تطبیق احکام اسلامی با مقتضیات زمان و مکان: تفاوت میان نسخه‌ها

تطبیق احکام اسلامی با مقتضیات زمان و مکان (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۳

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۵ مهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Am.gashool

۴۸۶

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 {{پاسخ}}
 {{درگاه|حکومت دینی}}
-[[اجتهاد پویا]] و امکان انطباق با مقتضیات زمان و مکان یکی از مهمترین ویژگی‌های فقه [[شیعه]] است. ثبات و جاودانگی در عین قابلیت انعطاف و تطبیق با مقتضیات زمان و مکان، ویژگی منحصر به فردی است که فقه شیعه را از قانون‌گذاری‌های عرفی و دیگر مکاتب فقهی متمایز می‌سازد. در این نگره، هم {{متن عربی|حَلاَلُ مُحَمَّدٍ حَلاَلٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ|ترجمه=حلال و حرام محمد(ص) تا روز قیامت جاری است.}} اصل و قاعده است و هم قاعده {{متن عربی|عَلَيْنَا إِلْقَاءُ اَلْأُصُولِ وَ عَلَيْكُمُ اَلتَّفْرِيعُ|ترجمه=بر ما ائمه است که اصول و قواعد کلی را به شما بگوییم و بر شماست که فروع را از آن استنباط کنید.}}
+[[اجتهاد پویا]] یکی از مهمترین ویژگی‌های فقه [[شیعه]] است؛ امکان انطباق فقه با مقتضیات زمان و مکان در عین ثبات و جاودانگی، ویژگی منحصر به فردی فقه شیعه است؛ این ویژگی فقه شیعه را از قانون‌گذاری‌های عرفی و دیگر مکاتب فقهی متمایز می‌سازد. در این نگره، دو  قاعده اصیل با همیگر نقش‌آفرینی می‌نمایند؛ از یک‌سو {{متن عربی|حَلاَلُ مُحَمَّدٍ حَلاَلٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ|ترجمه=حلال و حرام محمد(ص) تا روز قیامت جاری است}} و از سوی دیگر {{متن عربی|عَلَيْنَا إِلْقَاءُ اَلْأُصُولِ وَ عَلَيْكُمُ اَلتَّفْرِيعُ|ترجمه=بر ما ائمه است که اصول و قواعد کلی را به شما بگوییم و بر شماست که فروع را از آن استنباط کنید}} به عنوان دو قاعده مهم در فقه شیعه جریان دارند.
-برای انطباق اسلام با مقتضیات زمان و مکان در درجه اول تقاضای زمان و مکان به وسیله آموزه‌ها و اهتمامات معارف اسلامی به دقت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ اگر این تقاضا از نظر اسلام مشروع و بر اساس مصالح و مفاسد انسان و اهداف خلقت بود با استفاده از روشها و ابزارهای فقهی که زمینه‌ساز پویایی اجتهاد در اسلام است حکمی هم‌جهت و همسو با تقاضای زمان و مکان صادر می‌شود. لکن درصورتی که تقاضای زمان و مکان تقاضای نامشروعی بود نه تنها هیچ حکم همسویی در رابطه با آن نخواهد بود بلکه بی‌شک شاهد مبارزه و تعامل منفی اسلام و احکام اسلامی با این تقاضای نامشروع خواهیم بود.
+برای انطباق اسلام با مقتضیات زمان و مکان در درجه اول تقاضای زمان و مکان به مورد ارزیابی واقع می‌شود؛ معیار این ارزیابی آموزه‌ها و اهتمامات معارف اسلامی است. اگر این تقاضا از نظر اسلام مشروع باشد و بر اساس مصالح و مفاسد انسان و اهداف خلقت مطرح گردد، با استفاده از روشها و ابزارهای فقهی حکمی همسو با آن صادر می‌شود. ولی اگر تقاضای زمان و مکان  نامشروع باشد نه تنها هیچ حکم همسویی  با آن صادر نخواهد شد بلکه بی‌شک شاهد مبارزه و تعامل منفی اسلام و احکام اسلامی با این تقاضای نامشروع خواهیم بود.
 پویایی اجتهاد و فقه اسلامی به خاطر چند ویژگی منحصر به فرد تعبیه شده در آموزه‌های اسلامی است که این امکان را مهیا می‌کند که به نیازها و پدیده‌های ثابت و متغیر انسان و جامعه بشری به نحو شایسته‌ای پاسخگو باشد. از آن جمله، انعطاف‌پذیری احکام است که می‌تواند با هر زمان و مکانی منطبق شود. یا وجود قواعد کلی که به فقیه اجازه می‌دهد تا درباره موضوعات جدید استنباط تازه کند. یا اینکه موضوع و ملاک برخی احکام، عرف است و عرف حسن و قبح آن را تعیین می‌کند. همچون بازی شطرنج که زمانی آلات قمار محسوب می‌شد اما اکنون صرفا یک ورزش فکری است و حلال و جایز شمرده می‌شود.