۱٬۴۰۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
[[دعای عرفه]] شامل تتمه‌ای است که درباره ملحق بودن یا نبودن آن به دعا مباحثی مطرح است. در کتاب [[کفعمی]] این بخش نیامده، اما در اقبال [[سید بن طاووس]] ذکر شده است. [[محدث قمی]] در [[مفاتیح الجنان]] این مطلب را قبل از دعا بیان کرده است. در اصل ملحق بودن این بخش سند معتبری یافت نشده [[سید محمد حسین طهرانی]] به نقل از [[علامه مجلسی]] آن را سخن صوفیان و جزو مناجات شیخ | [[دعای عرفه]] شامل تتمه‌ای است که درباره ملحق بودن یا نبودن آن به دعا مباحثی مطرح است. در کتاب [[کفعمی]] این بخش نیامده، اما در اقبال [[سید بن طاووس]] ذکر شده است. [[محدث قمی]] در [[مفاتیح الجنان]] این مطلب را قبل از دعا بیان کرده است. در اصل ملحق بودن این بخش سند معتبری یافت نشده و [[سید محمد حسین طهرانی]] به نقل از [[علامه مجلسی]] آن را سخن صوفیان و جزو مناجات شیخ عطاء الله اسکندرانی می‌داند. [[جلال الدین همایی]] آن را نقل شده در کتاب الحکم العطائیه می‌داند. دلایل دیگری چون عدم سازگاری با متن دعا، شبیه بودن متن به سخنان عرفا و حکما و کاستی در متن آن موید قول به عدم ملحق بودن آن به دعای عرفه است. | ||
== بخش آخر دعای عرفه در منابع شیعی == | == بخش آخر دعای عرفه در منابع شیعی == | ||
بخش آخر دعا عرفه در [[اقبال]] سید بن طاووس آمده، ولی در کتاب [[بلد الامین]] کفعمی نقل نشده است. علامه مجلسی با وجود مقدم بودن سید بن طاووس و نزدیک بودن وی به زمان [[ائمه]]، نقل کفعمی را ترجیح داده و موافق روایت کفعمی دعای عرفه را ذکر نموده است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، ج۹، ص۲۱۳.</ref> با تحقیق در سخنان علامه مجلسی | بخش آخر دعا عرفه در [[اقبال]] سید بن طاووس آمده، ولی در کتاب [[بلد الامین]] کفعمی نقل نشده است. علامه مجلسی با وجود مقدم بودن سید بن طاووس و نزدیک بودن وی به زمان [[ائمه]]، نقل کفعمی را ترجیح داده و موافق روایت کفعمی دعای عرفه را ذکر نموده است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، ج۹، ص۲۱۳.</ref> با تحقیق در سخنان علامه مجلسی مشخص می‌شود که مرحوم سید در کتاب مصباح دعا را بدون ذیل آورده است. | ||
محدث قمی در مفاتیح الجنان اشاره می‌کند که این ذیل در کتاب اقبال سید بن طاووس ذکر شده است. [[آیت الله شبیری زنجانی]] در سخنرانی در مدرسه فیضیه اشاره به ذیل دعای عرفه کرده و بیان می‌کند: مرحوم جلال همایی در مولوی نامه این ذیل را از ابن عطاء الله اسکندرانی دانسته است. | محدث قمی در مفاتیح الجنان اشاره می‌کند که این ذیل در کتاب اقبال سید بن طاووس ذکر شده است. [[آیت الله شبیری زنجانی]] در سخنرانی در مدرسه فیضیه اشاره به ذیل دعای عرفه کرده و بیان می‌کند: مرحوم جلال همایی در [[مولوی نامه]] این ذیل را از ابن عطاء الله اسکندرانی دانسته است. | ||
علامه سید محمد حسین حسینی | [[علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی]]، ضمن تأیید سخن علامه مجلسی که آن را از سخنان صوفیان دانسته، این قسمت از دعا را فقره نوزدهم و بیستم از سی و پنج فقره مناجات شیخ عطا الله اسکندرانی ذکر می‌کند.<ref>حسینی طهرانی، محمد حسین، الله‌شناسی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۵۱.</ref> جلال الدین همایی در توضیح «إِلَهِي أَنَا الْفَقِير» بیان می‌کند که در تحقیقات خود عین این بخش از دعا را در کتاب «الحکم العطائیه» دیده و مسلم می‌داند که در این باره خلط شده است.<ref>همائی، جلال الدین، مولوی نامه، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۱۸، حاشیه.</ref> | ||
بنابراین با توجه به عدم نقل کفعمی در بلد الامین و سید بن طاووس در مصباح الزائر و یافت نشدن این بخش در نسخه قدیمی اقبال به شهادت علامه مجلسی، شکی نیست که این ذیل از حضرت [[ابا عبدالله]](ع) | بنابراین با توجه به عدم نقل کفعمی در بلد الامین و سید بن طاووس در [[مصباح الزائر]] و یافت نشدن این بخش در نسخه قدیمی اقبال به شهادت علامه مجلسی، شکی نیست که این ذیل از حضرت [[ابا عبدالله]](ع) نبوده و از جملات صوفیانه ابن عطا الله اسکندرانی عارف مشهور قرن هفتم است. | ||
== مویدهای عدم ارتباط بخش آخر == | == مویدهای عدم ارتباط بخش آخر == | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
علاوه بر دلایل گفته شده از منابع شیعی، مویدهای دیگری بر عدم ارتباط بخش آخر دعای عرفه با آن وجود دارد. | علاوه بر دلایل گفته شده از منابع شیعی، مویدهای دیگری بر عدم ارتباط بخش آخر دعای عرفه با آن وجود دارد. | ||
* عدم سازگاری | * عدم سازگاری نوع بیان این بخش از دعا با ادعیه صادره از [[معصومین]](ع) به طوری که از تغییر لحن به خوبی فهمیده می‌شود. | ||
* عبارات دعا، در بعضی موارد، شبیه به اصطلاحات اهل | * عبارات دعا، در بعضی موارد، شبیه به اصطلاحات اهل عرفان است و شاید توجه بیش از حد بعضی به این قسمت، این بوده که احساس کرده‌اند با اصطلاحات و کلمات فلاسفه و عرفا سازگارتر است. مانند این بخش «کَیْفَ أَتَوَسَّلُ إِلَیْکَ بِمَا هُوَ مَحَالٌ أَنْ یَصِلَ إِلَیْک». | ||
* در این تتمه و ذیل دعا، حتی یک بار هم ذکر صلوات بر [[محمد]] و [[آل محمد]] نیامده | * در این تتمه و ذیل دعا، حتی یک بار هم ذکر صلوات بر [[محمد]] و [[آل محمد]] نیامده است؛ در صورتی که روش ائمه(ع) بر این بوده، به ویژه در دعاهای مفصل و طولانی، حتی اگر در اوایل دعا نام پیامبر و آل ایشان نیامده و ذکر صلوات بیان نشده است، در اواسط و خاتمه مکرر نام محمد و آل او می‌آید؛ همین‌طور که در دعای عرفه [[سید الشهداء]] نیز چنین است ولی در تتمه نام پیامبر و آل او نیامده که این با دیگر دعاهای مأثوره تفاوتی چشم‌گیر دارد. | ||
* در هیچ جای دعا، از موقف حج و عرفه یاد نشده، در حالی که در دعای امام(ع) چندین بار به مناسبت، از آنها نام برده شده است. | * در هیچ جای دعا، از موقف حج و عرفه یاد نشده، در حالی که در دعای امام(ع) چندین بار به مناسبت، از آنها نام برده شده است. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== چگونگی ورود بخش آخر به دعا == | == چگونگی ورود بخش آخر به دعا == | ||
در گذشته کم و زیاد کردن در کتب حدیثی مانند اضافه کردن قسمت‌هایی در ردّ و ذمّ [[صوفیه]] به حدیقه الشیعه فراوان وجود داشته است. یعنی گاهی در دنباله روایات، شرح‌ها و بیان‌هایی نیز می‌آمد که در برخی موارد با روایت مخلوط می‌شد و عده ای تصور می‌کردند که | در گذشته کم و زیاد کردن در کتب حدیثی مانند اضافه کردن قسمت‌هایی در ردّ و ذمّ [[صوفیه]] به حدیقه الشیعه فراوان وجود داشته است. یعنی گاهی در دنباله روایات، شرح‌ها و بیان‌هایی نیز می‌آمد که در برخی موارد با روایت مخلوط می‌شد و عده ای تصور می‌کردند که آن قسمت روایت است. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||