موارد جواز دروغ: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۵۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ دسامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:


== ضرورت و اضطرار ==
== ضرورت و اضطرار ==
حفظ جان و مال خود یا [[مسلمان|مسلمانی]] دیگر، از مصداق‌های ضرورت و [[اضطرار]] است؛ بنابراین، اگر تنها راهِ حفظ جان و مال، [[دروغگویی|دروغ گفتن]] باشد، انسان می‌تواند مرتکب دروغ شود. یکی از دلایل جواز آن، اهمیت زیادی است که [[خداوند]] نسبت به جان و مال مسلمانان داده است.
حفظ جان و مال خود یا [[مسلمان|مسلمانی]] دیگر، از مصداق‌های ضرورت و [[اضطرار]] است. اگر تنها راهِ حفظ جان و مال، [[دروغگویی|دروغ گفتن]] باشد، انسان می‌تواند مرتکب دروغ شود. یکی از دلایل جواز دروغ در این مورد، اهمیت زیادی است که [[خداوند]] نسبت به جان و مال مسلمانان داده است.


در آیه ۱۰۶ [[سوره نحل]]، اظهار کفر از روی اجبار [[جایز]] شمرده شده است. در آیه ۲۸ سوره آل‌عمران نیز، با اینکه از دوستی با [[کافر|کافران]] نهی شده، ولی در صورتی که جان یا مال در خطر باشد جایز دانسته شده است. بر اساس [[روایت|روایات]] نیز، برای کسی که در حالت اضطرار قرار گرفته، انجام کار حرام، [[حلال]] است.<ref>نگاه کنید به شیخ انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، کنگره جهانی شیخ انصاری، اول، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۱–۳۱.</ref>
در آیه ۱۰۶ [[سوره نحل]]، اظهار کفر از روی اجبار [[جایز]] شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به شیخ انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، کنگره جهانی شیخ انصاری، اول، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۱–۳۱.</ref>


== اصلاح بین برادران مؤمن ==
== آشتی دادن برادران مؤمن ==
آشتی دادن بین دو نفر، گروه یا قبیله، از مواردی است که دروغ گفتن برای آن جایز است. در این باره روایات زیادی وجود دارد.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ج۲، ص۳۱–۳۲.</ref> بر اساس روایتی از [[پیامبر(ص)]]، خداوند دروغی که در راه اصلاح بین مردم گفته شده باشد را دوست دارد.<ref>حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref> به گفته [[امام صادق(ع)]] نیز، انسانِ مُصلح دروغگو شمرده نمی‌شود.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref> [[امام خمینی]]، برای اثبات جواز دروغ در مورد ایجاد اصلاح، از این دو روایت استفاده کرده است.<ref>امام خمینی، المکاسب المحرمه، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، اول، ۱۴۱۵ه‍. ق، ج۲، ص۱۳۸.</ref>
آشتی دادن بین دو نفر، دو گروه یا قبیله، از مواردی است که دروغ گفتن برای آن جایز است. در این باره روایات زیادی وجود دارد.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ج۲، ص۳۱–۳۲.</ref> براساس روایتی از [[پیامبر(ص)]]، خداوند دروغی که در راه اصلاح و صلح بین مردم گفته شده باشد را دوست دارد.<ref>حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref> به گفته [[امام صادق(ع)]]، انسانِ مُصلح دروغگو شمرده نمی‌شود.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref>


== نیرنگ در جنگ ==
== نیرنگ در جنگ ==
در نبرد با باطل، فریب دادن دشمن، جایز بلکه پسندیده است؛ زیرا با این کار، جبهه حق تقویت شده و باطل ضعیف می‌شود. در روایتی از امام صادق(ع)، سه مورد دروغ نیکو شمرده شده، که یکی از آنها نیرنگ در جنگ است. در روایتی دیگر نیز گفته شده سه مورد دروغ مورد بازخواست قرار نمی‌گیرد، که یکی از آنها نیرنگ در جنگ است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref>
در نبرد با باطل، فریب دادن دشمن، جایز بلکه پسندیده است؛ زیرا با این کار، جبهه حق تقویت شده و باطل ضعیف می‌شود. در روایتی از امام صادق(ع)، سه مورد دروغ نیکو شمرده شده، که یکی از آنها نیرنگ در جنگ است. در روایتی دیگر نیز گفته شده سه مورد دروغ مورد بازخواست قرار نمی‌گیرد، که یکی از آنها نیرنگ در جنگ است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۲.</ref>
== حکم کلی ==
به‌طور کلی، با شرایطی دروغ گفتن جایز است و آن اینکه [[راستگویی|راست گفتن]] ممکن نباشد و دروغ گفتن از رسیدن زیانی به مسلمانان جلوگیری کند یا باعث اصلاح بین مردم باشد. دروغ در این حالت کلید گناهان نیست، بلکه نیکوکاری به مردم است.
البته دروغ در غیر موارد گفته شده، حرام و از [[گناه کبیره|گناهان کبیره]] بوده و بر اساس [[آیات]] و روایات، باعث خواری و [[شقاوت|بدبختی]] در [[دنیا]] و [[آخرت]] خواهد شد.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱٬۹۱۳

ویرایش