گناهان پنهان و آشکار در آیه ۱۵۱ سوره انعام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قرآن کریم می‌فرماید: {{قرآن|لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ…}}<ref>انعام/ ۱۵۱، اعراف/ ۳۳.</ref> و به کارهای زشت، چه علنی آن و چه پوشیده (اش) نزدیک مشوید.


«اِثم» در ریشه «اثم» به معنی گناه<ref>ابن منظور، لسان العرب، تعلیقه علی سیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۸ ه‍. ق، ج۱، ص۷۴.</ref> و چیزی که انسان را از کاری بازمی‌دارد است و از آنجا که گناهان آدمی را از «خیرات» بازمی‌دارد به آنها «اثم» گفته شده،<ref>راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القرآن، تصحیح ابراهیم شمس‌الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍. ق، ص۱۶.</ref> و عصیان و معصیت هم از همین باب است. واژه فواحش جمع فاحشه به معنی هرگونه رفتار و گفتاری است که زشتی آن بزرگ باشد.<ref>الفاظ القرآن، همان، ص۴۱۸.</ref> در قرآن مجید نیز گاهی در همین معنی وسیع استعمال شده است مانند: {{قرآن|وَ الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ}}<ref>شوری/ ۳۷.</ref> کسانی که از گناهان بزرگ و از اعمال زشت و قبیح اجتناب می‌کنند…» تعبیر «فواحش» بعد از «کبائر الاثم» به اصطلاح از قبیل ذکر خاص (فواحش) بعد از عام (اثم) است و در حقیقت بعد از بیان اجتناب از همه گناهان بر روی گناهان زشت بیش تر تکیه شده است تا اهمیت آنها را برساند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۴ش، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۰، ص۴۵۹.</ref>
== متن آیه ==
{{قرآن بزرگ|...وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ...
| سوره = انعام
| آیه = ۱۵۱
| ترجمه = و به كارهاى زشت چه پنهان و چه آشكارا نزديك مشويد.
}}
 
== معنا و مصداق فواحش آشکار و پنهان ==
واژه فواحش جمع فاحشه به معنی هرگونه رفتار و گفتاری است که زشتی آن بزرگ باشد.<ref>الفاظ القرآن، همان، ص۴۱۸.</ref> در قرآن مجید نیز گاهی در همین معنی وسیع استعمال شده است مانند: {{قرآن|وَ الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ}}<ref>شوری/ ۳۷.</ref> کسانی که از گناهان بزرگ و از اعمال زشت و قبیح اجتناب می‌کنند…» تعبیر «فواحش» بعد از «کبائر الاثم» به اصطلاح از قبیل ذکر خاص (فواحش) بعد از عام (اثم) است و در حقیقت بعد از بیان اجتناب از همه گناهان بر روی گناهان زشت بیش تر تکیه شده است تا اهمیت آنها را برساند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۴ش، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۰، ص۴۵۹.</ref>


واژه ظاهر یعنی آشکار و آنچه با چشم دیده می‌شود (پیدا) و باطن یعنی ناپیدا و پنهان و آنچه خلاف ظاهر است.<ref>لسان العرب، همان، ص۴۳۴.</ref> در قرآن مجید هم آمده است که {{قرآن|وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ}}<ref>انعام/ ۱۲۰.</ref> و گناه آشکار و پنهان را رها کنید. امّا این که گناه ظاهری و باطنی کدام است؟ علامه طباطبایی در ذیل آیه ۱۲۰ از سوره انعام می‌فرماید: گرچه به حسب مضمون، آیه مطلق است، و از جمیع گناهان ظاهری و (آشکار) و باطنی (پنهان) نهی می‌کند، ولی از سیاق آیات قبل و بعد از آن استفاده می‌شود که (آیه) مربوط به خوردن گوشت حیوانی است که اسم و نام خدا به هنگام ذبح بر آن برده نشده که مصرف آن حرام است… (بنابراین)، مراد از گناه ظاهری آن گناهی است که شومی (و ابدی) عاقبت و زشتی اثرش بر کسی پوشیده نیست، مانند شرک، آشوبگری و ظلم، و مراد از گناه باطنی آن گناهی است که زشتیش همه کس فهم نیست، مانند خوردن میته (مرده) خون و گوشت خوک این قسم از گناه با تعلیم خدایی شناخته می‌شود و عقل نیز گاهی آن را درک می‌کند، این معنایی که ما برای گناه ظاهری و باطنی کردیم، معنایی است که ظاهر سیاق آن را افاده می‌کند.<ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۴۵۸.</ref>
واژه ظاهر یعنی آشکار و آنچه با چشم دیده می‌شود (پیدا) و باطن یعنی ناپیدا و پنهان و آنچه خلاف ظاهر است.<ref>لسان العرب، همان، ص۴۳۴.</ref> در قرآن مجید هم آمده است که {{قرآن|وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ}}<ref>انعام/ ۱۲۰.</ref> و گناه آشکار و پنهان را رها کنید. امّا این که گناه ظاهری و باطنی کدام است؟ علامه طباطبایی در ذیل آیه ۱۲۰ از سوره انعام می‌فرماید: گرچه به حسب مضمون، آیه مطلق است، و از جمیع گناهان ظاهری و (آشکار) و باطنی (پنهان) نهی می‌کند، ولی از سیاق آیات قبل و بعد از آن استفاده می‌شود که (آیه) مربوط به خوردن گوشت حیوانی است که اسم و نام خدا به هنگام ذبح بر آن برده نشده که مصرف آن حرام است… (بنابراین)، مراد از گناه ظاهری آن گناهی است که شومی (و ابدی) عاقبت و زشتی اثرش بر کسی پوشیده نیست، مانند شرک، آشوبگری و ظلم، و مراد از گناه باطنی آن گناهی است که زشتیش همه کس فهم نیست، مانند خوردن میته (مرده) خون و گوشت خوک این قسم از گناه با تعلیم خدایی شناخته می‌شود و عقل نیز گاهی آن را درک می‌کند، این معنایی که ما برای گناه ظاهری و باطنی کردیم، معنایی است که ظاهر سیاق آن را افاده می‌کند.<ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۴۵۸.</ref>


بعضی از مفسران معانی دیگری برای آن کرده‌اند، از جمله گفته‌اند: ظاهر بودن گناه و باطن بودن آن به معنای علنی بودن و پنهانی بودن آن است، و نیز گفته‌اند: مقصود از گناه ظاهری، گناهانی که از اعضا و جوارح آدمی سر می‌زند، است و گناه باطنی، گناهان قلبی و درونی است. و نیز گفته‌اند: گناه ظاهری به معنای زنا و گناه باطنی روابط پنهانی نامشروع است و….<ref>طبرسی، حسن بن فضل، مجمع‌البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق، ج۴، ص۱۴۹. و المیزان، همان، ج۷، ص۴۵۸.</ref>
بعضی از مفسران معانی دیگری برای آن کرده‌اند، از جمله گفته‌اند: ظاهر بودن گناه و باطن بودن آن به معنای علنی بودن و پنهانی بودن آن است، و نیز گفته‌اند: مقصود از گناه ظاهری، گناهانی که از اعضا و جوارح آدمی سر می‌زند، است و گناه باطنی، گناهان قلبی و درونی است. و نیز گفته‌اند: گناه ظاهری به معنای زنا و گناه باطنی روابط پنهانی نامشروع است و….<ref>طبرسی، حسن بن فضل، مجمع‌البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق، ج۴، ص۱۴۹. و المیزان، همان، ج۷، ص۴۵۸.</ref> در تفسیر نمونه آمده که «آیه یاد شده مفهوم وسیعی دارد که تمام این تفسیرهای یاد شده را در برمی‌گیرد.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۵، ص۴۲۱ و ۴۲۰.</ref>
 
در تفسیر نمونه آمده که «آیه یاد شده مفهوم وسیعی دارد که تمام این تفسیرهای یاد شده را در برمی‌گیرد.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۵، ص۴۲۱ و ۴۲۰.</ref>


مراد از «فاحشه ظاهری» در آیه ۱۵۱ از سوره انعام که در ابتدای همین تحقیق آمد گناه علنی و مقصود از «فاحشه باطنی» گناه سرّی و روابط نامشروع برقرار کردن در پنهانی است.<ref>ترجمه المیزان، همان، ص۵۱۷.</ref>
مراد از «فاحشه ظاهری» در آیه ۱۵۱ از سوره انعام که در ابتدای همین تحقیق آمد گناه علنی و مقصود از «فاحشه باطنی» گناه سرّی و روابط نامشروع برقرار کردن در پنهانی است.<ref>ترجمه المیزان، همان، ص۵۱۷.</ref>


از حضرت امام سجاد(ع) نقل شده است که معنای «وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ» فرمودند: «فواحش ظاهری و آشکار» مانند ازدواج با زن پدر و «فواحش باطنی و پنهان» مانند «زنا» است.<ref>عیاشی، التفسیر (تفسیر عیاشی)، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، المکنیه العلمیه الاسلامیه، ج۱، ص۳۸۳ و المیزان، همان، جلد ۷، ص۵۳۰.</ref> این روایت از باب تطبیق کلّی بر مصداق است؛<ref>المیزان، همان، ج ۷، ص۵۳۰.</ref> یعنی یکی از مصادیق فواحش ظاهری «ازدواج با زن پدر» است و یکی از مصادیق فواحش باطنی «زنا» می‌باشد امام صادق(ع) درباره علت و منشأ حرمت گناهان ظاهری و باطنی فرمود: «ان الله تبارک و تعالی غیور یحب کل غیور و لغیرته حرم الفواحش ظاهرها و باطنها؛ خدای متعال بسیار غیرتمند است و انسان‌های غیرتی را دوست دارد و بخاطر غیرتش گناهان ظاهری (آشکار) و باطنی (پنهان) را حرام و ممنوع کرده است.»<ref>عروسی حویزی، علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، تصحیح و تعلیقه سید محمد هاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۳، ج۱، ص۷۷۸ و ۷۷۷.</ref> (تا جامعه سالم و در امنیت بماند).
از [[امام سجاد(ع)]] نقل شده است که معنای «وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ» فرمودند: «فواحش ظاهری و آشکار» مانند ازدواج با زن پدر و «فواحش باطنی و پنهان» مانند «زنا» است.<ref>عیاشی، التفسیر (تفسیر عیاشی)، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، المکنیه العلمیه الاسلامیه، ج۱، ص۳۸۳ و المیزان، همان، جلد ۷، ص۵۳۰.</ref> این روایت از باب تطبیق کلّی بر مصداق است؛<ref>المیزان، همان، ج ۷، ص۵۳۰.</ref> یعنی یکی از مصادیق فواحش ظاهری «ازدواج با زن پدر» است و یکی از مصادیق فواحش باطنی «زنا» می‌باشد امام صادق(ع) درباره علت و منشأ حرمت گناهان ظاهری و باطنی فرمود: «ان الله تبارک و تعالی غیور یحب کل غیور و لغیرته حرم الفواحش ظاهرها و باطنها؛ خدای متعال بسیار غیرتمند است و انسان‌های غیرتی را دوست دارد و بخاطر غیرتش گناهان ظاهری (آشکار) و باطنی (پنهان) را حرام و ممنوع کرده است.»<ref>عروسی حویزی، علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، تصحیح و تعلیقه سید محمد هاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، ۱۳۷۳، ج۱، ص۷۷۸ و ۷۷۷.</ref> (تا جامعه سالم و در امنیت بماند).
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
۱۵٬۲۵۶

ویرایش