محمد<small>(ص)</small> == |
| | در قرآن دعاهایی نیز از طرف پیامبر اسلام نقل شدهاست. در برخی از این ادعیه خداوند دعا را به پیامبر آموزش داده است: |
| | * طلب نجات از ظلم قریشیان: {{قرآن|رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِی فِی الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ|ترجمه=پس پروردگارا! مرا در میان گروه ستمکاران قرار مده [و با آنان قرین عذاب مکن.]|سوره=مؤمنون|آیه=۹۴}} |
| | * طلب نجات از راههای نفوذ شیطان (اشارهها و وسوسههای شیطانی): {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ|ترجمه=و بگو: پروردگارا! از وسوسههای شیطانها به تو پناه میآورم|سوره=مؤمنون|آیه=۹۷}} |
| | * طلب رحمت و مغفرت الهی: {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ|ترجمه=و بگو: پروردگارا! [مرا] بیامرز و [بر من] رحم کن و تو بهترین رحم کنندگانی.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۱۸}} |
| | * طلب صدق در شروع کارها و فرجام نیک برای آن: {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا|ترجمه=و بگو: پروردگارا! مرا [در هر کار و شغلی] به نیکی وارد کن و به نیکی بیرون آور و برایم از نزد خود نیرویی یاری دهنده قرار ده.|سوره=اسراء|آیه=۸۰}} |
| | * طلب علم و دانش: {{قرآن|وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْمًا|ترجمه=و بگو: پروردگارا! دانش مرا بیفزای.|سوره=طه|آیه=۱۱۴}} |
|
| |
|
| «وَزَکَرِیَّا إِذْ نَادَی رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ»<ref>انبیاء/ ۸۹.</ref>؛ «و زکریا را (به یادآور) در آن هنگام که پروردگارش را خواند (و عرض کرد): پروردگار من! مرا تنها مگذار (و فرزند برومندی به من عطا کن)؛ و تو بهترین وارثانی!»
| | {{پایان پاسخ}} |
| | |
| == حضرت عیسی(ع) ==
| |
| | |
| دعا برای نزول مائده آسمانی: «قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَه مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَه مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ»<ref>مائده/ ۱۱۴.</ref>؛ «عیسی بن مریم عرض کرد: «خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائدهای بر ما بفرست! تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد، و نشانهای از تو؛ و به ما روزی ده! تو بهترین روزی دهندگانی!».
| |
| | |
| == دعای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ==
| |
|
| |
|
| «رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِی فِی الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ»<ref>مومنون/ ۹۴.</ref>؛ «پروردگار من! مرا (در این عذابها) با گروه ستمگران قرار مده!»
| |
|
| |
| «وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ. وَأَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ رَبَّنَا اکْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ»<ref>مومنون/ ۹۸–۹۷.</ref>؛ «و بگو: پروردگارا! از وسوسههای شیاطین به تو پناه میبرم. و از اینکه آنان نزد من حاضر شوند (نیز) -ای پروردگار من- به تو پناه میبرم! (میگویند:) پروردگارا! عذاب را از ما برطرف کن که ایمان میآوریم».
| |
|
| |
| «وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ»<ref>مومنون/ ۱۱۸.</ref>؛ «و بگو: «پروردگارا! مرا ببخش و رحمت کن؛ و تو بهترین رحم کنندگانی».
| |
|
| |
| «وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا»<ref>اسراء/۸۰.</ref>؛ «و بگو: پروردگارا! مرا (در هر کار) با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوی خود، حجتی یاری کننده برایم قرار ده!»
| |
|
| |
| «فَتَعَالَی اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُقْضَی إِلَیْکَ وَحْیُهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْما»<ref>طه/ ۱۱۴.</ref>؛ «پس بلندمرتبه است خداوندی که سلطان حقّ است! پس نسبت به (تلاوت) قرآن عجله مکن، پیش از آنکه وحی آن بر تو تمام شود؛ و بگو: «پروردگارا! علم مرا افزون کن!»
| |
|
| |
| «قَالَ رَبِّ احْکُمْ بِالْحَقِّ وَرَبُّنَا الرَّحْمَنُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی مَا تَصِفُونَ»<ref>انبیاء/ ۱۱۲.</ref>؛ «(و پیامبر) گفت: پروردگارا! بحق داوری فرما (و این طغیانگران را کیفر ده)! و پروردگار ما (خداوند) رحمان است که در برابر نسبتهای ناروای شما، از او استمداد میطلبم!»
| |
|
| |
|
| |
| {{پایان پاسخ}}
| |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = | | | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن |
| | شاخه فرعی۱ = | | | شاخه فرعی۱ =معارف قرآنی |
| | شاخه فرعی۲ = | | | شاخه فرعی۲ =دعا |
| | شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =شد |
| | تیترها = | | | تیترها =شد |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |