بسم الله الرحمن الرحیم: تفاوت میان نسخه‌ها

بسم الله الرحمن الرحیم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۸

۱۱٬۷۳۳ بایت حذف‌شده ، ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

Nazarzadeh

دیوان‌سالاران، ناظمان (CommentStreams)، مدیران رابط کاربری، مدیران

۸٬۳۱۸

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آيا بسم الله الرحمن الرحيم، جزئي از سوره های قرآن کریم است ؟
+در مورد بسم الله الرحمن الرحیم توضیح دهید، آیا بسم الله جزئی از سوره‌های قرآن است؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-اين جمله سرآغاز كتاب الهي است و نه تنها در ابتداي قرآن کریم، بلكه در آغاز تمام كتاب‏هاي آسماني بوده است و در سرلوحه‏ي كار و عمل همه‏ي انبيا قرار داشت. وقتي كشتي حضرت نوح در ميان امواج طوفان به راه افتاد، نوح به ياران خود گفت: سوار شويد كه {{قرآن|بسم اللَّه مجريها و مرسيها}}؛ حركت و توقف اين كشتي با نام خداست }}<ref>هود / ۴۱ .</ref> حضرت سليمان نيز وقتي ملكه‏ي سباء را به ايمان به خدا فراخواند، دعوت‏نامه‏ي خود را با اين جمله آغاز كرد و براي او فرستاد. <ref>نمل / ۳۰.</ref>
+{{درگاه|واژه‌ها}}
+[[پرونده:بسم الله الرحمن الرحیم.jpg|250px|بندانگشتی|کاشی کاری بسم الله الرحمن الرحیم]]
+استفاده از بسم الله الرحمن الرحیم در شروع هر کاری سفارش شده است. آغاز [[نزول قرآن]] و آغاز سوره‌ها در قرآن با این عبارت می‌باشد. [[شیعه]] و بسیاری از [[اهل سنت]] بسم الله الرحمن الرحیم را جزئی از [[سوره حمد]] و [[سوره‌های قران]] می‌دانند. ورود برخی از روایات از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در تأکید استفاده از بسم الله در [[نماز]] و در ابتدای سوره‌ها از جمله ادله جزئیت بسم الله در سوره‌ها است. برخی عالمان اهل‌سنت بسم الله را فقط در سوره حمد، جزء سوره می‌دانند.
-حضرت علي‏عليه السلام فرمود: بسم اللَّه، مايه‏ي بركت، و ترك آن موجب نافرجامي است. هم‏چنين آن حضرت به شخصي كه آن را مي‏نوشت، فرمود:آن را نيكو بنويس.
+== جایگاه ==
+[[وحی]] قرآن، با نام خدا شروع شد {{قرآن|اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ|ترجمه=بخوان به نام پروردگارت|سوره=علق|آیه=۱}} و تمامی [[سوره‌های قرآن]] با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می‌شوند، تنها [[سوره توبه]] است که در آغاز آن بسم اللَّه الرحمن الرحیم نیامده است؛ چرا که سوره توبه با اعلان جنگ به جنایت کاران [[مکه]] و پیمان شکنان آغاز شده و اعلان جنگ با توصیف خداوند به[[معنای صفات رحمان و رحیم|رحمان و رحیم]] سازگار نیست.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالاسلامیه چاپ بیست هشتم، پاییز (۱۳۷۱)، ج۱، ص۱۵.</ref>
-بر زبان آوردنِ بسم اللَّه در شروع هر كاري سفارش شده است: هنگام غذا خوردن، نكاح، سوار شدن بر مركب، آغاز مسافرت و بسياري از كارهاي ديگر. حتّي اگر حيواني بدون ذكر نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است و اين رمز آن است كه خوراك انسان‏هاي هدف‏دار و موحّد نيز بايد جهت الهي داشته باشد. <ref>قرائتي، محسن، تفسير نور، قم، انتشارات مؤسسه در راه حق ، چاپ دوم ، ج۱، ص۱۳.</ref>
+عبارت بسم الله توسط [[انبیاء]] نیز استفاده شده است. وقتی کشتی [[نوح(ع)]] در میان امواج [[طوفان نوح|طوفان]] به راه افتاد، نوح گفت: {{قرآن|بسم اللَّه مجریها و مرسیها|ترجمه=حرکت و توقف این کشتی با نام خداست|سوره=هود|آیه=۴۱}}. [[حضرت سلیمان(ع)]] نیز وقتی [[ملکه سباء]] را به[[ایمان به خدا]] فراخواند، دعوت‌نامه خود را با این جمله آغاز کرد {{إِنَّهُ مِنْ سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ|ترجمه=این نامه از سلیمان است، و چنین می‌باشد: به نام خداوند بخشنده مهربان|سوره=نمل|آیه=۳۰}} و برای او فرستاد.
-همان گونه كه مي‏دانيد، محصولات و كالاهاي ساخت يك كارخانه، نشانه و علامت آن كارخانه را دارد، خواه به صورت جزئي باشد يا كلي، كوچك باشد يا بزرگ. و يا اين كه پرچم هر كشوري هم برفراز آن كشور است و هم برفراز كشتي‏هاي حمل و نقل آن كشور كه در درياها حركت مي‏كنند و هم بر روي ميز اداري كارمندان. اين نشانه‏ها و علامت‏ها به خاطر آن است كه راه گم نشود و آن علامت فراموش نگردد.
+بر زبان آوردن بسم اللَّه در شروع هر کاری توسط [[اهل بیت(ع)]] سفارش شده است. [[امام علی‏(ع)]] می‌فرمایند: «بسم اللَّه، مایه برکت، و ترک آن موجب نافرجامی است.»
-نام و ياد خدا، نشان مسلماني است؛ به همين دليل است كه در حديث مي‏خوانيم بسم اللَّه را فراموش نكن حتّي در نوشتن يك بيت شعر. و رواياتي نيز در پاداش كسي كه براي اولين بار بسم اللَّه را به كودك ياد بدهد، وارد شده است.
+بسم الله دارای احکام فقهی خاص خود نیز می‌باشد. برای نمونه، حیوانی که بدون ذکر نام خدا ذبح شود، مصرف گوشت آن حرام است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، قم، انتشارات مؤسسه در راه حق، چاپ دوم، ج۱، ص۱۳.</ref>
-و نيز مي‏بينيم امام باقرعليه السلام مي‏فرمايد: سزاوار است هنگامي كه كاري را شروع مي‏كنيم، چه بزرگ باشد چه كوچك، بسم اللَّه بگوييم تا پربركت و ميمون باشد. <ref>همان. ج۱، ص۱۴ - ۱۳.</ref>
+== معنای بسم الله الرحمن الرحیم ==
+حرف «باء» در عبارت «بسم الله» به معنای آغاز هر چیز است؛ پس معنای جمله این می‌شود: «من به نام خدا آغاز می‌کنم» لفظ «باء» حرف جر و مجموع «بسم» جار و مجرور است.
-به همين مناسبت خداوند بزرگ در نخستين آيات كه به پيامبرصلي الله عليه وآله وحي شد، دستور مي‏دهد كه در آغاز و شروع تبليغ اسلام اين وظيفه‏ي خطير را با نام خدا شروع كند. {{قرآن|اقرء باسم ربك<ref>علق /۱ .</ref> و باز روي همين اصل، تمام سوره‏هاي قرآن کریم، با بسم اللَّه آغاز مي‏شود تا هدف اصلي كه همان هدايت و سوق بشر به سلامت و سعادت است، از آغاز تا انجام با موفقيت و پيروزي و بدون شكست انجام شود. تنها سوره‏ي توبه است كه در آاغاز آن بسم اللَّه نیامده است.؛ چرا كه سوره‏ي توبه با اعلان جنگ به جنايت كاران مكه و پيمان شكنان آغاز شده و اعلام جنگ با توصيف خداوند به رحمان و رحيم سازگار نيست. <ref>مكارم شيرازي ، ناصر ؛ تفسير نمونه. دارالاسلاميه چاپ بيست هشتم، پاييز (۱۳۷۱)، ج۱، ص۱۵.</ref>
+«اسم» یا از ریشه «وسم» به معنای علامت است؛ یعنی لفظی که بر چیزی گذاشته شود تا از دیگر چیزها متمایز گردد؛ اسم هر چیز علامت و نشانهٔ آن است یا از مادهٔ «سمو» به معنای بلندی و ارتفاع است؛ یعنی لفظ یا نام‌گذاری از مهمل و بی معنا بودن در می‌آید و علو و ارتفاع پیدا می‌کند.
-در ميان دانشمندان و علماي شيعه اختلافي در اين مسئله نيست كه بسم اللَّه جزو سوره‏ي حمد و همه‏ي سوره‏هاي قرآن است. اصولاً ثبت بسم اللَّه الرحمن الرحيم در متن قرآن مجيد در آغاز همه‏ي سوره‏ها، خود گواه زنده‏ي اين امر است؛ زيرا مي‏دانيم در متن قرآن چيز اضافه‏اي نوشته نشده است و ذكر بسم اللَّه در آغاز سوره‏ها از زمان پيامبرصلي الله عليه وآله تاكنون معمول بوده است . <ref>همان ، ص۱۷ .</ref>
+کلمهٔ «الله» جامع‌ترین نام خدا است، یعنی تنها نامی است که جامع صفات جلال و جمال الهی است. «رحمن» صیغهٔ مبالغه است که بر بسیاری رحمت دلالت می‌کند؛ به طوری که عموم موجودات در پهنهٔ هستی و انسان‌ها را از مؤمن و کافر شامل می‌شود.
-و به اعتقاد اهل بيت رسول الله‏صلي الله عليه وآله آيه‏ي "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" آيه‏اي مستقل و جزء قرآن کریم است.
+«رحیم» صفت مشبه است و بر نعمت دائمی و رحمت ثابت و باقی او دلالت می‌کند؛ رحمتی اخروی که ویژهٔ مؤمنان است. بندگان صالح و فرمان بردار خدا به حکم ایمان و عمل صالح، این شایستگی را یافته‌اند که از رحمت و بخشش و احساس خاصی که آلودگان و تبه کاران از آن سهمی ندارند، بهره‌مند گردند.<ref>تفسیر تسنیم، همان، ص۲۷۷–۲۹۶.</ref>
-امامان معصوم اصرار داشتند كه در نماز بسم اللَّه را بلند بگويند.
+== جزء سوره بودن بسم الله ==
+{{نوشتار اصلی|جزء سوره بودن بسم الله}}[[شیعه|شیعیان]] و بسیاری از علمای [[اهل‌سنت]] معتقدند «بسم الله الرحمن الرحیم» در تمامی سوره‌ها به استثنای [[سوره توبه]]، جزء سوره است. [[روایات]] مختلف بر جزء سوره بودن بسم الله، دلالت دارند،<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۱۳.</ref> سیره [[پیامبر اسلام]] نیز به عنوان دلیل دیگری بر این مطلب، برشمرده شده است.
-امام باقرعليه السلام در مورد كساني كه آيه‏ي بسم اللَّه را در نماز نمي‏خوانند و يا جزء سوره نمي‏شمارند، فرمود: "سرقوا اكرم آيه"؛ بهترين آيه‏ي قرآن کریم را به سرقت بردند. <ref>قرائتي، محسن، تفسير نور، قم، انتشارات مؤسسه در راه حق چاپ دوم ، ج۱، ص۱۴.</ref>
+{{مطالعه بیشتر}}
-امّا در ميان علما و دانشمندان اهل تسنن اين مسئله اختلافي است. نويسنده‏ي تفسير المنار مي‏گويد: "مسلمانان اجماع دارند بر اين كه بسم اللَّه الرحمن الرحيم آيه‏اي از قرآن کریم، در همه‏ي سوره‏ها مي‏باشد؛ چرا كه در آغاز هر سوره‏اي جزء سوره‏ي برائت آمده است؛ در حالي كه صحابه توصيه مي‏كردند كه قرآن کریم را از آن‏چه جزو قرآن کریم نيست دور نگه دارند و وارد قرآن کریم ننمايند و به همين دليل "آمين" را در آخر سوره‏ي فاتحه ذكر نكرده‏اند".
-ايشان آورده‏اند: "علماي مكه - اعم از فقها و قاريان قرآن کریم - از جمله ابن‏كثير و اهل كوفه از جمله عاصم و كسائي از قراء و بعضي از صحابه و تابعين از اهل مدينه و هم‏چنين شافعي و پيروان او در يكي از دو قولش معتقدند كه بسم اللَّه جزو سوره است، هم‏چنين علماي اماميه و از صحابه، علي‏عليه السلام و ابن عباس و عبداللّه بن عمرو ابوهريره و از تابعين سعيدبن جبير و عطا و زهري و ابن‏المبارك اين عقيده را برگزيده‏اند؛ پس. از مجموع گفته‏ها استفاده مي‏شود كه حتّي اكثريت قاطع اهل تسنن نيز بسم اللَّه را جزو سوره ی قرآن کریم مي‏دانند. <ref>تفسير نمونه، تهران: انتشارات الاسلاميه، چاپ ۲۸، پاييز ۱۳۷۱ه ش ، ج۱، ص۱۷.</ref>
-نويسنده‏ي تفسير كبير فخر رازي نيز حدود هفده دليل براي جزء قرآن و سوره بودن آيه مي‏آورد و مي‏گويد: "به حد تواتر رسيده است كه "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" كلام خداست كه بر پيامبرصلي الله عليه وآله نازل شد و در قرآن ثابت است".
+== مطالعه بیشتر ==
+* تفسیر المنار، شیخ محمد عبده، مصر: انتشارات دارالمنار، چاپ: چهارم. ج۱، ص۳۹.
-ايشان آورده‏اند: "علما و قراء مدينه و بصره و فقهاي كوفه {{قرآن|بسم اللَّه الرحمن الرحيم}} را جزو سوره‏ي فاتحه نمي‏دانند؛ و قراء مكه، كوفه و اكثر فقهاي حجاز آن را آيه‏اي از فاتحه مي‏دانند".
+* تفسیر روح المعانی، سیدمحمود آلوسی بغدادی، بیروت: انتشارات ادارالطبایه المنیریه. ج۱، ص۳۳.
+* تفسیر سوره حمد، امام خمینی، قم: انتشارات آزادی، ص۶–۱۰.
-ما در اين مقال يازده دليل را از تفسير كبير ذكر مي‏كنيم كه بسم اللَّه جزو سوره های قرآن کریم است:
-۱- شافعي از ام‏سلمه روايت كرده است كه پيامبرصلي الله عليه وآله سوره‏ي فاتحه الكتاب را قرائت نمود و {{قرآن|بسم اللَّه الرحمن الرحيم}} را آيه‏اي و {{قرآن|الحمد لله رب العالمين}} را آيه‏اي و {{قرآن|الرحمن الرحيم}} را آيه‏اي و "مالك يوم الدين" را آيه‏اي و {{قرآن|اياك نعبد و اياك نستعين}} را آيه‏اي و {{قرآن|اهدنا الصراط المستقيم}} را آيه‏اي و{{قرآن|صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم وَلاالضالين}} را آيه‏اي شمردند. در اين حديث تصريح شده است كه {{قرآن|بسم اللَّه الرحمن الرحيم}} جزو فاتحه است.
-۲- ابي هريره نقل نموده از پيامبرصلي الله عليه وآله كه فرمود: فاتحه الكتاب هفت آيه دارد: اولي آن{{قرآن|بسم اللَّه الرحمن الرحيم}} است؛
-۳- ثعلبي از جابر بن عبدالله نقل مي‏كند كه پيامبرصلي الله عليه وآله از من سؤال نمود كه هنگام نماز چه مي‏گويي؟ گفتم: {{قرآن|الحمد لله رب العالمين}} فرمود: بگو {{قرآن|بسم اللَّه الرحمن الرحيم ...}}.
-۴- "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" در قرآن کریم، مكتوب شده است و هر چه كه از قرآن کریم نباشد، نوشته نمي‏شده است؛ چرا كه آن‏ها )صحابه( منع كردند از نوشتن اسامي سور در قرآن کریم و منع كردند از علامات بر اعشار و اخماس و غرض اين است تا غير قرآن در قرآن کریم خلط نشود؛ پس اگر "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" از قرآن کریم نمي‏بود وارد قرآن کریم نمي‏كردند ( مكتوب در قرآن کریم نمي‏شد) وقتي كه همه‏ي صحابه و علما بعد از آن‏ها اجماع دارند بر نوشتن آن در قرآن، پس از قرآن مي‏باشد.
-۵- مسلمانان اجماع دارند كه آن‏چه ما بين دفعتين است، كلام خداست و "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" موجود بين دفعتين است؛ پس واجب است كه او را از كلام خدا بدانيم و از سُور قرآن کریم.
-۶- اكثر علما اتفاق دارند كه سوره‏ي فاتحه هفت آيه دارد كه "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" اولي آن است.
-۷- خواندن )قرائت( بسم اللَّه قبل از فاتحه واجب است؛ پس واجب است كه آيه‏اي از قرآن کریم باشد.
-۸- پيامبرصلي الله عليه وآله فرمودند: كل امر ذي بال لايبدأ فيه باسم اللَّه فهو أبتر او أجذم و اعظم الاعمال بعد الايمان بالله الصلاه پس قرائت فاتحه در نماز بدون قرائت بسم اللَّه موجب نقص نماز است.
-۹- پيامبرصلي الله عليه وآله از ابي بن كعب سؤال نمود: بزرگ‏ترين آيه در قرآن كدام است؟ گفت: "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" پيامبرصلي الله عليه وآله كلامش را تصديق فرمود.
-۱۰- معاويه در مدينه در زمان حكومتش براي مردم نماز جماعت خواند و "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" را هنگام نماز نگفت. بعد از نماز، فرياد مهاجران و انصار از اطراف بلند شد. گفتند: آيا فراموش كردي؟ اولِ قرآن کریم را باز كن "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" است. معاويه نماز را دوباره خواند با "بسم اللَّه الرحمن الرحيم".
-اين خبر دلالت بر اجماع صحابه بر اين است كه "بسم اللَّه الرحمن الرحيم" از قرآن کریم و از فاتحه مي‏باشد.
-۱۱- ساير پيامبران هنگام شروع نمودن كارها بسم اللَّه الرحمن الرحيم مي‏گفتند؛ پس بر پيامبرصلي الله عليه وآله ما اين كار واجب است. وقتي بر پيامبرصلي الله عليه وآله واجب باشد كه در آغاز هر كاري بسم اللَّه الرحمن الرحيم بگويد بر ما هم واجب مي‏شود. وقتي كه در حق ما وجوب ثابت باشد پس آيه‏اي از فاتحه است. حضرت نوح وقتي سوار كشتي مي‏شد گفت: {{قرآن|اركبوا فيها بسم اللَّه مجريها و مرساها}}. و حضرت سليمان در نامه‏اي كه براي بلقيس نوشت با بسم اللَّه شروع نمود. <ref>محمدبن عمر فخر رازي، تفسير كبير ، مصر، قاهره انتشارات عبدالرحمن محمّد، ج۱، ص۱۹۷ - ۱۹۵.</ref>
-در اين‏جا بعضي از رواياتي را كه از طرق شيعه و اهل تسنن در اين زمينه نقل شده يادآور مي‏شويم:
-۱- معاويه بن عمار از دوستان امام صادق‏عليه السلام مي‏گويد: از امام پرسيدم: هنگامي كه به نماز برمي‏خيزم بسم اللَّه را در آغاز حمد بخوانم؟ فرمود بلي. مجدداً سؤال كردم هنگامي كه حمد تمام شد و سوره‏اي بعد از آن مي‏خوانم، بسم اللَّه را با آن بخوانم؟ باز فرمود: آري.
-۲- دار قطني از علماي سنت به سند صحيح از علي‏عليه السلام نقل مي‏كند كه مردي از آن حضرت پرسيد: سبع الثماني چيست؟ فرمود: سوره‏ي حمد. عرض كرد: سوره‏ي حمد شش آيه است فرمود: بسم اللَّه الرحمن الرحيم نيز آيه‏اي از آن است.
-۳- بيهقي - محدث مشهور اهل سنت - با سند صحيح از طريق ابن جبير از ابن‏عباس چنين نقل مي‏كند: استرق الشيطان من الناس اعظم آيه من القرآن، بسم اللَّه الرحمن الرحيم؛ مردم شيطان صفت، بزرگ‏ترين آيه‏ي قرآن بسم اللَّه الرحمن الرحيم را سرقت كردند )اشاره به اين كه در آغاز سوره‏ها آن را نمي‏خوانند(.
-گذشته از همه‏ي اين‏ها سيره‏ي مسلمين همواره بر اين بود كه هنگام تلاوت قرآن بسم اللَّه را در آغاز هر سوره‏اي مي‏خواندند، و متواتراً نيز ثابت شد، كه پيامبرصلي الله عليه وآله آن را نيز تلاوت مي‏فرمود. چگونه ممكن است چيزي جزو قرآن نباشد و پيامبر و مسلمانان همواره آن را ضمن قرآن بخوانند و بر آن مداومت كنند.
-در ميان علماي اهل سنّت از جمله احمد حنبل - فقيه معروف اهل تسنن - و بعضي از قاريان كوفه نقل مي‏كنند كه آن‏ها بسم اللَّه را جزو سوره‏ي حمد مي‏دانستند، نه جزء ساير سوره‏ها. اين احتمال بسيار سُست و ضعيف به نظر مي‏رسد؛ زيرا مفهوم و محتواي بسم اللَّه نشان مي‏دهد كه براي ابتدا و آغاز هر سوره است. در حقيقت اين جمود و تعصب شديد است كه ما بخواهيم براي ايستادن روي حرف خود هر احتمالي را مطرح كنيم و آيه‏اي هم‏چون بسم اللَّه را كه مضمونش فرياد مي‏زند سرآغازي است براي بحث‏هاي بعد از آن، آيه‏اي مستقل و بريده از ما قبل بعد بپنداريم. <ref>همان ، ص۱۸ .</ref>
-۴- در تفسير قرطبي از امام صادق‏عليه السلام نقل شده كه "بسم اللَّه تاج سوره‏ها است". تنها در سوره‏ي برائت بسم اللَّه نيآمده است و اين به گفته‏ي حضرت علي‏عليه السلام به خاطر آن است كه بسم اللَّه كلمه‏ي امان دادن و رحمت است و برائت و اعلام تنفر و دشمني با كفار و مشركين، با رحم سازگار نيست . <ref>. تفسير قرطبي، عبدالله محمدبن احمد انصاري قرطبي، انتشارات دارالكتب المصريه - چاپ سوم، ج۱،ص۱۰۸</ref>
-{{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-*تفسير المنار، شيخ محمد عبده، مصر: انتشارات دارالمنار، چاپ: چهارم . ج۱، ص۳۹
-*تفسير روح‏ المعاني، سيدمحمود آلوسي بغدادي، بيروت: انتشارات ادارالطبايه المنيريه . ج۱، ص۳۳،
-*تفسير سوره حمد، امام خميني، قم: انتشارات آزادي ، ص۱۰ - ۶
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس}}
 {{شاخه
- | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
+| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
-|شاخه فرعی۱ = آیات و سوره‌ها
+| شاخه فرعی۱ = آیات و سوره‌ها
-|شاخه فرعی۲ = سایر مباحث
+| شاخه فرعی۲ =
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+ | بازبینی نویسنده =
-  | تکمیل =
+  | بازبینی =
-  | اولویت =
+  | تکمیل =
-  | کیفیت =
+  | اولویت = الف
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}