automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۲۵۶
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خط ۸: | خط ۷: | ||
'''روزه از نگاه مولانا''' یکی از پنج ستون دین است. روزه در آثار [[مولوی]] از جایگاه مهمی برخوردار است و غزلها و اشعار و ابیات زیادی درباره ارزش و مقام آن سروده است. مولوی [[روزه]] و سختی گرسنگی را موجب نورانی شدن انسان و صعودش بر افلاک معرفت معرفی کرده است. مولانا روزه را به چیزهای زیادی تشبیه کرده و روزه را امری میداند که انسان را به مرتبه رفیعی میداند و سبب رزق معنوی میشود. در آثار مولوی، روزه به بند دهان، می لعل رمضانی، قدح رمضانی، منجنیقِ صوم، سنگِ صوم، سپرِ روزه و ... تشبیه شده است. | '''روزه از نگاه مولانا''' یکی از پنج ستون دین است. براساس اشعار مولانا، او از روزهداری بهرههای بسیار برده و به همین جهت بسیار از روزه و برکات روزهداری سخن گفته است. روزه در آثار [[مولوی]] از جایگاه مهمی برخوردار است و غزلها و اشعار و ابیات زیادی درباره ارزش و مقام آن سروده است. مولوی [[روزه]] و سختی گرسنگی را موجب نورانی شدن انسان و صعودش بر افلاک معرفت معرفی کرده است. مولانا روزه را به چیزهای زیادی تشبیه کرده و روزه را امری میداند که انسان را به مرتبه رفیعی میداند و سبب رزق معنوی میشود. در آثار مولوی، روزه به بند دهان، می لعل رمضانی، قدح رمضانی، منجنیقِ صوم، سنگِ صوم، سپرِ روزه و ... تشبیه شده است. | ||
گفته شده مولانا بیشتر ایام سال را به روزه میگذرانیده است. | گفته شده مولانا بیشتر ایام سال را به روزه میگذرانیده است. | ||
== اهمیتدادن و اصرار مولانا بر روزه == | |||
درباره مولانا گفته شده که از کمخواری و روزهداری، بهرههای عظیم میبرده و به همین سبب در کلمات و اشعار او ذکر روزه فراوان رفته و از برکات روزه سخن بسیار گفته است.<ref>سروش، «شرح غزلیات شمس»، جلسه شانزدهم، ص۲.</ref> | |||
در احوال مولانا نوشتهاند که مردی لاغر و زردروی بود. این حالت نزاری هم به سبب کمخوری او بوده است. شمس تبریزی او را از خواندن و چلهنشینی منع کرد و به موارد دیگری سفارش کرد که در آن بهتر میتوانی خدا را بیابی و روزه یکی از همین موارد بوده است.<ref>سروش، «شرح غزلیات شمس»، جلسه شانزدهم، ص۲-۳.</ref> | |||
مولانا در مثنوی بیشتر دربارهٔ جوع عارفانه یا گرسنگی اختیاری سخن گفته است و فریضهٔ روزه را نیز در مطاوی آن آورده است. او بیشتر ایام سال را به روزه می گذرانیده و به افطار نیز به اندک مایهای بسنده میکرده است. با وجود این طعام ناچیز، به چالاکی چرخ میزده و رقص و سماعهای طولانی و بس سنگین ترتیب میداده است به نحوی که کسی نمیتوانست با او همراهی کند. وی معتقد بود که: «قوت جبریل از مطبخ نبود» از این رو اندامی نحیف و استخوانی داشت. نقل است که روزی به حمام درآمد وبه جسم لاغر خود نگاهی کرد و گفت: در تمام عمر خود از کسی شرمسار نشدم مگر امروز که از این جسم خجالت میکشم. اما چه کنم که آسایش من در رنج اوست.<ref>[http://merati.blogfa.com/post/88 روزه در مثنوی]، سایت چکاوک، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
مولانا در یک شعر، مصرعی را چنین سروده است: «دوهزار خشک لب بین به کناز حوض کوثر». در تفسیر این بیت آوردهاند که مومنان دور حوض کوثر جمع میشوند و از دست ساقی کوثر جرعه میگیرند. بنابر این مصرع، آن جرعه را به خشک لبها میدهند یعنی به کسانی که تشنگی کشیدهاند نه افرادی که از نعمتها استفاده کرده جای دیگر تشنگی خود را رفع کردهاند و این مطلب در روایت نیز آمده است.<ref>سروش، «شرح غزلیات شمس»، جلسه شانزدهم، ص۳.</ref> | |||
== روزه در قالب تشبیه == | == روزه در قالب تشبیه == | ||
جنبه مذهبی واقعی شعر مولانا در تلمیحات و اشارات بیشمار او به روزه آشکار میشود، و پارهای از این اشعار در ستایش روزه [[ماه مبارک رمضان]] است.<ref>شیمل، آنِماری، من بادم و تو آتش، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، توس، ۱۴۰۰، ص۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> | جنبه مذهبی واقعی شعر مولانا در تلمیحات و اشارات بیشمار او به روزه آشکار میشود، و پارهای از این اشعار در ستایش روزه [[ماه مبارک رمضان]] است.<ref>شیمل، آنِماری، من بادم و تو آتش، ترجمه فریدون بدرهای، تهران، توس، ۱۴۰۰، ص۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> | ||
خط ۳۳: | خط ۴۰: | ||
=== باطن روزه === | === باطن روزه === | ||
«روزه» در نگاه مولانا پدیدهای است که رویی در شریعت دارد و رویی در طریقت. به بیان دیگر مولانا روزه را دارای ظاهر و باطن یا سطح و عمق میداند. رو، سطح یا ظاهر روزه از دید وی همان است که شرع بر هر مسلمانی واجب کرده است: دهان از اطعمه و اشربه بستن و در پی کامجوییِ شهوتِ حلال نرفتن از اذان صبح تا اذان مغرب. از این رو میگوید: «هین نوبت صبر آمد و ماه روزه / روزی دو مگو ز کاسه و از کوزه…»<ref>دولتشاهی، امیرحسین، [https://www.irna.ir/news/82556358/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA | «روزه» در نگاه مولانا پدیدهای است که رویی در شریعت دارد و رویی در طریقت. به بیان دیگر مولانا روزه را دارای ظاهر و باطن یا سطح و عمق میداند. رو، سطح یا ظاهر روزه از دید وی همان است که شرع بر هر مسلمانی واجب کرده است: دهان از اطعمه و اشربه بستن و در پی کامجوییِ شهوتِ حلال نرفتن از اذان صبح تا اذان مغرب. از این رو میگوید: «هین نوبت صبر آمد و ماه روزه / روزی دو مگو ز کاسه و از کوزه…»<ref>دولتشاهی، امیرحسین، [https://www.irna.ir/news/82556358/%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA مولانا درباره روزه و ماه رمضان چه گفته است]، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | ||
اما مولانا بر اساس تعالیم شرع میگوید که این لب از خوراک بستن، مقدمهای است برای اینکه انسان درون خود را شایسته ورود نور معرفت کند. بهطور کلی همچنانکه در روایتها و احادیث بسیاری از پرخوری و شکمپرکردن منع شده است، مولانا نیز شکم پر را با دریافتن حقیقت و نورانی شدن دل و پرواز به آسمانِ وصال، بیگانه میداند: «معده را پُر کردهای دوش از خمیر و از فطیر / خواب آمد چشم پُر شد، کُنج میجُستی، بگیر؛ بعد پُر خوردن چه آید؟ خواب غفلت یا حدث | اما مولانا بر اساس تعالیم شرع میگوید که این لب از خوراک بستن، مقدمهای است برای اینکه انسان درون خود را شایسته ورود نور معرفت کند. بهطور کلی همچنانکه در روایتها و احادیث بسیاری از پرخوری و شکمپرکردن منع شده است، مولانا نیز شکم پر را با دریافتن حقیقت و نورانی شدن دل و پرواز به آسمانِ وصال، بیگانه میداند: «معده را پُر کردهای دوش از خمیر و از فطیر / خواب آمد چشم پُر شد، کُنج میجُستی، بگیر؛ بعد پُر خوردن چه آید؟ خواب غفلت یا حدث / یار بادنجان چه باشد؟ سرکه باشد یا که سیر!». مولانا آدمی را هشدار میدهد که قدر ماه رمضان را بداند و گاوِ رذایل اخلاقیاش را به خنجر روزه ذبح کند: «تو گاو فربه حرصت به روزه قربان کن / که تا بری به تبرک هلال لاغر عید».<ref>دولتشاهی، امیرحسین، [https://www.irna.ir/news/82556358/مولانادرباره-روزه-وماه-رمضان-چه-گفته-است مولانادرباره روزه وماه رمضان چه گفته است]، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | ||
'''محبت، باطن روزه''' | '''محبت، باطن روزه''' | ||
خط ۴۳: | خط ۵۰: | ||
'''''روزه، رزق معنوی میآورد''''' | '''''روزه، رزق معنوی میآورد''''' | ||
مولانا معتقد است باید در روزهداری صبر و شکیبایی پیشه کرد و پاداش این بردباری هدیههایی است از جانب خداوند: | مولانا معتقد است باید در روزهداری صبر و شکیبایی پیشه کرد و پاداش این بردباری هدیههایی است از جانب خداوند<ref>زمانی، کریم، میناگر عشق (شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلال الدیم محمد بلخی)، تهران، نشر نی،۱۳۸۳.</ref>: | ||
{{شعر|باش در روزه شکیبا و مصر / دم به دم قوت خدا را منتظر | {{شعر|باش در روزه شکیبا و مصر / دم به دم قوت خدا را منتظر | ||
کان خدای خوب کار بردبار / هدیهها را میدهد در انتظار | کان خدای خوب کار بردبار / هدیهها را میدهد در انتظار | ||
}} | <ref>مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی (بر اساس نسخه قونیه)؛ مجلدات اول، دوم، سوم، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران، سروش، ۱۳۷۶. دفتر پنجم، ابیات ۱۷۵۱–۱۷۴۹، ص۷۸۷.</ref>}} | ||
و گرسنگی و جوع را بهترین دارو برای جان انسان میداند: | |||
و گرسنگی و جوع را بهترین دارو برای جان انسان | |||
{{شعر|جوع، خود سلطان دارو هاست هین / جوع در جان نه، چنین خوارش مبین | {{شعر|جوع، خود سلطان دارو هاست هین / جوع در جان نه، چنین خوارش مبین | ||
جمله نا خوش، از مجاعت خوش شده است / جمله خوشها بی مجاعتها رد است | جمله نا خوش، از مجاعت خوش شده است / جمله خوشها بی مجاعتها رد است | ||
}} | <ref>مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی (بر اساس نسخه قونیه)؛ مجلدات اول، دوم، سوم، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران، سروش، ۱۳۷۶. دفتر پنجم، ابیات ۲۸۳۳–۲۸۳۲، ص۸۳۸.</ref>}} | ||
از مشهورترین اشعار مولانا درباره روزه این ابیات است: | از مشهورترین اشعار مولانا درباره روزه این ابیات است: | ||
خط ۶۴: | خط ۶۶: | ||
«این دهان بستی دهانی باز شد / تا خورندهٔ لقمههای راز شد | «این دهان بستی دهانی باز شد / تا خورندهٔ لقمههای راز شد | ||
گر | گر ز شیر دیو، تن را وا بری / در فطام او بسی نعمت خوری | ||
گر تو این انبان زنان خالی کنی / پر ز گوهرهای اجلالی کنی | گر تو این انبان زنان خالی کنی / پر ز گوهرهای اجلالی کنی | ||
خط ۷۵: | خط ۷۷: | ||
چند شبها خواب را گشتی اسیر / یک شبی بیدار شو دولت بگیر»''<ref>[http://merati.blogfa.com/post/88 روزه در مثنوی]، سایت چکاوک، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>'' | چند شبها خواب را گشتی اسیر / یک شبی بیدار شو دولت بگیر»''<ref>[http://merati.blogfa.com/post/88 روزه در مثنوی]، سایت چکاوک، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۰، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>'' | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
خط ۸۷: | خط ۸۶: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| بازبینی نویسنده= | | بازبینی نویسنده= | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |