شستن دست‌ها در وضو براساس قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

شستن دست‌ها در وضو براساس قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۱۴

۵۰۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ دسامبر ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

Nazarzadeh

دیوان‌سالاران، ناظمان (CommentStreams)، مدیران رابط کاربری، مدیران

۷٬۱۳۸

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-كيفيت شستن دست‌ها در وضو يكي از مسائل اختلافي كه ميان اهل تشيع و تسنن است. شيعيان در هنگام شستن، از آرنج شروع مي كنند و به سر انگشتان ختم مي نمايند، در حاليكه معمولاً مردم عادي از اهل تسنن، دست ها را به طور معكوس مي شويند، يعني از دست شروع مي كنند و به آرنج پايان مي دهند.
+کیفیت شستن دست‌ها در وضو یکی از مسائل اختلافی که میان اهل تشیع و تسنن است. شیعیان شستن را از آرنج شروع و به سر انگشتان ختم می‌کنند؛ اما معمولاً مردم عادی از اهل تسنن، شستن دست‌ها را از کف دست شروع می‌کنند و به آرنج پایان می‌دهند.
-البته اين اختلاف ريشه اي نيست، بسياري از فقهاي اهل سنت كيفيت شستن دست ها را به طريق شيعه صحيح مي دانند. و حتي در پاره اي از موارد، ابتدا نمودن از ارنج را مستحب دانسته اند. ابوالقاسم صيمُري و «ماوردي» در «حاوي» مي گويند: «پس اگر كس ديگري هنگام وضو برايش آب مي ريزد، مستحب است كه براي ريختن آب از آرنج به طرف سرانگشتان شروع كند و كسي كه آب مي ريزد در سمت چپ وضو گيرنده قرار گيرد.»<ref>النووي، ابي ذكريا محي الدين بن شرف، المجموع، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۱، ص۳۹۴.</ref>
+==نظر فقیهان اهل سنت==
+البته بسیاری از فقهای اهل سنت کیفیت شستن دست‌ها را به طریق شیعه صحیح می‌دانند؛ و حتی در بعضی موارد، شروع کردن از آرنج را مستحب دانسته‌اند. از ابوالقاسم صیمُری و ماوردی در «حاوی» نقل شده است که «اگر فرد دیگری هنگام وضو برای کسی آب می‌ریزد، مستحب است که برای ریختن آب از آرنج به طرف سرانگشتان شروع کند و کسی که آب می‌ریزد در سمت چپ وضو گیرنده قرار گیرد.»<ref>النووی، ابی ذکریا محی الدین بن شرف، المجموع، بیروت، دارالفکر، بی تا، ج۱، ص۳۹۴.</ref>
-همچنين در كتاب «الفقه علي المذاهب الاربعه» چنين آمده است: «در جايي كه از آفتابه استفاده مي شود يا اينكه شخصي برايش آب بريزد، مستحب است كه از آرنج شروع كند.»<ref>جزيري، عبدالرحمن، الفقه علي المذاهب الاربعه، مبحث سنه الوضوء، مصر، بي تا، ص۷۲.</ref>
+همچنین در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه» چنین آمده است: «در جایی که از آفتابه استفاده می‌شود یا اینکه شخصی برایش آب بریزد، مستحب است که از آرنج شروع کند.»<ref>جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، مبحث سنه الوضوء، مصر، بی تا، ص۷۲.</ref>
-علاوه بر اين، اكثر فقهاي بزرگ اهل سنت، ابتدا كردن از سر انگشتان را واجب نمي دانند و معتقدند كه اين عمل مستحب است.<ref>همان.</ref>
+علاوه بر این، اکثر فقهای بزرگ اهل سنت، ابتدا کردن از سر انگشتان را واجب نمی‌دانند و معتقدند که این عمل مستحب است.<ref>جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، مبحث سنه الوضوء، ص۷۲.</ref>
-نكته اي را كه بايد توجه داشت، اين است كه آرنج بايد شسته شود، چنانكه روايات از طريق شيعه و سني بر اين مطلب دلالت دارد. از جابر روايت شده كه گفت: هر گاه پيامبر(ص) وضو مي گرفت، آب را بر آرنج دست مي گذرادند.»<ref>رافعي، عبدالكريم، فتح العزير، دارالفكر، ج۱، ص۳۴۷.</ref>
+نکته‌ای را که باید توجه داشت، این است که آرنج باید شسته شود، چنان که روایات از طریق شیعه و سنی بر این مطلب دلالت دارد. از جابر روایت شده که گفت: هر گاه پیامبر(ص) وضو می‌گرفت، آب را بر آرنج دست می گذرادند.»<ref>رافعی، عبدالکریم، فتح العزیر، دارالفکر، ج۱، ص۳۴۷.</ref>
-از آيه شريفه كه مي فرمايد: اي كسانيكه ايمان آورده ايد هنگامي كه براي نماز بپاخاستيد صورت و دستها را تا آرنج بشوئيد.»<ref>مائده/۶.</ref> نيز همين مطلب استفاده مي شود، زيرا «الي» در آيه به معني «مع» و همراهي و ضميمه شدن آرنج را به مقدار لازم براي شستشو مي فهماند. علماي لغت و نحو<ref>نساء/۲.</ref> و همچنين فقها بر اين مطلب تصريح كرده اند. استعمال «الي» به معناي «مع» (يعني همراه) منحصر در اين آيه شريفه نيست، زيرا هم در كلام الله مجيد و هم در كلام عرب، چنين استعمالي فراوان به چشم مي خورد، خداوند متعال در قرآن كريم مي فرمايد: «لا تأكلوا اموالهم الي اموالكم» يعني «مع» اموالكم<ref>ابن هشام، جمال الدين، مغني الليب، قاهره، بي تا، بي نا، ج۱، ص۷۴.</ref> به هر حال، شكي نيست كه مفاد آيه شريفه آن است كه دست ها را بايد با آرنج ها شست و از كلمه «الي» معناي معيت استفاده مي شود. ولي غير از اين مطلب ظهور آيه شريفه دلالتي بر كيفيت شستن دست ندارد.
+==در تفسیر آیه==
+در آیه وضو آمده است:
+{{قرآن بزرگ| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ|ترجمه = اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون به نماز برخاستيد، صورت و دستهايتان را با آرنج بشوييد و سر و پاهايتان را تا قوزك مسح كنيد| سوره = مائده |آیه = ۶}}
-به عبارت ديگر كلمه «الي» غايت مغسول (دست ها) است نه غايت غسل (شستن). يعني آيه درصدد بيان مقدار واجب شستن است. زيرا لفظ «دست» بر موارد زيادي اطلاق مي شود،‌گاهي در خصوص انگشتان به كار مي رود، همانند آيه سرقت<ref>مائده/۶.</ref>، زماني بر مچ دست، همانند آيه تيمم<ref>نساء/۴۳.</ref> در مواردي بر آرنج به پايين همانند آيه وضو<ref>مائده/۶.</ref>، هنگامي نيز بر شانه به پايين اطلاق مي گردد همانند بسياري از استعمالات عرفي.
+در این آیه «الی» به معنی «مع» و همراهی و ضمیمه شدن آرنج را به مقدار لازم برای شستشو می‌فهماند. علمای لغت و نحو<ref>نساء/۲.</ref> و همچنین فقها بر این مطلب تصریح کرده‌اند. استعمال «الی» به معنای «مع» (یعنی همراه) منحصر در این آیه شریفه نیست، زیرا هم در کلام الله مجید و هم در کلام عرب، چنین استعمالی فراوان به چشم می‌خورد، خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «لا تأکلوا اموالهم الی اموالکم» یعنی «مع» اموالکم<ref>ابن هشام، جمال الدین، مغنی اللیب، قاهره، بی تا، بی نا، ج۱، ص۷۴.</ref> به هر حال، شکی نیست که مفاد آیه شریفه آن است که دست‌ها را باید با آرنج‌ها شست و از کلمه «الی» معنای معیت استفاده می‌شود؛ ولی غیر از این مطلب ظهور آیه شریفه دلالتی بر کیفیت شستن دست ندارد.
-خداوند متعال با كلمه «الي» اراده نموده كه شستن دست را تاريخ محدود نمايد و در صدد بيان كيفيت شستن نيست بلكه بيان كيفيت آن را به پيامبر(ص) و ائمه(ع) واگذارد نموده است. اين امر نظير آن است كه انسان به رنگكار مي گويند: ديوار را تا سقف رنگ كن، اين بدان معني نيست كه شروع آن بايد از پايين به بالا باشد.
+به عبارت دیگر کلمه «الی» غایت مغسول (دست‌ها) است نه غایت غسل (شستن). یعنی آیه درصدد بیان مقدار واجب شستن است. زیرا لفظ «دست» بر موارد زیادی اطلاق می‌شود، گاهی در خصوص انگشتان به کار می‌رود، همانند آیه سرقت،<ref>مائده/۶.</ref> زمانی بر مچ دست، همانند آیه تیمم<ref>نساء/۴۳.</ref> در مواردی بر آرنج به پایین همانند آیه وضو،<ref>مائده/۶.</ref> هنگامی نیز بر شانه به پایین اطلاق می‌گردد همانند بسیاری از استعمالات عرفی.
-بنابراين از آيه مباركه كيفيت و چگونگي شستن استفاده نمي شود و لكن در روايات ائمه اهل بيت(ع) به طور روشن و واضح ذكر شده كه در هنگام وضو دستها بايد از مرفق به پايين شسته شود.<ref>حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، قم، موسسه آل البيت(ع) ، بي تا، ج۱، ص۴۰۶.</ref>
+خداوند متعال با کلمه «الی» اراده نموده که شستن دست را تاریخ محدود نماید و در صدد بیان کیفیت شستن نیست بلکه بیان کیفیت آن را به پیامبر(ص) و ائمه(ع) واگذارد نموده است. این امر نظیر آن است که انسان به رنگکار می‌گویند: دیوار را تا سقف رنگ کن، این بدان معنی نیست که شروع آن باید از پایین به بالا باشد.
-بديهي است كه روايات اهل بيت(ع) ، بهترين دليل و حجت براي همه مسلمانان است زيرا در حديث شريف «ثقلين» كه مورد اتفاق و قبول شيعيان و اهل سنت مي باشد، اهل بيت(ع) توسط پيامبر(ص) عِدل قرآن قرار داده شده و مسلمانان را سفارش نموده است كه به قرآن و اهلبيت(ع) با هم تمسك نمايند.<ref>هندي، متقي، كنز العمال، بيروت، موسسه الرساله، بي تا، ج۱۲، ص۶۴۱.</ref>
+بنابراین از آیه مبارکه کیفیت و چگونگی شستن استفاده نمی‌شود و لکن در روایات ائمه اهل بیت(ع) به‌طور روشن و واضح ذکر شده که در هنگام وضو دستها باید از مرفق به پایین شسته شود.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، بی تا، ج۱، ص۴۰۶.</ref>
-علاوه بر اين، شستن دستها از پايين به بالا خلاف طبيعت، عرف و عادت مي باشد مثل اين مي ماند كه انسان در وقت غسل نيز از پاها شروع نموده تا سر ادامه دهد. روشن است كه چنين عملي مشكل و قابل تحقق نيست. و مخالف طبيعت مي باشد.
+بدیهی است که روایات اهل بیت(ع)، بهترین دلیل و حجت برای همه مسلمانان است زیرا در حدیث شریف «ثقلین» که مورد اتفاق و قبول شیعیان و اهل سنت می‌باشد، اهل بیت(ع) توسط پیامبر(ص) عِدل قرآن قرار داده شده و مسلمانان را سفارش نموده است که به قرآن و اهلبیت(ع) با هم تمسک نمایند.<ref>هندی، متقی، کنز العمال، بیروت، مؤسسه الرساله، بی تا، ج۱۲، ص۶۴۱.</ref>
-در نتيجه مي توان گفت:
+علاوه بر این، شستن دستها از پایین به بالا خلاف طبیعت، عرف و عادت می‌باشد مثل این می‌ماند که انسان در وقت غسل نیز از پاها شروع نموده تا سر ادامه دهد. روشن است که چنین عملی مشکل و قابل تحقق نیست؛ و مخالف طبیعت می‌باشد.
-اولاً: از آيه مباركه چگونگي شستن دست ها استفاده نمي شود، چون كلمه «الي» به معناي «مع» (همراه) مي باشد نه به معني انتها.
+در نتیجه می‌توان گفت:
-ثانياً: بسياري از فقها و مجتهدين اهل سنت شستن دست ها را به نحوه شيعيان جايز مي دانند و اين خود دليل بر اين است كه در قرآن كيفيت شستن دست ها ذكر نشده است.
+اولاً: از آیه مبارکه چگونگی شستن دست‌ها استفاده نمی‌شود، چون کلمه «الی» به معنای «مع» (همراه) می‌باشد نه به معنی انتها.
-ثالثاً: در روايات اهلبيت(ع) كيفيت و چگونگي شستن دست ها ذكر شده است و ما ملزم به پيروي مفسران واقعي قرآن هستيم.
+ثانیاً: بسیاری از فقها و مجتهدین اهل سنت شستن دست‌ها را به نحوه شیعیان جایز می‌دانند و این خود دلیل بر این است که در قرآن کیفیت شستن دست‌ها ذکر نشده است.
-رابعاً: شستن دست ها از پايين به بالا خلاف طبيعت و عرف و عادت مي باشد. و بعيد است كه شرع چنين دستوري داده باشد.
+ثالثاً: در روایات اهلبیت(ع) کیفیت و چگونگی شستن دست‌ها ذکر شده است و ما ملزم به پیروی مفسران واقعی قرآن هستیم.
+رابعاً: شستن دست‌ها از پایین به بالا خلاف طبیعت و عرف و عادت می‌باشد؛ و بعید است که شرع چنین دستوری داده باشد.
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بيشتر==
-۱. وضوي پيامبر(ص) ، شهرستاني.
+== مطالعه بیشتر ==
+۱. وضوی پیامبر(ص)، شهرستانی.
-۲. پاسخ به ۶۰ پرسش، موسسه مذاهب اسلامي.
+۲. پاسخ به۶۰ پرسش، مؤسسه مذاهب اسلامی.
 {{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
   | شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه
   | شاخه فرعی۲ = فقه شیعه
   | شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه =
   | تیترها =
   | ویرایش =
   | لینک‌دهی =
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت =
   | کیفیت =
 }}
 {{پایان متن}}