نامه جمال‌الدین اسدآبادی درباره تحریم تنباکو: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نامه سید جمال‌الدین اسدآبادی به میرزای شیرازی در جریان تحریم تنباکو''' مشتمل بر تحلیل اسدآبادی از اوضاع ایران پس از اعطای امتیاز انحصار توتون و تنباکو به بیگانگان و شرح مظالم حکومت قاجار به مخالفان این قرارداد و دعوت از میرزای شیرازی برای مخالفت با این قرارداد است. {{پاسخ}}

پس از بازگشت شاه به ایران، تالبوت با کمک دولت انگلیس و عده‌ای از سرمایه‌داران انگلیسی، شرکتی، که به کمپانی رژی معروف شد، تأسیس کرد و برای اخذ امتیاز، مخفیانه وارد تهران شد. تالبوت با تعهد پرداخت ۲۵۰۰۰۰ لیره در سال به ناصرالدین شاه و دادن مبالغی هنگفت به امین‌السلطان و تعدادی از درباریان عامل مهمی در کسب این امتیاز بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=قدسی زاده|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=3328|مکان=تهران|فصل=تحریم تنباکو|نام=پروین}}</ref>

مفاد امتیازنامه رژی حاکی از اختیارات تام صاحبان امتیاز در امور دخانیات ایران و بی‌اعتنایی محض حاکمان وقت ایران به منافع ملت بود. انتشار خبر اعطای امتیاز تجارت دخانیات بازتاب گسترده‌ای داشت و با ناباوری و انتقاد شدید ایرانیان مواجه شد. گسترده‌شدن انتقادات در نواحی مختلف ایران به رهبری روحانیان برای لغو امتیاز اثربخش نبود و آنان چاره را در آن دیدند که به [[میرزا محمدحسن شیرازی]]، مرجع تقلید وقت که در سامرا ساکن بود، متوسل شوند. میرزای شیرازی از همان ابتدا به واسطه نامه‌هایی که از علمای ایران دریافت می‌کرد و اخباری که سیدعلی اکبر فال‌اسیری و آقامنیرالدین بروجرودی به او می‌دادند، از اعطای امتیاز انحصار تجارت تنباکو و پیامدهای آن آگاه شده بود. او هم‌زمان با شروع اعتراضات در تبریز، با ارسال تلگرامی به شاه، مداخله بیگانگان در امور داخلی کشور و قرارداد مذکور را منافی صریح [[قرآن]] خواند و از شاه خواست از این اعمال دست بردارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام |سال=1393|نام خانوادگی=قدسی زاده|ناشر=بنیاد دایرة المعارف اسلامی|جلد=1|صفحه=3328|مکان=تهران|فصل=تحریم تنباکو|نام=پروین}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحریم تنباکو |نام خانوادگی=زنجانی|ناشر=مؤسسه انتشارات فراهانی|صفحه=76-66|مکان=تهران|نام=محمدرضا}}</ref>

|تیتر = ترجمه نامه سید جمال‌الدین اسدآبادی به میرزای شیرازی

|حق را بگویم، من دوست داشتم این نامه را -اگرچه به نام شخص خاصی عنوان شده است- به همه دانشمندان تقدیم کنم، چون دانشمندان در هر نقطه‌ای طلوع نموده و به هر نحوی که رشد کرده و هر کجا یافت شوند، جانی هستند که در پیکر دین محمد(ص) دمیده شده است. این نامه درخواست عاجزانه ملت اسلام است که به پیشگاه زمامداران عظیم‌الشأن خود، نفوس پاکیزه‌ای که زمام ملت را درکف گرفته‌اند تقدیم می‌دارد.

پیشوای دین، پرتو درخشان انوار ائمه(ع)، پایه تخت دیانت، زبان گویای شریعت، جناب حاجی میرزا محمدحسن شیرازی، خدا قلمرو اسلام را به او محفوظ بدارد و نقشه شوم کفار پست‌فطرت را به‌واسطه وجود او به‌هم زند.

جمال‌الدین الحسینی<ref>اسدآبادی، سید جمال‌الدین، نامه‌ها و اسناد سیاسی تاریخی، اعداد و تقدیم سید هادی خسروشاهی، قاهرة، مکتبة الشروق الدولیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۱–۶۸.</ref>}}