automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۲۵۷
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (←تیتر) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{{درگاه|حوزه و روحانیت}} | {{درگاه|حوزه و روحانیت}} | ||
جریانهای فکری در حوزه معاصر قم | جریانهای فکری در حوزه معاصر قم | ||
سید محسن طباطباییفر | == معرفی == | ||
کتاب جریانهای فکری در حوزه معاصر قم نوشته سید محسن طباطباییفر توسط نشر نی در سال ۱۳۹۴ در ۲۰۷ صفحه منتشر شد.<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | |||
سید محسن طباطباییفر در کتاب خود تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که جریان یا جریانهای فکری در حوزه معاصر کداماند؟ ویژگیهای آنها کدامند؟ چه کسانی آنها را نمایندگی میکنند؟ مبانی فکری این جریانها چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | |||
در اثر حاضر، او در یک دستهبندی کلان، جریانهای فکری معاصر در حوزه را به سه دسته «نصگرا»، «اجتهادی» و «عقلمحور» تقسیم میکند و در سه بخش جداگانه، هر یک را معرفی نموده است. در مجموع با در نظر گرفتن زیرمجموعههای هر یک از این سه عنوان کلی، ده جریان، به عنوان جریانات اصلی معاصر فکری حوزه علمیه معرفی شده است. فصل اول کتاب نیز به «تمهدیدات نظری» لازم برای دستهبندی و معرفی این جریانات اختصاص یافته است. | در اثر حاضر، او در یک دستهبندی کلان، جریانهای فکری معاصر در حوزه را به سه دسته «نصگرا»، «اجتهادی» و «عقلمحور» تقسیم میکند و در سه بخش جداگانه، هر یک را معرفی نموده است. در مجموع با در نظر گرفتن زیرمجموعههای هر یک از این سه عنوان کلی، ده جریان، به عنوان جریانات اصلی معاصر فکری حوزه علمیه معرفی شده است. فصل اول کتاب نیز به «تمهدیدات نظری» لازم برای دستهبندی و معرفی این جریانات اختصاص یافته است.<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | ||
=== نویسنده === | |||
نویسنده کتاب متولد سال ۱۳۵۳ و از پژوهشگران «حوزه و فقه» است و پیش از این نیز از او کتب و مقالاتی در زمینه فقه و روحانیت منتشر شده است. «وجوه فقهی نقش مردم در حکومت» و «نظام سیاسی از دیدگاه اندیشه سیاسی شیعه» نام دو عنوان از آثار ایشان است که پیشتر انتشار یافته است.<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | |||
== محتوا == | |||
در زیرمجموعه جریان «اجتهادی» دو جریان «اجتهاد سنتی» با نمایندگانی چون آیتالله یعسوب الدین جویباری، آیتالله موسوی دهسخری، آیت الله سید تقی طباطبایی و آیتالله وحید خراسانی و «اجتهاد پویا» به رهبری آیتالله خمینی معرفی شدهاند. رویکرد اجتهاد سنتی «نوعی تکلیف گرایی و التزام به اجرای تکالیف شرعی بدون توجه به آثار اجتماعی و سیاسی آن است. در این رویکرد امکان فرآوری نصوص برای جریان زندگی اجتماعی امروزی وجود ندارد و صرفاً با دغدغه اجرای احکام دین به اجتماع مینگرد» (همان: ۶۹) در این دیدگاه «دینی شدن جامعه نه به معنی تصدیگری متولیان دین و نه به مفهوم وابسته کردن روحانیت و حوزههای علمیه به دولت، بلکه به معنای اقامه شعائر دینی با مرزبانی روحانیت و نهاد مرجعیت است» (همان: ۷۰) «تحقق کامل شعائر دینی در هر شرایط و با هر هزینه ای» دغدغه اصلی این جریان است. (همان: ۷۰) | در زیرمجموعه جریان «اجتهادی» دو جریان «اجتهاد سنتی» با نمایندگانی چون آیتالله یعسوب الدین جویباری، آیتالله موسوی دهسخری، آیت الله سید تقی طباطبایی و آیتالله وحید خراسانی و «اجتهاد پویا» به رهبری آیتالله خمینی معرفی شدهاند. رویکرد اجتهاد سنتی «نوعی تکلیف گرایی و التزام به اجرای تکالیف شرعی بدون توجه به آثار اجتماعی و سیاسی آن است. در این رویکرد امکان فرآوری نصوص برای جریان زندگی اجتماعی امروزی وجود ندارد و صرفاً با دغدغه اجرای احکام دین به اجتماع مینگرد» (همان: ۶۹) در این دیدگاه «دینی شدن جامعه نه به معنی تصدیگری متولیان دین و نه به مفهوم وابسته کردن روحانیت و حوزههای علمیه به دولت، بلکه به معنای اقامه شعائر دینی با مرزبانی روحانیت و نهاد مرجعیت است» (همان: ۷۰) «تحقق کامل شعائر دینی در هر شرایط و با هر هزینه ای» دغدغه اصلی این جریان است. (همان: ۷۰) | ||
خط ۸۹: | خط ۹۰: | ||
نهایتاً اینکه در کتابی که به معرفی جریانات مختلف حوزوی معاصر میپردازد، وجود بخش «اعلام» که به مخاطب کمک کند تا فرد یا مؤسسه و مدرسه مورد نظر خود را به سهولت در کتاب پیدا کند، بسیار ضروری است. امری که در این کتاب از آن غفلت شده است. در یککلام غیبت «نامها و نشانیها» را میتوان نقطه ضعف عمده این اثر دانست.<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | نهایتاً اینکه در کتابی که به معرفی جریانات مختلف حوزوی معاصر میپردازد، وجود بخش «اعلام» که به مخاطب کمک کند تا فرد یا مؤسسه و مدرسه مورد نظر خود را به سهولت در کتاب پیدا کند، بسیار ضروری است. امری که در این کتاب از آن غفلت شده است. در یککلام غیبت «نامها و نشانیها» را میتوان نقطه ضعف عمده این اثر دانست.<ref>ذاکری، آرمان، «[http://www.socio-shia.com/index.php/shia-studies-in-iran-world/new-books/269-naghde-jaryanhay-fekri جریانهای فکری در حوزه معاصر قم: در غفلت از نامها و نشانیها]»، سایت جامعهشناسی تشیع، تاریخ بازدید: ۶ مهر ۱۴۰۲.</ref> | ||
== محتوا == | |||
کتاب حاضر دربردارنده چهار بخش است که ۷ فصل را شامل میشود. خواننده، بخش اول را با عنوان «تمهیدات نظری» مطالعه میکند. فصل نخست در این بخش با عنوان «بیان موضوع» قرار دارد. نویسنده در این فصل، فرضیهها و الگوی تحلیل را پیشروی خواننده قرار میدهد و در ادامه نیز روحانیت را بنا بر فضای پیش از انقلاب، فضای پس از انقلاب و بر اساس ضوابط خاص تقسیمبندی میکند. «چارچوب نظری» و «مفاهیم»، دیگر عناوین این بخشاند. | |||
«جریان اجتهادی»، عنوان بخش دوم کتاب است. در این بخش دو فصل با عناوین «مکتب اجتهاد سنتی» و «مکتب اجتهاد پویا» قرار دارد. در این دو فصل، مجتهدان فقه سنتی و فقه پویا و روشهای آنها مورد بررسی قرار میگیرند. | |||
بخش سوم کتاب، عنوان «جریان نصگرا» را بر خود دارد. در این بخش فصلهای چهارم و پنجم قرار گرفتهاند. نویسنده عنوان فصل چهارم را «عدم توجه به عقلانیت (نسل اول مکتب تفکیک)» و عنوان فصل پنجم را «توجه نسبی به عقلانیت» نهاده است. در این دو فصل، نسل دوم مکتب تفکیک (نوتفکیکیان)، جریان ضدیت با مفاهیم جدید (تجددستیزان)، جریان اسلام تبرایی (ولایتیها) و جریان بازگشت به قرآن را بررسی کرده و به توصیف آنها پرداخته است. | |||
بخش چهارم و پایانی این کتاب «جریان عقلمحور» نام دارد. در این بخش «عقلانیت کلامی» در فصل ششم بررسی شده است. نویسنده در این فصل، تکلیفگرایی فلسفی و تمدن اسلامی (جریان فرهنگستان) را بررسی کرده است. در فصل هفتم ــ که دارای عنوان «عقلانیت فلسفی» است ــ نواندیشی حوزوی (جریان دموکراسی خواهی) و «جریان نواندیشی دینی» بررسی شده است. | |||
«جمعبندی و برخی نتایج» و «منابع»، عناوین پایانبخش کتاب «جریانهای فکری در حوزهی معاصر قم» است.<ref>«[https://www.farhangemrooz.com/news/37921/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D9%82%D9%85-%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AA%DA%A9%D8%AB%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-%D8%A7%DB%8C جریانهای فکری در حوزهی معاصر قم» کدامند؟/ شناخت تکثر در مجموعهای واحد و اثرگذار]»، فرهنگ امروز، تاریخ درج مطلب: ۲۵ شهریور ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید:۷ مهر ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
== تیتر == | == تیتر == |