پیش نویس:دلایل برتری حضرت فاطمه بر حضرت مریم: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۵: خط ۱۵:
برخی از دانشمندان اهل سنت<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الجامع لأحكام القرآن|سال=1364|نام=محمد بن احمد|نام خانوادگی=قرطبی|ناشر=تهران، انتشارات ناصر خسرو|جلد=4|صفحه=83}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالكتب العلميه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> به نبوت [[حضرت مریم(س)]] معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطۀ [[فرشته]]، مانند دیگر پیامبران، به او وحی کرده است. آنها صفات برجستۀ مریم(ع) در آیۀ ۴۲ سورۀ آل‌عمران را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سيد محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن، نهم، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی|سال=1389|نام=طاهره و زینب|نام خانوادگی=خوشحال دستجردی و رضاپور|جلد=12}}</ref>
برخی از دانشمندان اهل سنت<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الجامع لأحكام القرآن|سال=1364|نام=محمد بن احمد|نام خانوادگی=قرطبی|ناشر=تهران، انتشارات ناصر خسرو|جلد=4|صفحه=83}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سید محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالكتب العلميه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> به نبوت [[حضرت مریم(س)]] معتقد بودند؛ زیرا خداوند به واسطۀ [[فرشته]]، مانند دیگر پیامبران، به او وحی کرده است. آنها صفات برجستۀ مریم(ع) در آیۀ ۴۲ سورۀ آل‌عمران را جزء دلایل نبوت او قلمداد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=روح المعانی|سال=1415|نام=سيد محمود|نام خانوادگی=آلوسی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=149}}</ref> در متون عرفانی،‌ مریم(س) از اولیاء الله و دارای مقام ولایت خاصّه برشمرده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله بازتاب مقامات حضرت مریم(س) در متون عرفانی فارسی از قرن چهارم تا پایان قرن، نهم، مجله علمی پژوهشی مطالعات عرفانی|سال=1389|نام=طاهره و زینب|نام خانوادگی=خوشحال دستجردی و رضاپور|جلد=12}}</ref>


در آیه {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=۴۲}} در جمله {{قرآن|اِنَّ اللهَ اصْطَفاک وَ طَهَّرَک}}، فرشتگان به حضرت مریم(س) بشارت می‌دهند که خداوند او را برگزیده و پاک گردانیده است، یعنی بر اثر تقوی و پرهیزگاری و ایمان و عبادت از برگزیدگان خدا و پاکان شد، او برگزیده شد که پیامبری همچون حضرت عیسی(ع) از وی به وجود آید.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>  
در آیه {{قرآن|يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ|ترجمه=(فرشتگان): اى مريم، خداوند تو را برگزيده، پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برترى داده است|سوره=آل‌عمران|آیه=آیه ۴۲}} در جمله {{قرآن|اِنَّ اللهَ اصْطَفاک وَ طَهَّرَک}}، فرشتگان به حضرت مریم(س) بشارت می‌دهند که خداوند او را برگزیده و پاک گردانیده است، یعنی بر اثر تقوی و پرهیزگاری و ایمان و عبادت از برگزیدگان خدا و پاکان شد، او برگزیده شد که پیامبری همچون حضرت عیسی(ع) از وی به وجود آید.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>  


در جمله {{قرآن|واصْطَفاک عَلی نِساءِ العالَمین}} بار دیگر این جمله را تکرار کرده می‌فرماید: خدا تو را از همۀ زنان جهان برگزیده است. جملۀ اول تنها اشاره به صفات عالی انسانی مریم(س) می‌کند و به عنوان انسان برگزیده از او نام می‌برد، اما در جملۀ دوم که {{قرآن|اصطفاک}} تکرار گردیده، اشاره به برتری او بر همه زنان معاصر خود می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>
در جمله {{قرآن|واصْطَفاک عَلی نِساءِ العالَمین}} بار دیگر این جمله را تکرار کرده می‌فرماید: خدا تو را از همۀ زنان جهان برگزیده است. جملۀ اول تنها اشاره به صفات عالی انسانی مریم(س) می‌کند و به عنوان انسان برگزیده از او نام می‌برد، اما در جملۀ دوم که {{قرآن|اصطفاک}} تکرار گردیده، اشاره به برتری او بر همه زنان معاصر خود می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=409}}</ref>
خط ۲۸: خط ۲۸:
برخی دیگر از برتری‌های حضرت زهرا(س) بر حضرت مریم(س) عبارت است از:
برخی دیگر از برتری‌های حضرت زهرا(س) بر حضرت مریم(س) عبارت است از:
# '''پدر:''' عمران پدر حضرت مریم بود که قبل از تولّد حضرت مریم درگذشت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص قرآن در المیزان|سال=1392|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=ملکیان|ناشر=اسوه|صفحه=407}}</ref> نام او در قرآن آمده است: {{قرآن|إذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ|ترجمه=چون زنِ عمران گفت:|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}}. نسب او با چهارده واسطه به حضرت داوود(ع) می رسد و او را صاحب صلاه بنی اسرائیل خوانده اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> امّا پدر فاطمه زهرا(س) محمّد بن عبد اللّه(ص)، برترین پیامبران الهی و خاتم آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=124}}</ref>
# '''پدر:''' عمران پدر حضرت مریم بود که قبل از تولّد حضرت مریم درگذشت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص قرآن در المیزان|سال=1392|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=ملکیان|ناشر=اسوه|صفحه=407}}</ref> نام او در قرآن آمده است: {{قرآن|إذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ|ترجمه=چون زنِ عمران گفت:|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}}. نسب او با چهارده واسطه به حضرت داوود(ع) می رسد و او را صاحب صلاه بنی اسرائیل خوانده اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> امّا پدر فاطمه زهرا(س) محمّد بن عبد اللّه(ص)، برترین پیامبران الهی و خاتم آنان بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=124}}</ref>
# '''مادر:''' مادر حضرت مریم "حنه" همسر عمران از زنان عبادتگر زمان خود بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> خداوند متعال در قرآن از او به بزرگی یاد کرده است: {{قرآن|اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ...}}<ref> آل عمران / 35.</ref> حدود سی سال صاحب فرزند نمی شد، تا اینکه با قلبی شکسته از خداوند درخواست نمود و آن گاه با لطف الهی<ref> مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، ج 14، ص 194.</ref> باردار شد. او به شکرانه این نعمت با نیّت خالص نذر نمود که فرزند عزیز خود را معتکف و خدمتگزار بیت المقدس قرار دهد: {{قرآن|اِنّی نَذَرتُ لَکَ مَا فِی بَطْنی مُحَرَّرا}} او نذر خود را ادا کرد. شرف ایشان وقتی معلوم می شود که خداوند اعلام داشت که نذر او را به نیکی قبول کرده است: {{قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ}}<ref> آل عمران / 37.</ref>. امّا مادر فاطمه زهرا(س) حضرت خدیجه(س) است. در شرافت حضرت خدیجه همین بس که او اولین زنی بود که اسلام آورد و تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم(ص) ماند. در روایات آمده است که او یکی از چهار زن برگزیده<ref> الخصال، ج 1، ص 206.</ref> و بهشت مشتاق اوست<ref> مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، ج 43، ص 53.</ref>. او بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود<ref> مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، ج 43، ص 28.</ref>.
# '''مادر:''' مادر حضرت مریم "حنه" همسر عمران از زنان عبادتگر زمان خود بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=352}}</ref> خداوند متعال در قرآن از او به بزرگی یاد کرده است: {{قرآن|اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ...|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} حدود سی سال صاحب فرزند نمی شد، تا اینکه با قلبی شکسته از خداوند درخواست نمود و آن گاه با لطف الهی<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=14|صفحه=194}}</ref> باردار شد. او به شکرانه این نعمت با نیّت خالص نذر نمود که فرزند عزیز خود را معتکف و خدمتگزار بیت المقدس قرار دهد: {{قرآن|اِنّی نَذَرتُ لَکَ مَا فِی بَطْنی مُحَرَّرا|ترجمه=«پروردگارا، آنچه در شكم خود دارم نذر تو كردم تا آزاد شده [از مشاغل دنيا و پرستشگر تو] باشد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 35}} او نذر خود را ادا کرد. شرف ایشان وقتی معلوم می شود که خداوند اعلام داشت که نذر او را به نیکی قبول کرده است: {{قرآن|فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ|ترجمه=پس پروردگارش وى [مريم‏] را با حُسنِ قبول پذيرا شد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا مادر فاطمه زهرا(س) حضرت خدیجه(س) است. در شرافت حضرت خدیجه همین بس که او اولین زنی بود که اسلام آورد و تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم(ص) ماند. در روایات آمده است که او یکی از چهار زن برگزیده<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خصال|سال=1362|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، جامعه مدرسین|جلد=1|صفحه=206}}</ref> و بهشت مشتاق اوست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=53}}</ref> او بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=28}}</ref>
# '''قابله و پرستار هنگام تولد:''' هنگام ولادت، قابله حضرت مریم و پرستار مادرش همسر حضرت زکریا به نام الیزابت بود، امّا قابله فاطمه زهرا(س) چهار زن بهشتی به نام حضرت حوا، آسیه، کلثوم خواهر موسی و حضرت مریم بودند<ref> مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، ج 43، ص 3.</ref>.
# '''قابله و پرستار هنگام تولد:''' هنگام ولادت، قابله حضرت مریم و پرستار مادرش همسر حضرت زکریا به نام الیزابت بود، امّا قابله فاطمه زهرا(س) چهار زن بهشتی به نام حضرت حوا، آسیه، کلثوم خواهر موسی و حضرت مریم بودند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=3}}</ref>
# '''نام‌گذاری آسمانی:''' نام‌گذاری حضرت مریم توسط مادر ایشان صورت گرفت: {{قرآن|اِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَم}}<ref> آل عمران / 36.</ref> و مریم به معنای عابد یا خدمتگزار است. امّا اسم فاطمه(س) از جانب خداوند متعال تعیین گردید. امام باقر(ع) می‌فرماید: «هنگامی که فاطمه زهرا علیهاالسلام ولادت یافت خداوند متعال به فرشته ای وحی نمود تا این نام (فاطمه) را بر زبان محمّد(ص) جاری نماید؛ لذا حضرت او را فاطمه نام نهاد».<ref> مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، ج 43، ص 13؛ علل الشرایع، ص 179.</ref>
# '''نام‌گذاری آسمانی:''' نام‌گذاری حضرت مریم توسط مادر ایشان صورت گرفت: {{قرآن|اِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَم|ترجمه=من نامش را مريم نهادم|سوره=آل عمران|آیه=آیه 36}} و مریم به معنای عابد یا خدمتگزار است. امّا اسم فاطمه(س) از جانب خداوند متعال تعیین گردید. امام باقر(ع) می‌فرماید: «هنگامی که فاطمه زهرا(س) ولادت یافت خداوند متعال به فرشته ای وحی نمود تا این نام (فاطمه) را بر زبان محمّد(ص) جاری نماید؛ لذا حضرت او را فاطمه نام نهاد».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=13}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|سال=1385|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، کتابفروشی داوری|صفحه=179}}</ref>
# '''کفیل و سرپرست:''' پدر مریم قبل از تولّد او وفات یافت و مادرش او را نذر معبد نمود و چون نمی‌توانست سرپرستی و کفالت او را برعهده بگیرد، وی را به معبد سپرد. درباره کفالت او میان راهبان معبد اختلاف شد و بر اساس قرعه کفالت او بر عهده حضرت زکریای پیامبر که شوهر خاله او بود<ref> قصص قرآن، ص 232.</ref> قرار گرفت: {{قرآن|وَ کَفَّلَهَا زَکَرِیّا}}.<ref> آل عمران / 36.</ref> امّا کفیل و مربی فاطمه زهرا(س) پدرشان پیامبر اکرم(ص) مربی، معلم و هادی تمام مردم بود و تا چندین سال حضرت خدیجه، مادر آن بانو در کنارشان بود.
# '''کفیل و سرپرست:''' پدر مریم قبل از تولّد او وفات یافت و مادرش او را نذر معبد نمود و چون نمی‌توانست سرپرستی و کفالت او را برعهده بگیرد، وی را به معبد سپرد. درباره کفالت او میان راهبان معبد اختلاف شد و بر اساس قرعه کفالت او بر عهده حضرت زکریای پیامبر که شوهر خاله او بود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قصص الانبیاء|سال=1402|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر|ناشر=بیروت، دار احیاء التراث العربی|صفحه=232}}</ref> قرار گرفت: {{قرآن|وَ کَفَّلَهَا زَکَرِیّا|ترجمه=و زكريا را سرپرست وى قرار داد|سوره=آل عمران|آیه=آیه 37}}. امّا کفیل و مربی فاطمه زهرا(س) پدرشان پیامبر اکرم(ص) مربی، معلم و هادی تمام مردم بود و تا چندین سال حضرت خدیجه، مادر آن بانو در کنارشان بود.
# '''مصائب و سختی‌ها:''' حضرت مریم متحمل مصائب و بلاهای زیادی شد. سخت‌ترین آنها عبارت بود از دوری از مادر و پدر در تمام دوران زندگی، تهمت و سوء ظن مردم در عین پاکی، بارداری و زایمان در تنهایی و غربت و ...؛ امّا مصائب و سختی‌های فاطمه(س) از دوران کودکی حد و حصری نداشت. در بطن مادر تنهایی و نگرانی و حزن مادر را درک می نمود<ref>مجلسی، محمّد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403ق؛ بحارالأنوار، 43، ص 2.</ref> و چون چشم به دنیا گشود، شاهد اذیت و آزار پدر بود.<ref> نجمی، محمّد صادق، سیری در صحیحین، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1359ش؛ صحیح بخاری، ج 1 و 5 به نقل از: سیری در صحیحین، ص 324.</ref> چندی نگذشت که خود را در کنار پدر در شعب ابی طالب متحمل سختی‌ها دید و غم و رنج پدر را با خود تقسیم می نمود و در بیم و هراس پدر از مکه هجرت نمود تا نوبت به وفات پدر بزرگوارش رسید. وفات پیامبر(ص) با حزن، گریه، مصائب، رنج‌های طاقت فرسا و قتل فرزندش محسن شروع شد و به آرزوی مرگ و شهادت آن بانو انجامید.<ref>مقاله جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات نوشته محمد جواد سلیمانپور؛ فصلنامه مشکوة، شماره 81.</ref>
# '''مصائب و سختی‌ها:''' حضرت مریم متحمل مصائب و بلاهای زیادی شد. سخت‌ترین آنها عبارت بود از دوری از مادر و پدر در تمام دوران زندگی، تهمت و سوء ظن مردم در عین پاکی، بارداری و زایمان در تنهایی و غربت و ...؛ امّا مصائب و سختی‌های فاطمه(س) از دوران کودکی حد و حصری نداشت. در بطن مادر تنهایی و نگرانی و حزن مادر را درک می نمود<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالأنوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، مؤسسه الوفاء|جلد=43|صفحه=2}}</ref> و چون چشم به دنیا گشود، شاهد اذیت و آزار پدر بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سیری در صحیحین|سال=1359|نام=محمد صادق|نام خانوادگی=نجمی|ناشر=قم، دفتر انتشارات اسلامی|صفحه=324}}</ref> چندی نگذشت که خود را در کنار پدر در شعب ابی طالب متحمل سختی‌ها دید و غم و رنج پدر را با خود تقسیم می نمود و در بیم و هراس پدر از مکه هجرت نمود تا نوبت به وفات پدر بزرگوارش رسید. وفات پیامبر(ص) با حزن، گریه، مصائب، رنج‌های طاقت فرسا و قتل فرزندش محسن شروع شد و به آرزوی مرگ و شهادت آن بانو انجامید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقاله جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات، فصلنامه مشکوة|سال=1382|نام=محمد جواد|نام خانوادگی=سلیمانپور|جلد=81}}</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
trustworthy
۲۴۹

ویرایش