۷۱۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «بسم الله» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | |||
{{سوال}} | |||
تفاوت حج واجب با حج عمره در چیست؟ | |||
{{پایان سوال}} | |||
{{درگاه|سنت}} | |||
{{پاسخ}} | |||
'''حج واجب''' یا '''حج تمتع''' یکی از سه نوع [[حج]] در [[اسلام]] است که مختص افرادی است که در فاصله بیش از ۱۶ فرسخ (حدود ۸۸ کیلومتر) از [[مکه]] سکونت دارند. این نوع حج شامل دو بخش اصلی است: [[حج عمره|عمره تمتع]] و حج تمتع. عمره تمتع شامل پنج عمل است که عبارتند از احرام بستن در یکی از [[میقات|میقات‌های پنجگانه]]، طواف [[کعبه اولین خانه|کعبه]]، [[نماز]] طواف، سعی بین [[صفا]] و [[مروه]]، و تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن). پس از اتمام عمره، حج‌گزار از احرام خارج می‌شود و تا زمان احرام مجدد برای حج، می‌تواند از برخی محرّمات احرام مانند استفاده از عطر و نگاه در آینه بهره‌مند شود. این فاصله بین دو احرام، دلیل نام‌گذاری این نوع حج به «تمتع» است. | |||
حج تمتع شامل سیزده عمل است که پس از عمره انجام می‌شود. این اعمال شامل احرام بستن از مکه، وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]]، [[رمی جمره عقبه]]، [[قربانی]] کردن در [[منا]]، حلق یا [[تقصیر]]، طواف زیارت، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه، [[طواف نساء]]، نماز طواف نساء، و [[بیتوته]] در منا و [[رمی جمرات]] در ایام تشریق است. حج تمتع با حج‌های دیگر مانند حج قران و افراد تفاوت‌هایی دارد، از جمله وابستگی عمره و حج به یکدیگر، وجوب قربانی، و انجام عمره قبل از حج. این نوع حج باید در [[ماه‌های حج]] ([[شوال]]، [[ذی‌قعده]] و [[ذیحجه]]) انجام شود و اعمال عمره باید قبل از ظهر نهم ذیحجه به پایان برسد تا حج‌گزار بتواند وقوف عرفات را درک کند. | |||
== تعریف حج واجب == | |||
=== معنای واژه تمتع === | |||
حج واجب به حجّی می‌گویند که به جا آوردن آن بر مکلف واجب است، و در مقابل [[حج مستحب]] و واژه تَمَتُّع به معنای برخوردار شدن و بهره بردن است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=النهایة فی غریب الحدیث و الاثر|سال=۱۹۶۳|نام=مبارک بن محمد|نام خانوادگی=ابن اثیر|مکان=بیروت|فصل=ذیل «متع»}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لسان العرب|نام=محمد بن مکرم|نام خانوادگی=ابن منظور|ناشر=دار الفکر|مکان=بیروت - لبنان|فصل=ذیل «متع»}}</ref> | |||
حج تمتع عبارت است از احرام مکلّف از میقات به عمر تمتع؛ آنگاه داخل مکه شده هفت شوط طواف دور خانه خدا به جا می‌آورد، سپس در مقام ابراهیم دو رکعت نماز طواف می‌گزارد و بین صفا و مروه هفت شوط سعی می‌کند، در آخر نیز مویش را کوتاه می‌کند و با این عمل تمام اموری که بر او حرام بوده حلال می‌گردد؛ تا این‌که احرام دیگری در همان سال برای حجّ می‌بندد، سپس روز نهم به عرفات می‌رود و در آن‌جا تا غروب وقوف می‌کند و بقی اعمال را نیز انجام داده و از احرام دوم نیز خارج می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحریر الاحکام، ج 1، ص 557.|نام=حسن بن یوسف بن مطهر اسدی|نام خانوادگی=علامه حلی|ناشر=مؤسسه آل البیت علیهم السلام|صفحه=557|مکان=مشهد}}</ref> | |||
=== وجه نام‌گذاری === | |||
درباره وجه نام‌گذاری حج تمتع به این اسم، سه دیدگاه مطرح شده است:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احکام القرآن|سال=1415|نام=احمد بن علی|نام خانوادگی=جصاص|صفحه=353|مکان=بیروت}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احکام القرآن|مکان=بیروت|نام خانوادگی=جصاص|نام=احمد بن علی|سال=1415|صفحه‌ها=348و349}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل|سال=1416|نام=محمد بن محمد|نام خانوادگی=حَطّاب|جلد=4|صفحه=84|مکان=بیروت}}</ref> | |||
* مقرر شدن احرام از مکه برای حج تمتع به جای احرام از میقات و بدون نیاز به سفر کردن به محل میقات. | |||
* بهره بردن از ثواب عمره در ماه‌های حج که پیش از اسلام در [[عصر جاهلیت]] امری ناپسند به‌شمار می‌رفت. | |||
* حلال شدن کارهایی که در زمان احرام عمره تمتع ممنوع است، در فاصله میان اتمام عمره تا احرام بستن مجدد برای حج. | |||
[[سید شرف الدین]] می‌گوید: «علت این که این حجّ را «تمتع» می‌نامند، این‌است که در این حجّ متعه است. متعه به‌معنای لذت است. چون در مدت فاصل بین دو احرام «عمره و حج» محظورات احرام مباح و حلال می‌گردد و شخص عامل به آن، می‌تواند در این مدّت از آنچه در احرام عمره حرام بود و در احرام حج نیز حرام می‌گردد، لذت و نفع ببرد. این همان معنایی است که عمر و برخی از تابعینش ناخوش می‌داشتند…»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اجتهاد در مقابل نص، ص 213 و 214.|نام=عبدالحسین|نام خانوادگی=شرف‌الدین|صفحه‌ها=213 و 214}}</ref> | |||
همچنین فاصله میان دو احرامِ عمره و حج را [[متعة الحج]] گفته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)|نام=محمد هادی|نام خانوادگی=معرفت|صفحه=132}}</ref> | |||
== شرایط حج واجب == | |||
# حج‌گزار پیش از [[روز عرفه]] ([[نهم ذیحجه]]) و به نظر برخی در روز ترویه، در مکه به قصد حج مُحرم شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة|سال=۱۴۱۰|نام=عبدالرحمان|نام خانوادگی=جزیری|صفحه=۵۷۹|مکان=بیروت}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المجموع شرح المهذّب|نام=یحیی بن شرف|نام خانوادگی=نووی|ناشر=دارالفکر|جلد=8|صفحه=81|مکان=بیروت}}</ref> | |||
# [[فقهای امامی]]، بیرون رفتن حاجی از مکه در اثنای مناسک عمره تمتع و نیز پس از آن تا هنگام احرام حج تمتع مگر در موارد ضروری جایز نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المقنع|سال=1415|نام=ابن بابویه|نام خانوادگی=قمی|صفحه=263|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المبسوط فی فقه الامامیة|سال=1387|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|صفحه=363|مکان=تهران}}</ref> | |||
# در [[فقه]]، انجام عمره تمتع و حج تمتع هم‌زمان در یکسال و عمره تمتع در ماه‌های حج (شوال، ذی‌قعده و ذیحجه) واجب است، تا بتوان آن را حج واجب به حساب آورد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فتح العزیز شرح الوجیز|نام=عبدالکریم بن محمد|نام خانوادگی=رافعی قزوینی|ناشر=دارالفکر|جلد=7|صفحه=127|مکان=بیروت}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جامع المقاصد فی شرح القواعد|نام=علی بن حسین محقق|نام خانوادگی=کرکی|جلد=3|صفحه=112|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=معتمد العروة الوثقی|نام=رضا|نام خانوادگی=خلخالی|جلد=3|صفحه‌ها=208و212|مکان=قم}}</ref> | |||
== اقسام حج واجب == | |||
بنا بر همه مذاهب اسلامی، حج بر سه گونه است: تَمتُّع، قِران و اِفراد. تمتع بر کسی که از مکه دور است واجب می‌باشد و دوتای دیگر بر کسی که حاضر است یعنی دور نیست واجب می‌باشد:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناسک حج|سال=۱۳۸۴|نام=روح‌الله|نام خانوادگی=خمینی|ناشر=نشر مشعر|صفحه‌ها=99و221|مکان=قم}}</ref> | |||
* حج تمتع: حجی است واجب بر ذمّه کسانی که حداقل ۴۸ میل (۱۶ فرسخ) از هر طرف از مکه فاصله دارند. | |||
* [[حج قران]]: بر عهده کسانی است که داخل محدوده ۱۶ فرسخی مکه باشند. | |||
* [[حج افراد]]: بر عهده کسی است که به جهت وجود مانع حج تمتع را به حج مفرده تبدیل می‌کند. | |||
== اعمال حج تمتع == | |||
اعمال حج تمتع دو بخش دارد:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جواهر الکلام|سال=۱۴۰۴|نام=محمدحسن|نام خانوادگی=نجفی|جلد=18|صفحه‌ها=3و4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الفقه علی المذاهب الخمسه،|سال=۱۴۲۱|نام=محمدجواد|نام خانوادگی=مغنیه|صفحه=205}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناسک حج امام خمینی|سال=۱۳۸۲|نام=روح‌الله|نام خانوادگی=خمینی|صفحه=53و54}}</ref> | |||
# عمره تمتع که دارای پنج عمل | |||
# حج تمتع که دارای سیزده عمل است و اعمال آن پس از عمره تمتع انجام می‌شود. | |||
=== عمره تمتع === | |||
{{اصلی|حج عمره}} | |||
فقها، برای عمره تمتع پنج عمل ذکر کرده‌اند:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناسک حج امام خمینی|سال=۱۳۸۲|نام=روح‌الله|نام خانوادگی=خمینی|صفحه=53}}</ref> | |||
# [[احرام]] بستن در یکی از [[میقات|میقات‌های پنجگانه]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحریر الوسیلة|نام=روح‌الله|نام خانوادگی=خمینی|ناشر=مؤسسه مطبوعات دار العلم|صفحه=411}}</ref> و در [[ماه‌های حج]]. | |||
# [[طواف]]. | |||
# [[نماز طواف]]. | |||
# [[سعی صفا و مروه]]. | |||
# [[حلق و تقصیر|تقصیر]] (چیدن مقداری از مو یا ناخن). | |||
=== حج تمتع === | |||
پس از انجام عمره، حج تمتع انجام با سیزده عمل باید صورت بگیرد:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جواهر الکلام|سال=۱۴۰۴|نام=محمدحسن|نام خانوادگی=نجفی|جلد=18|صفحه‌ها=3و4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناسک حج امام خمینی|سال=۱۳۸۲|نام=روح‌الله|نام خانوادگی=خمینی|صفحه=53و54}}</ref> | |||
# احرام بستن از [[مکه]]، طوری که بتواند وقوف [[عرفات]] در نهم ذیحجّه را درک کند؛ البته احرام بستن در [[روز ترویه]] افضل است. | |||
# [[وقوف در عرفات]]: از ظهر تا غروب آفتاب [[روز عرفه]] (نهم ذیحجّه). | |||
# بیتوته (ماندن) و وقوف در [[مشعر|مشعر الحرام]] در شب [[عید قربان]] تا طلوع آفتاب. | |||
# [[رمی جمرات#%D8%B1%D9%85%DB%8C%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B9%DB%8C%D8%AF%20%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86|رمی جمره عقبه]]؛ زدن هفت سنگ ریزه به جمره عَقَبه در روز عید. | |||
# [[قربانی]] در [[سرزمین منا|منا]] و به گفته برخی، خوردن از گوشت آن. | |||
# [[حلق و تقصیر|حلق]] (تراشیدن سر) یا تقصیر در منا، در روز عید. | |||
# طواف زیارت. | |||
# [[نماز طواف|نماز طواف زیارت]]؛ دو رکعت نماز پشت [[مقام ابراهیم]]. | |||
# سعی بین صفا و مروه؛ هفت بار طی مسافت بین صفا و مروه. | |||
# [[طواف نساء]]. | |||
# [[نماز طواف|نماز طواف نساء]]؛ دو رکعت نماز پشت مقام ابراهیم. | |||
# بیتوته در منا در [[ایام تشریق]] (شب‌های یازدهم، دوازدهم و برای بعضی شب سیزدهم ذیحجّه). | |||
# [[رمی جمرات]]؛ سنگ زدن به جمرات سه‌گانه در روزهای یازدهم، دوازدهم و نیز روز سیزدهم برای کسانی که شب را در منا مانده‌اند. | |||
== تفاوت حج واجب با عمره == | |||
حج واجب و حج عمره تفاوت‌هایی دارند از جمله:<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=21 آذر 1401|وبگاه=پایا|نشانی=https://payalawgroup.com/2022/12/12/تفاوت-حج-واجب-و-حج-عمره-چیست؟/|عنوان=تفاوت حج واجب و حج عمره چیست؟|نویسنده=بدون نام|تاریخ بازبینی=23 دی 1403}}</ref> | |||
* [[حج واجب]] در ماه‌های خاصی چون [[شوال]]، [[ذی‌قعده]] و [[ذیحجه]] انجام می‌شود، ولی [[حج عمره]] را در تمام ایام سال می‌توان آن انجام داد. | |||
* حرام یکی از اعمال حج عمره و واجب است که در در حج واجب یکی از مواقیت پنجگانه است ولی میقات حج عمره نزدیک‌ترین محل در خارج از حرم بوده و می‌توان از یکی از مواقیت پنجگانه مُحرم شد. | |||
* در حج واجب تراشیدن سر برای آقایان جایز است اما در حج عمره تراشیدن سر اختیاری است. | |||
* حج واجب بر هر مسلمانی که تمکن مالی دارد و می‌تواند هزینه‌های این سفر را پرداخت کند واجب است. اما حج عمره فقط بر ساکنین و اهالی مکه واجب بوده و برای سایر مسلمانان مستحب است. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{ستون|۲}} | |||
* [[اعتقاد به حج]] | |||
* [[حج در قرآن]] | |||
* [[حج عمره]] | |||
* [[حج]] | |||
{{پایان}} | |||
== منابع == | |||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی =عبادات | |||
|شاخه فرعی۱ =حج | |||
|شاخه فرعی۲ = | |||
|شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{ارزیابی | |||
| شناسه = | |||
| عکس = | |||
| درگاه = | |||
| ادبیات = | |||
| پیوند = | |||
| ناوبری = | |||
| تغییرمسیر = | |||
| ارجاعات = | |||
| ارزیابی کمی = | |||
| ارزیابی کیفی = | |||
| اولویت = ب | |||
| کیفیت = خوب | |||
}} | |||
{{پایان متن}} | |||