مصادیق آزمایش الهی

(تغییرمسیر از مصادیق امتحان الهی)


سؤال

در فلسفه بلایا آمده است که خداوند بندگانش را آزمایش می‌کند، آیا راه‌ دیگری برای آزمایش بندگان وجود ندارد؟

درگاه‌ها
کرونا و بلایا.png


هر خیر و شری می‌تواند وسیله آزمایش الهی باشد. مطابق آیات قرآن، همه نعمت‌ها اعم از اموال و اولاد، پول و ثروت، مقام و جایگاه، و هر زینت دنیوی و نیز همه مصایب و بلایا از جمله مرگ عزیزان، فقر و تنگدستی، مشکلات معیشتی، گرفتاری‌ها در زندگی و... از مصادیق آزمایش الهی است.

امتحان با بلایا و سختی‌ها

در قرآن آمده است خداوند با هر خیر و شری بندگانش را امتحان می کند.[۱] از این جهت هر شر و بلایی می تواند آزمایشی از سوی خداوند باشد. این بلا و مصایب می‌تواند، فقر، گرسنگی، مشکلات مالی و معیشتی، بیماری، مرگ عزیزان، انواع محرومیت‌ها و... باشد.[۲] در قرآن به بعضی از مصادیق آزمایش با بلا اشاره شده است:﴿و قطعاً شما را به چيزى از [قبيلِ‌] ترس و گرسنگى، و كاهشى در اموال و جانها و محصولات مى‌آزماييم؛ و مژده ده شكيبايان را.(بقره:۱۵۵)

امتحان با نعمت و ثروت

خداوند برای تربیت انسان او را مورد امتحان قرار می‌دهد و با امور مختلفی او را می‌آزماید؛ و چنین نیست که امتحانات الهی همیشه به وسیله حوادث سخت و ناگوار باشد، بلکه با نعمت‌ها و آسایش‌ها و زینت‌های دنیا[۳] مورد امتحان قرار می‌دهد،[۴] در قرآن آمده است که با خیر و شر مردم مورد آزمایش قرار می گیرند.[۵] که خیر همه نعمت‌ها و زینت‌های دنیوی از جمله فرزند، مال و ثروت، خانواده، است.[۶]

از اموری که انسان‌ها با آن امتحان می‌شوند، داشتن مال و فرزند است. خداوند به این نوع امتحان در سوره تغابن اشاره کرده است: ﴿أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَه؛ اموال و اولاد شما، وسیله آزمایش شما هستند.(تغابن:۱۵) مال و فرزند از مهمترین وسائل امتحان انسان‌ها می‌باشند، زیرا جاذبه اموال و عشق و علاقه به فرزندان، کشش نیرومندی را در انسان ایجاد می‌کند و چه بسا در مواردی رضای خداوند از رضایت آنها جدا می‌شود و انسان سخت در فشار قرار می‌گیرد و برای او تصمیم‌گیری مشکل خواهد شد.[۷]

چگونگی بدست آوردن اموال، چگونگی خرج کردن آنها، طرز نگهداری و میزان دلبستگی و علاقه به آن، همگی میدان‌های آزمایش بشر هستند. بسیار افرادی هستند که از نظر عبادات معمولی و تظاهر به دین و مذهب بسیار سخت گیر و با دقت هستند، اما هنگامی که پای یک مسئله مالی به میان می‌آید، همه چیز را فراموش می‌کنند. یا برای رفاه خانواده و فرزندان دست به هر حرام و کارهای ناحقی می‌زنند.[۸]

داشتن پُست و مقام جزو نعمات الهی است که انسان‌ها با آن امتحان و آزمایش می‌شوند، در قرآن حضرت سلیمان آن مقامات را لطف خداوند می داند تا شاکر باشد یا کافر.[۹]

جستار وابسته

منابع

  1. سوره انبیاء آیه ۳۵
  2. سوره بقره آیه ۱۵۵. سوره فجر آیه ۱۶
  3. سوره کهف آیه ۷.
  4. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۲۰۶.
  5. سوره انبیاء آیه ۳۵
  6. سوره تغابن آیه ۳۱، سوره فجر آیه ۱۵.
  7. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۲۰۶.
  8. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۳۸.
  9. سوره نمل آیه ۴۰.