وحدت شیعه و سنی در احادیث: تفاوت میان نسخه‌ها

قبائل ساکن مدینه سالها با یکدیگر نزاع و اختلاف داشتند، و [[اسرائیلیات در تفسیر قرآن|یهودیان]] با سوء استفاده از این اختلافات بر آنها سلطه سیاسی یافته بودند، پیغمبر اکرم (ص) پس از هجرت به مدینه و قبول رهبری، با پیمان‌هایی که میان آنها بستند همبستگی را برقرار نمودند، که یکی از مهمترین این پیمان‌ها، اولین قراردادی بود که بین پیغمبر اکرم (ص) و طوائف و قبایل موجود [[یثرب]] بسته شد و بعضی آنرا نخستین قانون اساسی مکتوب جهان دانسته‌اند.

این تدبیر بهترین روش برای به وجود آوردن وحدت [[دینی]] بود، چرا که وحدت میان قبایلی که درگیر بودند، حقوق اجتماعی یهودیان و نیز مهاجران [[مسلمان]] را تضمین می‌کرد، و از سوی دیگر، این پیمان‌ها مقدمات تشکیل یک [[وحدت سیاسی و حکومتی]] را فراهم می‌آورد. به عنوان نمونه در مفاد قرار داد بین مسلمین به روشنی قید شده بود که مسلمین امّت واحده‌ای، جدای از مردم دیگر هستند، {{متن عربی|أنهم اُمة واحدة من دون الناس}} و ارتباطی بین مسلمانان و کافران نیست و بین مسلمانان نباید جدایی باشد.

* اگر اختلافی بین مسلمین بروز کرد، مرجع حل آن، [[خدا]] و رسول خدا خواهند بود.

به هرحال، باید چنین نتیجه گرفت که کوشش برای ایجاد حساسیت مشترک دینی یکی از شاخص‌ترین راه حل‌های پیغمبر اکرم (ص) در جهت تحقق [[وحدت اسلامی]] شمرده می‌شود.

امّا بعد از رحلت پیغمبر اکرم (ص)، اختلافات شدیدی میان مسلمانان پدید آمد، امام علی(ع) با روح بلندی که داشت به وظیفه بالاتر از [[غصب خلافت و علی(ع)|خلافت]] ظاهری پرداخت و به جای اینکه جنگ و جدال به راه بیندازد و خود را از جمع مسلمانان کنار بکشد و با توطئه کنندگان همدست شود، با [[اهل تقوا در قرآن|تقوای الهی]] مردم را از تفرقه به اتحاد فراخواند و فرمود:

امام علی(ع) که تنها هدفش حفظ اسلام و پایه اساسی آن یعنی وحدت بود با خلفا [[بیعت]] کرد، و از آنجا که روحش بالاتر از آن بود که بخاطر [[مقامات دنیوی]] [[کینه]] کسی را به دل گیرد با آنان صمیمانه رفتار نمود، و در نتیجه این [[حلم و صبر پیامبر(ص)|صبر]] انقلابی، آنچنان وحدتی میان مسلمانان به وجود آورد که مسلمانان بجای جنگ و اختلاف داخلی به صدور انقلاب عظیم اسلامی پرداختند.

همین وحدت باعث پیروزی و پیشرفت آنان شد بطوریکه در مدت بسیار کوتاهی دو امپراطوری عظیم و پهناور روم و ساسانی را تصرف نمودند، اگر امام علی(ع) این وحدت و [[آرامش]] را به وجود نمی‌آوردند، محال بود که این همه پیشرفت و فتوحات نصیب مسلمانان گردد.<ref>بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، همبستگی مذاهب اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ۱۳۷۷، ص۱۱.</ref>

درباره اینکه منظور از «حبل الله» چیست؟ مفسران احتمالات مختلفی ذکر کرده‌اند: بعضی می‌گویند منظور از آن قرآن است، و بعضی می‌گویند اسلام، و بعضی دیگر گفته‌اند منظور خاندان پیامبر و [[معصومین تنها وسیله برای شناخت خدا|ائمه معصومین]] هستند.

ولی این تفسیرها، هیچ‌کدام با یکدیگر اختلاف ندارند، زیرا منظور از ریسمان الهی هرگونه وسیله ارتباط با ذات پاک خداوند است، خواه این وسیله، اسلام باشد، یا قرآن، یا پیامبر و اهل بیت او و به عبارت دیگر تمام آنچه گفته شد، در مفهوم وسیع «ارتباط با خدا» که از معنی «حبل الله» استفاده می‌شود، جمع است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، و دیگران؛ تفسیر نمونه، تهران، دارلکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۳، ص۲۹.</ref>

مرحوم [[ویژگی‌های محمدحسین طباطبایی|علامه طباطبایی]] در ذیل آیه فوق روایتی را از پیامبر اکرم(ص) نقل می‌کند که ایشان می‌فرمودند: «حبل الله» که از آسمان به زمین کشیده شده، همان کتاب خداست و در حدیثی دیگر نیز فرموده‌اند: این قرآن سبب رابطه ای است که یک طرفش به دست خدا و سر دیگرش به دست شماست، پس به آن تمسک کنید که اگر تمسک کنید نه هرگز از بین می‌روید و نه هرگز تا ابد گمراه می‌شوید.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۴۰۶.</ref>

پیامبر اکرم(ص) همچنین فرمودند: «کسیکه یک وجب از جماعت خارج شود، قلاده اسلام را از گردن خود باز کرده، مگر آن که دوباره به جماعت برگردد، و کسیکه از دنیا برود در حالیکه در تحت رهبری کسیکه جامعه را رهبری می‌کند نباشد، به مرگ جاهلیت مرده است».<ref>همان، ص۴۰۶.</ref>

# پیامبر اکرم(ص) فرمودند:{{متن عربی|المؤمنون كالنفس الواحده|ترجمه= مؤمنان همچون یک روحند}}.<ref>تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۳، ص۳۳.</ref>

# پیامبر اکرم(ص) همچنین فرمودند: «مَثَل افراد با ایمان در دوستی و نیکی به یکدیگر همچون اعضای یک پیکر است که چون بعضی از آن رنجور شود و به درد آید، اعضای دیگر را قرار و آرامش نخواهد بود».<ref>همان، ص۳۳.</ref>

# امیر المؤمنین علی(ع) می‌فرماید: همیشه همراه جمعیت‌های بزرگ باشید که دست خدا با جماعت است و از پراکندگی بپرهیزید که انسان تک و تنها بهره [[شیطان در قرآن|شیطان]] است، همانطورکه گوسفند تنها طعمه گرگ است»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۷.</ref>

# همچنین امام علی(ع) فرمودند: «آنچه را که پیوند جمعیت با آن گره خورده است رها مکنید».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۱.</ref>

همه این روایات، توصیه به وحدت و همبستگی و پرهیز از تفرقه دارند، وحدت در صورتی محقق می‌گردد که در بین افراد [[اعتقادات]] مشترک لحاظ گردد و بر روی آنها پافشاری شود و البته اعتقادات غیر مشترک را فراموش نکنند بلکه به مرور زمان در مورد آن بحث گردد تا [[حقیقت]] روشن گردد، [[شیعه]] و [[سنی]] هم چنین‌اند. برای ایجاد وحدت باید روی مشترکات قرآن، پیامبر اکرم(ص) و … همّت گماشته شود و سپس در مورد غیر مشترکات مثل امام علی(ع) و فرزندانش بحث شود تا حقیقت روشن گردد.

نکته ای که من مکرر بر آن پا می‌فشارم، این است که در بین فرق اسلامی یک نقطه وجود دارد که در آن نقطه، هیچ اختلاف بین فرق اسلامی نیست … و آن [[محبت]] و [[ارادت]] به نبی مکرم اسلام است. این، یک نقطه اجتماع و اتحاد است و روی آن بایستی تلاش بشود… امروز مسلمانان وحدت اسلامی را جدی بگیرند. وحدت اسلامی هم معنایش معلوم است. مقصود این نیست که مذاهب، در یک مذهب حل بشوند، بعضیها برای اینکه اتحاد مسلمین را تحصیل نمایند، مذاهب را نفی می‌کنند، نفی مذاهب، مشکلی را حل نمی‌کند: اثبات مذاهب، مشکلات را حل می‌کند. همین مذاهبی که هستند، هر کدام در منطقه خودشان، کارهای معمولی خودشان را انجام بدهند: اما روابطشان را با یکدیگر حسنه کنند.<ref>شبکه شارح، بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی، تاریخ ۱/۵/۱۳۷۶.</ref>