المراقبات (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۳۴۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ اکتبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
کتاب المراقبات از کیست و موضوع آن چیست؟
کتاب المراقبات از کیست و موضوع آن چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}'''المراقبات''' یا اعمال سِّنَه کتابی از میرزا جواد ملکی تبریزی به زبان عربی که دربارهٔ سیر و سلوک عرفانی و مراقبه نفس است. در این کتاب تمام اعمال دینی مخصوص روزهای هر ماه از سال، چون نماز و دعاهای خاص، بیان شده است. علامهٔ طباطبایی مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته و مضمون کتاب و نویسنده آن را تحسین و ستایش کرده است.
{{پاسخ}}
[[پرونده:المراقبات.gif|بندانگشتی|کتاب «المراقبات» اثر میرزا جواد ملکی تبریزی|290x290پیکسل]]
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان                  =المراقبات
| تصویر                  =المراقبات.gif
| اندازه تصویر          =
| توضیح_تصویر        =
| نام‌های دیگر        =
| نویسنده              =میرزا جواد ملکی تبریزی
| تاریخ نگارش        =قرن چهاردهم
| موضوع                =دعا و اخلاق
| سبک                  =
| زبان                    =عربی
| ویراستار              =
| به تصحیح            =
| به کوشش            =
| تصویرگر                =
| طراح جلد              =
| تعداد جلد              =
| تعداد صفحات          =
| قطع                    =
| مجموعه                =
| ترجمه به دیگر زبان‌ها=
| ناشر                    =
| محل نشر            =
| تاریخ نشر            =
| نوبت چاپ            =
| شمارگان              =
| شابک                  =
| نوع رسانه            =
| وبسایت ناشر      =
| نام کتاب              = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
| مترجم                = <!-- مترجم به فارسی -->
| مشخصات نشر    = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
| نسخه الکترونیکی  =
}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
'''المراقبات''' یا اعمال سِّنَه کتابی از میرزا جواد ملکی تبریزی به زبان عربی که دربارهٔ سیر و سلوک عرفانی و مراقبه نفس است. در این کتاب تمام اعمال دینی مخصوص روزهای هر ماه از سال، چون نماز و دعاهای خاص، بیان شده است. علامهٔ طباطبایی مقدمه‌ای بر این کتاب نوشته و مضمون کتاب و نویسنده آن را تحسین و ستایش کرده است.
 


== مؤلف ==
== مؤلف ==
خط ۱۱: خط ۴۷:
ملکی تبریزی در سال ۱۳۲۱ق به ایران آمد و در تبریز به ترویج احکام و تهذیب نفوس پرداخت. در سال ۱۳۲۹ق به خاطر وضع نامساعد تبریز به قم مهاجرت کرد و در تشکیل حوزهٔ علمیهٔ جدید قم به‌همت [[شیخ عبد الکریم حائری]] سهیم شد. ملکی تبریزی در سال ۱۳۴۳ق درگذشت و در [[قبرستان شیخان]] قم به خاک سپرده شد.<ref>الطهرانی، محمدمحسن آقابزرک، طبقات اعلام الشیعه، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۳۰ق، ج۱۳، ص۳۲۹-۳۳۰.</ref>
ملکی تبریزی در سال ۱۳۲۱ق به ایران آمد و در تبریز به ترویج احکام و تهذیب نفوس پرداخت. در سال ۱۳۲۹ق به خاطر وضع نامساعد تبریز به قم مهاجرت کرد و در تشکیل حوزهٔ علمیهٔ جدید قم به‌همت [[شیخ عبد الکریم حائری]] سهیم شد. ملکی تبریزی در سال ۱۳۴۳ق درگذشت و در [[قبرستان شیخان]] قم به خاک سپرده شد.<ref>الطهرانی، محمدمحسن آقابزرک، طبقات اعلام الشیعه، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۳۰ق، ج۱۳، ص۳۲۹-۳۳۰.</ref>


میرزا جواد ملکی تبریزی در کنار فقه بر جایگاه اخلاق و عرفان تأکید داشت و این امر ویژگی خاصی به افکار او می‌داد.<ref>پاکتچی، احمد، «حوزه علمیه»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲۱، ذیل مدخل.</ref>
میرزا جواد ملکی تبریزی در کنار فقه بر جایگاه اخلاق و عرفان تأکید داشت و این امر ویژگی خاصی به افکار او می‌داد.<ref>پاکتچی، احمد، «حوزه علمیه»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۲ش، ج۲۱، ذیل مدخل.</ref>


== محتوای کتاب ==
== محتوای کتاب ==
المراقبات، همان‌گونه که عنوان آن بیانگر است، شامل اعمال دینی ویژهٔ هر ماه است. در فصل اول، مراقبات مربوط به ماه محرم الحرام و در پایان مراقبات مربوط به ماه ذی‌الحجّه آمده است. در بیان اعمال هر ماه، نمازها و دعاها و آداب ویژه آن به‌تفصیل گفته شده و به اسرار باطنی هر یک اشارات سودمندی شده است. فصل نهم کتاب، که درباره مراقبات و اعمال ماه مبارک رمضان است، مفصل‌تر از دیگر فصل‌ها (حدود ۱۵۰ص) است.<ref>«معرفی‌های اجمالی»، آیینهٔ پژوهش، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، خرداد - تیر ۱۳۶۹.</ref>
المراقبات، همان‌گونه که عنوان آن بیانگر است، شامل اعمال دینی ویژهٔ هر ماه است. در فصل اول، مراقبات مربوط به ماه محرم الحرام و در پایان مراقبات مربوط به ماه ذی‌الحجّه آمده است. در بیان اعمال هر ماه، نمازها و دعاها و آداب ویژه آن به‌تفصیل گفته شده و به اسرار باطنی هر یک اشارات سودمندی شده است. فصل نهم کتاب، که درباره مراقبات و اعمال ماه مبارک رمضان است، مفصل‌تر از دیگر فصل‌ها (حدود ۱۵۰ص) است.<ref>«معرفی‌های اجمالی»، آیینهٔ پژوهش، دفتر تبلیغات اسلامی حوزهٔ علمیهٔ قم، خرداد و تیر ۱۳۶۹ش.</ref>
* '''مقدمه''': در بیان تأمّل در نعمت‌ها و توجه به اصلاح قلب و مغفرت و مناجات با حق تعالی.
* '''مقدمه''': در بیان تأمّل در نعمت‌ها و توجه به اصلاح قلب و مغفرت و مناجات با حق تعالی.
* '''فصل اول''': در بیان مراقبت‌های ماه محرم، و یادآوری مصائب [[امام حسین(ع)]] و اعمال دههٔ اول.
* '''فصل اول''': در بیان مراقبت‌های ماه محرم، و یادآوری مصائب [[امام حسین(ع)]] و اعمال دههٔ اول.
خط ۲۸: خط ۶۴:
* '''فصل یازدهم''': در بیان مراقبت‌های ماه ذی‌القعده و روزهٔ آن، اعمال شب نیمهٔ آن، روز دحو الارض و شرافت آن و اسرار اعمال و مناسک حج. همچنین، آماده‌شدن برای سفر حج و برگرفتن توشهٔ سفر، رعایت رفیق و امیر حاجّ، آداب زیارت پیامبر اسلام(ص) و توقف در مقابل ضریح او و زیارت ائمه بقیع(ع).
* '''فصل یازدهم''': در بیان مراقبت‌های ماه ذی‌القعده و روزهٔ آن، اعمال شب نیمهٔ آن، روز دحو الارض و شرافت آن و اسرار اعمال و مناسک حج. همچنین، آماده‌شدن برای سفر حج و برگرفتن توشهٔ سفر، رعایت رفیق و امیر حاجّ، آداب زیارت پیامبر اسلام(ص) و توقف در مقابل ضریح او و زیارت ائمه بقیع(ع).
* '''فصل دوازدهم''': در بیان مراقبت‌های ماه ذی‌الحجة، فضیلت دههٔ اول آن، دعاهای پنج‌گانه که به [[حضرت عیسی(ع)]] هدیه شده، اعمالی که در دههٔ اول وارد شده و اعمال شب و روز عرفه و زیارت امام حسین(ع). نیز، اعمال شب و روز عید قربان، آداب رفتن به نماز عید، در فضیلت و اعمال روز عید غدیر، در معنای ولایت و حقیقت آن و بیان زیارت جامعه، شرح روز عید غدیر و خطبه غدیر، صلوات مخصوص و روایات امام رضا(ع) در فضیلت این روز و معنی ولایت مطلقه و حقیقت آن. همچنین، منزلت روز مباهله، اعمال این روز و نزول سوره انسان در شأن اهل‌بیت(ع).
* '''فصل دوازدهم''': در بیان مراقبت‌های ماه ذی‌الحجة، فضیلت دههٔ اول آن، دعاهای پنج‌گانه که به [[حضرت عیسی(ع)]] هدیه شده، اعمالی که در دههٔ اول وارد شده و اعمال شب و روز عرفه و زیارت امام حسین(ع). نیز، اعمال شب و روز عید قربان، آداب رفتن به نماز عید، در فضیلت و اعمال روز عید غدیر، در معنای ولایت و حقیقت آن و بیان زیارت جامعه، شرح روز عید غدیر و خطبه غدیر، صلوات مخصوص و روایات امام رضا(ع) در فضیلت این روز و معنی ولایت مطلقه و حقیقت آن. همچنین، منزلت روز مباهله، اعمال این روز و نزول سوره انسان در شأن اهل‌بیت(ع).
* '''خاتمه''': در بیان به‌جا آوردن اعمال به قدر امکان، اجتناب از غرور در عبادت، اهتمام در تحصیل اخلاص، توجه به معانی و باطن عبادت و مناجات مؤلف با خداوند.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمهٔ عبدالکریم محمد موسوی.</ref>
* '''خاتمه''': در بیان به‌جا آوردن اعمال به قدر امکان، اجتناب از غرور در عبادت، اهتمام در تحصیل اخلاص، توجه به معانی و باطن عبادت و مناجات مؤلف با خداوند.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمهٔ ابراهیم محدث بندرریگی، قم، نشر اخلاق، ۱۳۷۶ش، فهرست.</ref>


== گزیده‌هایی از کتاب ==
== گزیده‌هایی از کتاب ==
* صدق در اخلاق تنها با لطفِ خاص خداوند، در بندگانش به وجود می‌آید.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندرویگی، نشر اخلاق، ۱۳۷۶، ص۲۵.</ref>
* صدق در اخلاق تنها با لطفِ خاص خداوند در بندگانش به‌وجود می‌آید.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۲۵.</ref>
* در هنگام انجام اعمال، انسان باید مراقب باشد که دوستی و ستایش مردم در نیت او اثر نگذارد.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندرویگی، ص۲۵.</ref>
* در هنگام انجام اعمال، انسان باید مراقب باشد که دوستی و ستایش مردم در نیت او اثر نگذارد.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۲۵.</ref>
* مبادا بدنت برهنه از لباس تقوا، و سرت بدون عمامه مراقبت باشد و از تو بوی آلودگی‌های دنیا استشمام شود. مبادا بدنت باعث فاسد شدن اخلاقت شود، سرت خالی از معرفت، قلبت خالی از ایمان، و چشمت بخاطر نگاه‌های حرام دردمند، زبانت از گفتن رضای خدا لال، گوش تو از شنیدن ذکر خدا کر، دست تو بخاطر بخل از جود و سخاوت و انفاق بسته، و شکمت از چیزهای حرام پر شود.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندرویگی، ص۴۰.</ref>
* مبادا بدنت برهنه از لباس تقوا و سرت بدون عمامه مراقبت باشد و از تو بوی آلودگی‌های دنیا استشمام شود. مبادا بدنت باعث فاسد شدن اخلاقت شود، سرت خالی از معرفت، قلبت خالی از ایمان و چشمت به‌خاطر نگاه‌های حرام دردمند، زبانت از گفتن رضای خدا لال، گوش تو از شنیدن ذکر خدا کر، دست تو به‌خاطر بخل از جود و سخاوت و انفاق بسته و شکمت از چیزهای حرام پر شود.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۴۰.</ref>
* علت بی علاقگی به پاداش آخرت و علاقه به نعمت‌های دنیا، چیزی جز ضعف ایمان نیست.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندرویگی، ص۱۱۳.</ref>
* علت بی‌علاقگی به پاداش آخرت و علاقه به نعمت‌های دنیا چیزی جز ضعف ایمان نیست.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۱۱۳.</ref>
* بهره‌ات از رحمت خداوند این است که به بندگان غافل خداوند رحم کنی، و آنان را با وعظ و نصیحت، و بدون درشتی و خشونت، از راه غفلتی که دارند به راه خداوند بیاوری، و به گناهکاران به چشم رحمت نگاه کنی نه آزار و اذیت.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، ترجمه ابراهیم محدث بندرویگی، ص۱۱۴.</ref>
* بهره‌ات از رحمت خداوند این است که به بندگان غافل خداوند رحم کنی و آنان را با وعظ و نصیحت، و بدون درشتی و خشونت، از راه غفلتی که دارند به راه خداوند بیاوری و به گناهکاران به چشم رحمت نگاه کنی، نه آزار و اذیت.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۱۱۴.</ref>


== درباره کتاب ==
== دربارهٔ کتاب ==
[[امام خمینی]] سفارش به خواندن این کتاب کرده است و میرزا جواد ملکی تبریزی را شیخ جلیل القدر و عارف بالله توصیف کرده است.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، اسرار الصلاه، ترجمه رضا رجب زاده، انتشارات پیام آزادی، ج۱، ص۸.</ref>
[[امام خمینی]] (۱۲۸۱-۱۳۶۸ش) به خواندن این کتاب سفارش کرده است.  او میرزا جواد ملکی تبریزی را شیخ جلیل القدر و عارف بالله توصیف کرده است.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، اسرار الصلاه، ترجمهٔ رضا رجب‌زاده، تهران، انتشارات پیام آزادی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۸.</ref>


[[علامه طباطبایی]] درباره این کتاب می‌گوید این کتاب دریای لبریزی است که در پیمانه نمی‌گنجد و مؤلّف آن پیشوای والا مقامی است که بلندای شخصیّت او، با هیچ مقیاسی قابل اندازه‌گیری نیست. کتابی که پیش رو دارید از بهترین کتاب‌هایی می‌باشد که در این زمینه نگارش یافته است، در این کتاب تمام مطالبی که مربّیان درباره عبادت خدا فهمیده‌اند، وجود دارد.<ref>المراقبات، ترجمه ابراهیم بندر بیگی، نشر اخلاق، ۱۳۷۶، ص۱۹.</ref>
[[علامه طباطبایی]] (۱۲۸۱-۱۳۶۰ش) دربارهٔ این کتاب می‌گوید که این کتاب دریای لبریزی است که در پیمانه نمی‌گنجد و مؤلف آن پیشوای والا مقامی است که بلندای شخصیت او با هیچ مقیاسی قابل اندازه‌گیری نیست. از نظر طباطبایی المراقبات از بهترین کتاب‌هایی است که در زمینهٔ آداب مراقبت و خودسازی معنوی نگارش یافته و در آن تمام مطالبی که مربّیان دربارهٔ عبادت خدا فهمیده‌اند وجود دارد.<ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص۱۹.</ref>


[[آیت‌الله میرزا خلیل مجتهد کمره‌ای]] گفته است این کتاب، از اصول صحّاح حدیث، ادعیّه و اوراد روز و شب و سال را استخراج کرده و طبق اصول حدیث، از منابع موثّق این مطالب را بیان کرده است.<ref>المراقبات، ترجمه علیرضا خسروی، ص۱۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
[[آیت‌الله میرزا خلیل مجتهد کمره‌ای|میرزا خلیل کمره‌ای]] (۱۲۷۷-۱۳۶۳ش) دربارهٔ المراقبات گفته است که این کتاب از اصول و صحّاح حدیث، ادعیّه و اوراد روز و شب و ماه و سال را استخراج کرده و طبق اصول حدیث از منابع موثّق این مطالب را بیان کرده است.<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، ترجمهٔ المراقبات‌: برنامه کامل عرفانی برای خودسازی‌، ترجمهٔ علیرضا خسروی، تصحیح و نظارت بر ترجمه خلیل کمره‌ای‌، ویرایش ترجمه صادق حسن‌زاده‌ قم، مؤمنین، ۱۳۷۸ش، ص۱۹.</ref>{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
۱۵٬۲۵۶

ویرایش