احکام الجهاد و اسباب الرشاد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۰: خط ۵۰:


== بستر سیاسی و دینی نگارش==
== بستر سیاسی و دینی نگارش==
بستر نگارش کتاب احکام الجهاد و اسباب الرشاد در جنگ‌های ایران و روسیه در دوره سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار است. جنگ‌های ‌ایران ‌و روسیه، شامل دو دوره‌ جنگ ‌میان ‌امپراطوری روسیه و [[حکومت قاجاریه|دولت قاجار]] بر سر تصرف‌ منطقه‌ قفقاز است كه ‌به ‌شكست‌ ایران ‌و انعقاد عهدنامه‌های‌ گلستان ‌و تركمان‌چای ‌و جدا شدن سرزمینی‌های قابل توجهی از ایران شد. این ‌جنگ‌ها از اثرگذارترین‌ وقایع ‌دو قرن‌ اخیر ایران ‌در ابعاد سیاسی‌، اجتماعی ‌و اقتصادی‌ قلمداد شده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=مصدق، علی‌اصغر|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=5110|مکان=تهران|فصل=جنگ‌های ایران و روس}}</ref> زمان این دو جنگ میانه سال‌های ۱۲۱۸-۱۲۲۸ق (۱۸۰۳-۱۸۱۳م) در جنگ اول و ۱۲۴۱-۱۲۴۳ (۱۸۲۶-۱۸۲۸م) در جنگ دوم بوده است.<ref>وقایع‌نگار مروزی، میرزا محمدصادق، تایخ جنگ‌های ایران و روس (یادداشت های میرزا محمد‌صادق وقایع‌نگار مروزی از آغاز تا عهدنامه ترکمان‌چای)، محقق امیرهوشنگ آذر، بی‌جا، ناشر محقق، ۱۳۶۹ش، ص۲۵.</ref> از نظر محققان، نگارش کتاب احکام الجهاد و اسباب الرشاد در زمانی روی داد که [[عالمان شیعه]] دوران اوج ظهور سیاسی خود را در دوران سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار (۱۲۱۲-۱۲۵۰ق) تجربه می‌کردند.<ref>پزشکی، محمد و دیگران، انقلاب اسلامی و چرایی و چگونی رخداد آن، قم، نشر معارف، ۱۳۸۱ش، ص۴۰؛ کاظمی موسوی، سید احمد، خاقان صاحب‌قران و علمای زمان: نقش فتحعلی‌شاه قاجار در شکل‌گیری روندها و نهادهای مذهبی نو، تهران، انتشارات آگاه، ۱۳۹۷ش، ص۱۷-۱۹.</ref>
بستر نگارش کتاب احکام الجهاد و اسباب الرشاد در جنگ‌های ایران و روسیه در دوره سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار است. جنگ‌های ‌ایران ‌و روسیه، شامل دو دوره‌ جنگ ‌میان ‌امپراطوری روسیه و [[حکومت قاجاریه|دولت قاجار]] بر سر تصرف‌ منطقه‌ قفقاز است كه ‌به ‌شكست‌ ایران ‌و انعقاد عهدنامه‌های‌ گلستان ‌و تركمان‌چای ‌و جدا شدن سرزمینی‌های قابل توجهی از ایران شد. این ‌جنگ‌ها از اثرگذارترین‌ وقایع ‌دو قرن‌ اخیر ایران ‌در ابعاد سیاسی‌، اجتماعی ‌و اقتصادی‌ قلمداد شده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=مصدق، علی‌اصغر|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=5110|مکان=تهران|فصل=جنگ‌های ایران و روس}}</ref> زمان این دو جنگ میانه سال‌های ۱۲۱۸-۱۲۲۸ق (۱۸۰۳-۱۸۱۳م) در جنگ اول و ۱۲۴۱-۱۲۴۳ (۱۸۲۶-۱۸۲۸م) در جنگ دوم بوده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ جنگ‌های ایران و روس|سال=1369|نام=حسین|نام خانوادگی=آذر|ناشر=محقق|صفحه=25|مکان=بی‌جا}}</ref> از نظر محققان، نگارش کتاب احکام الجهاد و اسباب الرشاد در زمانی روی داد که [[عالمان شیعه]] دوران اوج ظهور سیاسی خود را در دوران سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار (۱۲۱۲-۱۲۵۰ق) تجربه می‌کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انقلاب اسلامی و چرایی و چگونی رخداد آن|سال=1381|نام خانوادگی=پزشکی، محمد و دیگران|ناشر=معارف|صفحه=40|مکان=تهران}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خاقان صاحب‌قران و علمای زمان: نقش فتحعلی‌شاه قاجار در شکل‌گیری روندها و نهادهای مذهبی نو|سال=1397|نام خانوادگی=کاظمی‌موسوی، سیداحمد|ناشر=انتشارات آگاه|صفحه=17-19|مکان=تهران}}</ref>


در دوره اول جنگ‌های ایران و روس، حکومت برای جلب کمک مالی و نظامی مردم و نخبگان نظامی و ایلاتی تلاش کرد تا با دینی خواندن جنگ علیه روسیه درصدد گرفتن فتاوای جهادی از علمای اصولی برآید. عالمان برجسته این دوره به‌جهت خطر سقوط سرزمین‌های اسلامی به دست کفار، به درخواست فتحعلی‌شاه پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روس‌ها نوشتند تا با آنان همراهی کرده باشند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1379|شماره=155|نام=غلامحسین|نام خانوادگی=زرگری نژاد|عنوان=بررسی احکام الجهاد و اسباب الرشاد (نخستین اثر در ادبیات تکوین ادبیات جهادی تاریخ معاصر ایران)|صفحه=378-380|ژورنال=مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران}}</ref>
در دوره اول جنگ‌های ایران و روس، حکومت برای جلب کمک مالی و نظامی مردم و نخبگان نظامی و ایلاتی تلاش کرد تا با دینی خواندن جنگ علیه روسیه درصدد گرفتن فتاوای جهادی از علمای اصولی برآید. عالمان برجسته این دوره به‌جهت خطر سقوط سرزمین‌های اسلامی به دست کفار، به درخواست فتحعلی‌شاه پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روس‌ها نوشتند تا با آنان همراهی کرده باشند.<ref>{{یادکرد ژورنال|سال=1379|شماره=155|نام=غلامحسین|نام خانوادگی=زرگری نژاد|عنوان=بررسی احکام الجهاد و اسباب الرشاد (نخستین اثر در ادبیات تکوین ادبیات جهادی تاریخ معاصر ایران)|صفحه=378-380|ژورنال=مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران}}</ref>
خط ۵۷: خط ۵۷:


==نویسندگان==
==نویسندگان==
کتاب احکام الجهاد مجموعه رسائل جهادیه و فتاوایی از نویسندگان مختلف است که به دستور عباس‌میرزا توسط میرزا عیسی قائم‌مقام فراهانی (۱۱۶۷-۱۲۳۷ق)، وزیر عباس‌میرزا، جمع‌آوری شده است.<ref>سپهر، محمدتقی بن محمدعلی، ناسخ التواریخ، تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۱، ص۱۸۴-۱۸۵؛ نیز: قائم مقام بزرگ فراهانی، عیسی بن حسن، احکام الجهاد و اسباب الرشاد، تحقیق غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران، انتشارات بقعه،۱۳۸۰ش، ص۸۲.</ref> نویسندگان این رسائل، که از عالمان برجسته زمان خود بودند، عبارت‌اند از:
کتاب احکام الجهاد مجموعه رسائل جهادیه و فتاوایی از نویسندگان مختلف است که به دستور عباس‌میرزا توسط میرزا عیسی قائم‌مقام فراهانی (۱۱۶۷-۱۲۳۷ق)، وزیر عباس‌میرزا، جمع‌آوری شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ناسخ التواریخ|سال=1353|نام خانوادگی=سپهر، محمدتقی بن محمدعلی|ناشر=کتابفروشی اسلامیه|جلد=1|صفحه=184-185|مکان=تهران}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=احکام الجهاد و اسباب الرشاد|سال=1380|نام خانوادگی=قائم مقام بزرگ فراهانی، عیسی بن حسن|ناشر=انتشارات بقعه|صفحه=82|مکان=تهران}}</ref> نویسندگان این رسائل، که از عالمان برجسته زمان خود بودند، عبارت‌اند از:


{{ستون|۲}}
{{ستون|۲}}
trustworthy
۲۳۷

ویرایش