trustworthy
۴۷۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==تواتر حدیث غدیر و عدم نیاز به بررسی سند== | ==تواتر حدیث غدیر و عدم نیاز به بررسی سند== | ||
حدیث غدیر مورد توجه خاصه و عامه قرار گرفته است. [[علامه امینی]] تا زمان خودش نام ۲۶ نفر را ذکر می‌کند که در این موضوع کتاب یا رساله مستقلی را تألیف نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۵۷–۱۵۲.</ref> تعداد آثار را [[سید عبدالعزیز طباطبائی]] به ۱۲۵ کتاب می‌رساند؛ [[علم رجال]] که علمی برای بررسی وثاقت راوی حدیث است (علم روش‌شناسی) و درایه که علم حدیث‌شناسی است در حدیثی لازم است مراعات شوند که جزء خبرهای واحد باشد، اما در حدیث غدیر لازم نیست. زیرا هم دارای [[تواتر لفظی]] است یعنی روایتی که با سلسله سند متفاوت اما با الفاظ مشترک از معصوم نقل شده باشد تا آنجا که احتمال ساختگی بودن نداشته و برای شنونده یقین آور باشد، و هم [[تواتر اجمالی]] یعنی بعضی از اخباری که به عنوان حدیث غدیر رسیده یقیناً از پیامبر(ص) صادر شده است، و هم [[تواتر معنوی]] دارد یعنی مضامین آن مشترک ولی با عبارات گوناگون در روایات دیگر و موارد متعددی نقل شده است. | حدیث غدیر مورد توجه خاصه و عامه قرار گرفته است. [[علامه امینی]] تا زمان خودش نام ۲۶ نفر را ذکر می‌کند که در این موضوع کتاب یا رساله مستقلی را تألیف نموده‌اند.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۱۵۷–۱۵۲.</ref> تعداد آثار را [[سید عبدالعزیز طباطبائی]] به ۱۲۵ کتاب می‌رساند؛ [[علم رجال]] که علمی برای بررسی وثاقت راوی حدیث است (علم روش‌شناسی) و درایه که علم حدیث‌شناسی است در حدیثی لازم است مراعات شوند که جزء خبرهای واحد باشد، اما در حدیث غدیر لازم نیست. زیرا هم دارای [[تواتر لفظی]] است یعنی روایتی که با سلسله سند متفاوت اما با الفاظ مشترک از معصوم نقل شده باشد تا آنجا که احتمال ساختگی بودن نداشته و برای شنونده یقین آور باشد، و هم [[تواتر اجمالی]] یعنی بعضی از اخباری که به عنوان حدیث غدیر رسیده یقیناً از پیامبر(ص) صادر شده است، و هم [[تواتر معنوی]] دارد یعنی مضامین آن مشترک ولی با عبارات گوناگون در روایات دیگر و موارد متعددی نقل شده است. | ||
==وجود عوامل وثاقت در حدیث غدیر== | ==وجود عوامل وثاقت در حدیث غدیر== | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
* از نظر سندی صحیح و متواتر است. | * از نظر سندی صحیح و متواتر است. | ||
حدیث غدیر از احادیث متواتر و قطعی است. تواتر این روایت در تمام طول دوران تاریخ اسلامی وجود داشته است. از برخی علمای اهل سنت، نقل شده است که حدیث غدیر فوق حد تواتر است.<ref>المناقب، ص۱۰۸.</ref> متن مورد اتفاق [[فریقین]] (شیعه و سنی) چنین است. {{متن عربی|مَعاشِرَ المُسلِمین ألَسْتُ اَوْلي بِكُمْ مِنْ اَنْفُسِكُمْ؟ قالُوا اَللهُمَ بَلی قالَ: مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلیٌ مَوْلاهُ، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انصُر مَن نَصرَه وَ اخذُل مَن خَذَلَه|ترجمه=ای مردم آیا من بر شما از خود شما اولی و سزاوارتر نیستم؟ گفتند چرا، حضرت فرمود: هرکس من مولای او هستم، علی(ع) مولای او خواهد بود، (این جمله را بنابر قول احمد بن حنبل چهار بار تکرار نمود) بار خدایا دوست بدار، آن‌که او را دوست دارد، و دشمن بدار، آن‌کسی که او را دشمن بدارد، و یاری فرما یاران او را، و خوار گردان خوارکنندگان او را.}}<ref>الغدیر، ج۱، ص۸؛ موّفق بن احمد خوارزمی، المناقب، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ سوّم، ۱۴۱۷، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲؛ متّقی هندی، علی، کنزالعّمال، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ پنجم، ۱۴۰۵ق ـ ۱۹۸۵م، ج۱۱، ص۶۰۹، روایت ۳۳۹۵۰.</ref> | حدیث غدیر از احادیث متواتر و قطعی است. تواتر این روایت در تمام طول دوران تاریخ اسلامی وجود داشته است. از برخی علمای اهل سنت، نقل شده است که حدیث غدیر فوق حد تواتر است.<ref>المناقب، ص۱۰۸.</ref> متن مورد اتفاق [[فریقین]] (شیعه و سنی) چنین است. {{متن عربی|مَعاشِرَ المُسلِمین ألَسْتُ اَوْلي بِكُمْ مِنْ اَنْفُسِكُمْ؟ قالُوا اَللهُمَ بَلی قالَ: مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلیٌ مَوْلاهُ، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انصُر مَن نَصرَه وَ اخذُل مَن خَذَلَه|ترجمه=ای مردم آیا من بر شما از خود شما اولی و سزاوارتر نیستم؟ گفتند چرا، حضرت فرمود: هرکس من مولای او هستم، علی(ع) مولای او خواهد بود، (این جمله را بنابر قول احمد بن حنبل چهار بار تکرار نمود) بار خدایا دوست بدار، آن‌که او را دوست دارد، و دشمن بدار، آن‌کسی که او را دشمن بدارد، و یاری فرما یاران او را، و خوار گردان خوارکنندگان او را.}}<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۸؛ موّفق بن احمد خوارزمی، المناقب، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ سوّم، ۱۴۱۷، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲؛ متّقی هندی، علی، کنزالعّمال، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ پنجم، ۱۴۰۵ق ـ ۱۹۸۵م، ج۱۱، ص۶۰۹، روایت ۳۳۹۵۰.</ref> | ||
===اسناد حدیث غدیر از اهل سنت=== | ===اسناد حدیث غدیر از اهل سنت=== | ||
اسناد متعدد برای حدیث غدیر نقل شده است که مرحوم علّامه امینی تمام اسناد آن را از طریق [[اهل سنت]] و [[شیعه]] در کتاب «الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب» جمع‌آوری نموده است.۱۱۰ نفر از صحابه را مانند ابوهریره، ابولیلی انصاری، براءبن عازب و … را نام می‌برد که حدیث غدیر را نقل نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۶۲–۱۴.</ref> و نیز ۸۴ نفر از تابعین را مانند [[ابوراشد البحرانی]]، [[ابوسلیمان المؤذن]]، [[اصبغ‌بن نباته]] و … را اسم برده که ناقلان حدیث غدیر بوده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۷۲–۶۲.</ref> | اسناد متعدد برای حدیث غدیر نقل شده است که مرحوم علّامه امینی تمام اسناد آن را از طریق [[اهل سنت]] و [[شیعه]] در کتاب «الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب» جمع‌آوری نموده است.۱۱۰ نفر از صحابه را مانند ابوهریره، ابولیلی انصاری، براءبن عازب و … را نام می‌برد که حدیث غدیر را نقل نموده‌اند.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۶۲–۱۴.</ref> و نیز ۸۴ نفر از تابعین را مانند [[ابوراشد البحرانی]]، [[ابوسلیمان المؤذن]]، [[اصبغ‌بن نباته]] و … را اسم برده که ناقلان حدیث غدیر بوده‌اند.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۷۲–۶۲.</ref> | ||
* قرن دوم، ۵۶ نفر<ref>الغدیر، ج۱، ص۸۲–۷۳.</ref>؛ | * قرن دوم، ۵۶ نفر<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۸۲–۷۳.</ref>؛ | ||
* قرن سوم ۹۲ نفر<ref>الغدیر، ج۱، ص۹۹–۸۲.</ref>؛ | * قرن سوم ۹۲ نفر<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۹۹–۸۲.</ref>؛ | ||
* قرن چهارم حدود ۸۰ نفر<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۰۷–۹۹.</ref>؛ | * قرن چهارم حدود ۸۰ نفر<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۱۰۷–۹۹.</ref>؛ | ||
* قرن پنجم حدود ۳۰ نفر؛ | * قرن پنجم حدود ۳۰ نفر؛ | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
* قرن ششم حدود ۲۰ نفر؛ | * قرن ششم حدود ۲۰ نفر؛ | ||
* قرن هفتم حدود ۲۳ نفر و همین‌طور تا قرن چهاردهم، مجموعاً ۳۶۰ نفر از علما و محدثین، حدیث غدیر را نقل نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۵۲–۱۲۳.</ref> | * قرن هفتم حدود ۲۳ نفر و همین‌طور تا قرن چهاردهم، مجموعاً ۳۶۰ نفر از علما و محدثین، حدیث غدیر را نقل نموده‌اند.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۱۵۲–۱۲۳.</ref> | ||
در کتاب‌های [[اهل سنت]] نیز تعدادی از ناقلان این حدیث بیان شده است: | در کتاب‌های [[اهل سنت]] نیز تعدادی از ناقلان این حدیث بیان شده است: | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
* حدود ۷ نفر از متکلمین چون، [[قاضی ابی‌بکر باقلانی]]، [[ایجی شافعی]]، [[شریف جرجانی]]؛ | * حدود ۷ نفر از متکلمین چون، [[قاضی ابی‌بکر باقلانی]]، [[ایجی شافعی]]، [[شریف جرجانی]]؛ | ||
* حدود پنج نفر از لغویین چون [[معجم‌البلدان حموی]]، [[تاج العروس زبیدی]] و… حدیث شریف غدیر را در کتاب‌های خود نقل نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۸–۵.</ref> مجموع همه آن‌ها به۵۰۰ نفر می‌رسد.<ref>سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، ص۱۶۰.</ref> | * حدود پنج نفر از لغویین چون [[معجم‌البلدان حموی]]، [[تاج العروس زبیدی]] و… حدیث شریف غدیر را در کتاب‌های خود نقل نموده‌اند.<ref>امینی، عبدالحسین، الغدیر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ دوّم، ۱۳۶۶، ج۱، ص۸–۵.</ref> مجموع همه آن‌ها به۵۰۰ نفر می‌رسد.<ref>سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، ص۱۶۰.</ref> | ||
'''خوارزمی''' گوید: {{متن عربی|واخبرنی سیدالحفّاظ ابومنصور شهردار بن شیرویه بن شهردار الدیلمی فیما کتب الّی من همدان ـ اخبرنا ابوالفتح عبدوس بن عبدالله الهمدانی ـ کتابه (اخبرناالشریف ابوطالب المفصّل بن الجعفری باصبهان اخبرنی الحافظ ابوبکر ابن مردویه اجازه، حدثنی جدّی) حدثنی عبدالله بن اسحاق النبوی، حدثنی الحسن بن علیلی العنزی، حدثنا محمدبن عبدالرحمان الذارع حدثنا قیس‌بن حفص، حدثنی علی‌بن الحسن، ابوالحسن العبدی، عن ابی هارون العبدی عن ابی سعید الخدری، انّ النبی(ص) یوم دعاالناس الی غدیر، امر بماکان تحت الشجره من الشوک فقمّ و ذلک یوم الخمیس ثم دعا الناس الی علّیٍ فاخذ بضبعه (بازو) فرفعها حتّی نظر الناس الی بیاض ابطه (سفیدی زیر بغل) ثم لم یتفرقا حتی نزلت {{قرآن|الیوم اکملت لکم دینکم|سوره=مائده|آیه=۳}} فقال رسول الله(ص) الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرّب برسالاتی، و الولایه لعلی، ثم قال اللهم وال من و الاه، و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله فقال حسان بن ثابت إءذن لی یا رسول الله ان اقول ابیاتاً قال: قل ببرکه الله تعالی فقال حسان بن ثابت یا معشر مشیخه قریش اسمعوا شهاده رسول الله(ص) ثمّ قال ینادیهم یوم الغدیر نبیّهم نجم و اسمع بالرسول منادیاً بانّی مولاکم نعم و نبیّکم فقالوا و لم یبدو هناک التعامیا ... فقال له قم یا علی فایتنی رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً}}<ref>مناقب خوارزمی، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲ و ص۱۳۴، روایت ۱۵۰.</ref> | '''خوارزمی''' گوید: {{متن عربی|واخبرنی سیدالحفّاظ ابومنصور شهردار بن شیرویه بن شهردار الدیلمی فیما کتب الّی من همدان ـ اخبرنا ابوالفتح عبدوس بن عبدالله الهمدانی ـ کتابه (اخبرناالشریف ابوطالب المفصّل بن الجعفری باصبهان اخبرنی الحافظ ابوبکر ابن مردویه اجازه، حدثنی جدّی) حدثنی عبدالله بن اسحاق النبوی، حدثنی الحسن بن علیلی العنزی، حدثنا محمدبن عبدالرحمان الذارع حدثنا قیس‌بن حفص، حدثنی علی‌بن الحسن، ابوالحسن العبدی، عن ابی هارون العبدی عن ابی سعید الخدری، انّ النبی(ص) یوم دعاالناس الی غدیر، امر بماکان تحت الشجره من الشوک فقمّ و ذلک یوم الخمیس ثم دعا الناس الی علّیٍ فاخذ بضبعه (بازو) فرفعها حتّی نظر الناس الی بیاض ابطه (سفیدی زیر بغل) ثم لم یتفرقا حتی نزلت {{قرآن|الیوم اکملت لکم دینکم|سوره=مائده|آیه=۳}} فقال رسول الله(ص) الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرّب برسالاتی، و الولایه لعلی، ثم قال اللهم وال من و الاه، و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله فقال حسان بن ثابت إءذن لی یا رسول الله ان اقول ابیاتاً قال: قل ببرکه الله تعالی فقال حسان بن ثابت یا معشر مشیخه قریش اسمعوا شهاده رسول الله(ص) ثمّ قال ینادیهم یوم الغدیر نبیّهم نجم و اسمع بالرسول منادیاً بانّی مولاکم نعم و نبیّکم فقالوا و لم یبدو هناک التعامیا ... فقال له قم یا علی فایتنی رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً}}<ref>مناقب خوارزمی، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲ و ص۱۳۴، روایت ۱۵۰.</ref> | ||