ویکی پاسخ:سوال برگزیده/۴۶
تواتر در احادیث به چه معناست و چه شرایط و ملاکی دارد؟
تواتر در اصطلاح خبر جماعتی را گویند که انسان از شنیدن آن قطع به راستی مضمون حدیث پیدا کند. راویان اینگونه باید به تعدادی باشد که انسان یقین کند این مقدار افراد، به‌طور معمول بر دروغی همسو نمی‌شوند. برخی ملاک تواتر را عدد معینی بین ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰ و ۷۰ ذکر کرده‌اند، ولی باید گفت! عدد در تحقق آن معتبر نیست. بلکه ملاک تواتر حصول اطمینان و قطع به مضمون خبر و ایمنی از عدم تبانی مخبرین بر کذب است. از این جهت عدد بر حسب مورد و موضوع تفاوت پیدا می‌کند. چه بسا عددی در موضوعی کافی باشد و در مورد موضوع دیگر کفایت نکند و اطمینان حاصل نشود. درباره شرایط خبر دهندگان گفته شده است که عدد خبر دهندگان به حدّی برسد که نتوانند تبانی بر دروغ کرده باشند؛ خبر دهنده به آنچه خبر می‌دهد، علم داشته باشد و از روی ظن روایت نکند؛ مستند خبر دهنده، حس (شنیدن یا مشاهده) باشد نه دلیل عقلی بر مفاد خبر. تواتر سه قسم است: لفظی؛ معنوی و اجمالی.