منظومه عفاف‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۳: خط ۳:
منظومه عفاف‌نامه چیست؟ و از کیست؟ و به چه انگیزه ای سروده شد؟
منظومه عفاف‌نامه چیست؟ و از کیست؟ و به چه انگیزه ای سروده شد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{درگاه|زن و خانواده|تاریخ}}
{{پاسخ}}
'''منظومه عفاف‌نامه''' ابیاتی‌ست که برای دفاع از [[حجاب در قرآن|حجاب]] در عصر [[پهلوی]] سروده شد و شاعر آن، استاد [[سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی]] می‌باشد.


'''منظومه عفاف‌نامه''' ابیاتی‌ست که برای دفاع از [[حجاب در قرآن|حجاب]] در عصر [[پهلوی]] سروده شد و شاعر آن، استاد سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی می‌باشد.
== محتوای منظومه ==
 
'''منظومه عفاف‌نامه''' ابیاتی‌ست که برای دفاع از [[حجاب در قرآن|حجاب]] در عصر پهلوی سروده شد و شاعر آن، استاد سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی می‌باشد. مختصری از این مثنوی را در ذیل آورده و مطالعه کامل آن را به منابع ارجاع می‌دهیم.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
{{پاسخ}}
{{شعر
{{درگاه|زن و خانواده}}
| عنوان = مثنوی عفاف‌نامه|ای زن ای سرو ناز و باغ وجود|نور بخشنده چراغ وجود|ای به تو زنده جان خُرْد و کلان‏|وی پدید از تو بر دلال ویران‏|در رفاه از تو دوده آدم‏|در تعب بی تو هر که در عالم‏
| شاعر = '''استاد سید کریم امیری فیروزکوهی متخلص به امیر'''|فکر تو دستیار کار همه‏|کار تو نیز دستیار همه‏|بر تو قائم نظام هستی ما|در تو ظاهر خداپرستی ما|جان ما زنده در محبّت تو|دل ما شادمان به صحبت تو|عشق تو اصل زندگانی ما|وصل تو عیش جاودانی ما|از وجود تو بودِ ما پیدا|قدر تو از وجود ما پیدا|زندگی هرچه مختصر گذرد|بی تو آن به که زودتر گذرد|آن که نه طاق آسمان آراست‏|واین جهان را چون آن جهان آراست‏|از سر زلف عنبر آسایت‏|وز لب لعل روح افزایت‏|بست شیرازه کتاب حیات‏|ساخت جان دارویی چو آب حیات‏|تا تو ما را نگاهبان باشی‏|راحت افزای جسم و جان باشی
}}


== شاعر ==
== شاعر ==
=== شرح حال ===
=== شرح حال ===
[[امیری فیروزکوهی]]'''،''' کریم (۱۲۸۸–۱۳۶۳ش)، فرزند مصطفی قلی منتظم‌الدوله، متخلص به امیر، شاعر و ادیب معاصر. وی در فرح‌آباد فیروزکوه به دنیا آمد. نیاکان او از روزگار کریم خان زند تا اواخر [[حکومت قاجار]]، از امیران سپاه و سران لشکر بودند و «امیر» جزء اول نام آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|نام خانوادگی=کریمی، امیربانو|ناشر=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|جلد=2|صفحه=628|مکان=تهران}}</ref>
کریم امیری فیروزکوهی (۱۲۸۸–۱۳۶۳ش)، فرزند مصطفی‌قلی منتظم‌الدوله، متخلص به امیر، شاعر و ادیب معاصر. وی در فرح‌آباد فیروزکوه به دنیا آمد. نیاکان او از روزگار کریم خان زند تا اواخر [[حکومت قاجار]]، از امیران سپاه و سران لشکر بودند و «امیر» جزء اول نام آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|نام خانوادگی=کریمی، امیربانو|ناشر=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|جلد=2|صفحه=628|مکان=تهران}}</ref> او تا سال ۱۳۱۴ به دنبال موسیقی و تفرج و… بوده است، اما پس از آن، تحولی در وی پدید آمده و به سراغ علوم ادبی و دینی رفته، سال‌ها در محضر علمای وقت به تحصیل این علوم مشغول شده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref> فیروزکوهی در دی ماه ۱۳۵۴ در مقدمه مجلد نخست دیوانش نوشته است: تا سال ۱۳۱۴ بیشتر اوقات من به مصاحبت شعرا و موسیقی‌دانان از نوازنده و آوازه خوان می‌گذشت و کم می‌شد که موسیقی‌دانی از پیر و جوان به طهران آمده باشد و من از دوستی و معاشرت با او بهره‌مند نشده باشم. در این وقت به شاگردی شیخ عبدالنبی پرداختم و تا سال ۱۳۲۰ که درگذشت، شش سالی در خدمت آن عزیز به تحصیل و استفاده مشغول بودم تا آن که به فضل الهی درهای توفیق به روی من گشوده شد و علوم عربیت از صرف تا علوم بلاغت و منطق و کلام و مقداری فلسفه و حکمت و فقه و اصول را از آن معلم جامع بارع فراگرفتم. بعد از آن مدتی شاگردی سید حسین مجتهد کاشانی را کردم.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref> '''[[سید علی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]''' درباره او می‌گوید:
 
ایشان تا سال ۱۳۱۴ به دنبال موسیقی و تفرج و… بوده است، اما پس از آن، تحولی در وی پدید آمده و به سراغ علوم ادبی و دینی رفته، سال‌ها در محضر علمای وقت به تحصیل این علوم مشغول شده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
 
استاد فیروزکوهی در دی ماه ۱۳۵۴ در مقدمه مجلد نخست دیوانش نوشته است: تا سال ۱۳۱۴ بیشتر اوقات من به مصاحبت شعرا و موسیقی‌دانان از نوازنده و آوازه خوان می‌گذشت و کم می‌شد که موسیقی‌دانی از پیر و جوان به طهران آمده باشد و من از دوستی و معاشرت با او بهره‌مند نشده باشم. در این وقت به شاگردی شیخ عبدالنبی پرداختم و تا سال ۱۳۲۰ که درگذشت، شش سالی در خدمت آن عزیز به تحصیل و استفاده مشغول بودم تا آن که به فضل الهی درهای توفیق به روی من گشوده شد و علوم عربیت از صرف تا علوم بلاغت و منطق و کلام و مقداری فلسفه و حکمت و فقه و اصول را از آن معلم جامع بارع فراگرفتم. بعد از آن مدتی شاگردی سید حسین مجتهد کاشانی را کردم.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
 
'''[[سید علی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]''' درباره ایشان می‌گوید:  
 
* یک شاعری مثل مرحوم امیری فیروزکوهی که حقاً در قلهٔ غزل زمان خودش قرار داشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آیت الله خامنه‌ای|تاریخ=1387|وبگاه=farsi.khamenei.ir|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=4083|عنوان=بیانات در دیدار شاعران در ماه مبارک رمضان|تاریخ بازبینی=22 آذر ۱۴۰۳}}</ref>
* یک شاعری مثل مرحوم امیری فیروزکوهی که حقاً در قلهٔ غزل زمان خودش قرار داشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آیت الله خامنه‌ای|تاریخ=1387|وبگاه=farsi.khamenei.ir|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=4083|عنوان=بیانات در دیدار شاعران در ماه مبارک رمضان|تاریخ بازبینی=22 آذر ۱۴۰۳}}</ref>
 
* من شعرای معاصر را تقسیم می‌کنم به شعرایی که غزلسرا بودند، شعرایی که قصیده‌سرا بودند و شعرایی که نوسرا بودند. هر کدام چند نفری هستند که من به ایشان علاقه داشتم. در غزل، مرحوم امیری فیروزکوهی است که من با ایشان دوست هم بودم و ایشان به من هم خیلی علاقه داشتند و سال‌ها تا بعد از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]]، با یکدیگر رفت و آمد داشتیم.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آیت الله خامنه‌ای|تاریخ=1377|وبگاه=farsi.khamenei.ir|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2884|عنوان=بیانات در دیدار جمعی از جوانان|تاریخ بازبینی=22 آذر ۱۴۰۳}}</ref>
* من شعرای معاصر را تقسیم می‌کنم به شعرایی که غزلسرا بودند، شعرایی که قصیده‌سرا بودند و شعرایی که نوسرا بودند. هر کدام چند نفری هستند که من به ایشان علاقه داشتم. در غزل، مرحوم امیری فیروزکوهی است که من با ایشان دوست هم بودم و ایشان به من هم خیلی علاقه داشتند و سال‌ها تا بعد از [[انقلاب]]، با یکدیگر رفت و آمد داشتیم.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آیت الله خامنه‌ای|تاریخ=1377|وبگاه=farsi.khamenei.ir|نشانی=https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2884|عنوان=بیانات در دیدار جمعی از جوانان|تاریخ بازبینی=22 آذر ۱۴۰۳}}</ref>


=== آثار ===
=== آثار ===
استاد فیروزکوی، بجز مقاله‌ها، آثار دیگری دارند که بدین شرح است:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|نام خانوادگی=کریمی، امیربانو|ناشر=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|جلد=2|صفحه=628|مکان=تهران}}</ref>
فیروزکوی، بجز مقاله‌ها، آثار دیگری دارند که بدین شرح است:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دائرة المعارف بزرگ اسلامی|نام خانوادگی=کریمی، امیربانو|ناشر=مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی|جلد=2|صفحه=628|مکان=تهران}}</ref>
* ''عفاف‌نامه''، مثنویی در لزوم حجاب
* ''عفاف‌نامه''، مثنویی در لزوم حجاب
* مقدمه بر چاپ نسخه‌ای از ''دیوان'' صائب
* مقدمه بر چاپ نسخه‌ای از ''دیوان'' صائب
خط ۳۵: خط ۳۲:
مرحوم استاد سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی، به سال ۱۳۱۳ ش در اوج جوانی و زمانی که [[سلطنت پهلوی]] می‌رفت تا با رسمی کردن [[کشف حجاب]] و اجباری نمودن آن، به جنگ با دین و مذهب برود، منظومه‌ای تحت عنوان عفاف نامه سرود و به شدت از حجاب و عفاف دفاع کرد. وی به همراه آن سه منظومه کوتاه و بلند دیگر تحت عناوین سینما، رمان، و تئاتر سرود و در جمع در ۲۷ صفحه آن را به چاپ رساند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
مرحوم استاد سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی، به سال ۱۳۱۳ ش در اوج جوانی و زمانی که [[سلطنت پهلوی]] می‌رفت تا با رسمی کردن [[کشف حجاب]] و اجباری نمودن آن، به جنگ با دین و مذهب برود، منظومه‌ای تحت عنوان عفاف نامه سرود و به شدت از حجاب و عفاف دفاع کرد. وی به همراه آن سه منظومه کوتاه و بلند دیگر تحت عناوین سینما، رمان، و تئاتر سرود و در جمع در ۲۷ صفحه آن را به چاپ رساند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>


== منظومه عفاف‌نامه ==
== جایگاه منظومه عفاف‌نامه ==
=== جایگاه ===
[[احمد کسروی]] مقدمه‌ای ستایش آمیز بر عفاف‌نامه می‌نویسد:
[[احمد کسروی]] مقدمه‌ای ستایش آمیز بر عفاف‌نامه می‌نویسد:


'''«کاری در خور آفرین»'''شاعر دانشمند آقای امیری، شعرهایی درباره زنان سروده‌اند… من این شعرها را خوانده از فهم و دانش گوینده جوان آن در شگفت شدم. امروز که هیاهوی اروپایی‌گری در ایران، هوش و خرد هر پیر و جوان را زیر و رو ساخته و فهم و دانش درستی برای کسی باز نگزارده و جوانان بیش از این هنری ندارند که رُمانی بافته، بر دختران عشق بیاموزند، یا شعرهایی سروده زنان را به جِلف کاری برآغالند، در چنین زمانی، جوانی بدینسان شعرهای خردمندانه سروده و یک رشته پندهای دانشمندانه را به رشته نظم کشیده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
'''«کاری در خور آفرین»''' شاعر دانشمند آقای امیری، شعرهایی درباره زنان سروده‌اند… من این شعرها را خوانده از فهم و دانش گوینده جوان آن در شگفت شدم. امروز که هیاهوی اروپایی‌گری در ایران، هوش و خرد هر پیر و جوان را زیر و رو ساخته و فهم و دانش درستی برای کسی باز نگزارده و جوانان بیش از این هنری ندارند که رُمانی بافته، بر دختران عشق بیاموزند، یا شعرهایی سروده زنان را به جِلف کاری برآغالند، در چنین زمانی، جوانی بدینسان شعرهای خردمندانه سروده و یک رشته پندهای دانشمندانه را به رشته نظم کشیده است.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
 
=== محتوا ===
مختصری از این [[مثنوی]] را در ذیل آورده و مطالعه کامل آن را به منابع ارجاع می‌دهیم.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1382|دوره=سال دوم|شماره=143|نام=رسول|نام خانوادگی=جعفریان|عنوان=مثنوی عفاف نامه: سروده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی|ژورنال=پیام زن}}</ref>
{{شعر
| عنوان = مثنوی عفاف‌نامه|ای زن ای سرو ناز و باغ وجود|نور بخشنده چراغ وجود|ای به تو زنده جان خُرْد و کلان‏|وی پدید از تو بر دلال ویران‏|در رفاه از تو دوده آدم‏|در تعب بی تو هر که در عالم‏
| شاعر = '''استاد سید کریم امیری فیروزکوهی متخلص به امیر'''|فکر تو دستیار کار همه‏|کار تو نیز دستیار همه‏|بر تو قائم نظام هستی ما|در تو ظاهر خداپرستی ما|جان ما زنده در محبّت تو|دل ما شادمان به صحبت تو|عشق تو اصل زندگانی ما|وصل تو عیش جاودانی ما|از وجود تو بودِ ما پیدا|قدر تو از وجود ما پیدا|زندگی هرچه مختصر گذرد|بی تو آن به که زودتر گذرد|آن که نه طاق آسمان آراست‏|واین جهان را چون آن جهان آراست‏|از سر زلف عنبر آسایت‏|وز لب لعل روح افزایت‏|بست شیرازه کتاب حیات‏|ساخت جان دارویی چو آب حیات‏|تا تو ما را نگاهبان باشی‏|راحت افزای جسم و جان باشی
}}


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۵۸: خط ۴۷:
| شاخه فرعی۲ =شاعران ایرانی
| شاخه فرعی۲ =شاعران ایرانی
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}{{پایان متن}}
}}
{{ارزیابی
| شناسه = شد
| عکس = <!--خالی | شد-->
| درگاه = شد
| ادبیات = شد
| پیوند = شد
| ناوبری = شد
| تغییرمسیر = <!--خالی | شد-->
| ارجاعات = شد
| ارزیابی کمی = شد
| ارزیابی کیفی = <!--خالی | شد-->
| اولویت = د
| کیفیت = متوسط
}}
{{پایان متن}}