اعتبار مفاتیح الجنان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[مفاتیح الجنان]] توسط [[شیخ عباس قمی]] نگارش شده و در مقدمه کتاب خود می‌گوید: «بعضی از اخوان مؤمنین از این داعی درخواست نمودند که کتاب [[مفاتیح الجنان]] را که متداول شده بین مردم مطالعه نمایم و آنچه از ادعیه آن کتاب که سند دارد ذکر نمایم و آنچه را که سندش به نظرم نرسیده ذکر ننمایم و اضافه کنم بر آن بعض ادعیه و زیارات معتبره که در آن کتاب ذکر نشده و نامیدم آن را به [[مفاتیح الجنان]].<ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، مقدمه کتاب».</ref>

به اقرار [[محدث قمی]] که شخصی محقق در [[حدیث‌شناسی]] و [[علوم اسلامی]] بوده، ادعیه [[مفاتیح الجنان]] از لحاظ سندی مشکلی ندارد. امّا این‌که آیا تمام دعاهای آن صحیح و یقین‌آور است؟ این ادعا را هیچ‌کس نه تنها در باب دعاها، بلکه در سایر [[ابواب فقه]] و [[فروع فقهی]] که از طریق اخبار رسیده است را نمی‌تواند داشته باشد. اکثر دعاهای مذکور در [[مفاتیح الجنان]] از طریق [[خبر واحد]] رسیده است. شارع با شرایطی خاص آنچه از اخبار واحد به دست می‌آید را قائم مقام علم قرار داده است.

طبق مطالبی که عرض شد سؤالی همانند و مرتبط به [[مفاتیح الجنان]] را مطرح می‌کنیم و بعد از آن به بررسی می‌پردازیم.

از این که [[ویژگی‌های امام سجاد(ع)|امام سجاد(ع)]] در [[نماز]] مالک یوم الدین را سه بار تکرار می‌فرمودند؛ آیا می‌توان بر اساس این روایت این جمله را سه بار در نماز قرائت کرد؟

* بررسی دعاهای [[مفاتیح الجنان]]

به اقرار خود مرحوم [[محدث قمی (رض)]] در مقدمه کتابش که مردی متتبع و اهل فنّ در باب [[حدیث‌شناسی]] و سایر [[علوم اسلامی]] است ادعیه [[مفاتیح الجنان]] از لحاظ سندی مشکلی ندارد. امّا این که شما فرموده‌اید آیا تمام دعاهای آن صحیح و یقین آور است. این ادعا را هیچ‌کس نه تنها در باب دعاها بلکه در سایر [[ابواب فقه]] و فروع فقهیه که از طریق اخبار رسیده است را نمی‌تواند داشته باشد. اکثر این دعاها از طریق [[خبر واحد]] بما رسیده است که از آن تعبیر به علمی می‌کنند که شارع مقدس آنچه از اخبار واحد به دست می‌آید را قائم مقام علم قرار داده است. پس ادعای این که آنچه از اخبار به دست می‌آید یقین‌آور است، بدون برهان و دلیل است.

{{متن عربی|مَنْ بَلَغَهُ ثوابٌ من الله علي عملٍ فَعَمِلَ ذلكً العمل التماسَ ذلك الثواب اوتَيه و ان لم يكن الحديثُ كما بلغه|ترجمه= كسی كه ثواب بر عملی از خدا به او برسد و آن عمل را به اميد آن ثواب انجام دهد، به او ثواب می‌دهند، اگر چه حديث به او نرسيده باشد}}.<ref>حر عاملی، وسایل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱، ص۶۱، باب ۱۹، مقدمه عبادات، ح۷.</ref>

گفته شد که این اخبار به [[اخبار من بلغ]] معروف است و مضمون آنها به تسامح در [[ادله سنن]] مشهور گشته است. و حاصل این اخبار این است که: چنانچه مسلمانی بشنود یا در کتابی ببیند که اگر کسی مثلاً چنین نمازی را بخواند یا چنین دعایی را بخواند، چنان پاداشی در دنیا یا در آخرت به او داده می‌شود، پس اگر او نماز گزارد، خدا آن پاداش را به او می‌دهد. اگر چه واقع و حقیقت چنان نباشد، و آن گوینده و کتاب دروغی [[انگیزه‌های جعل حدیث|جعل]] کرده یا اشتباه کرده باشند؛ زیرا کرم و فضل خدا زیاد است و به خود اجازه نمی‌دهد که چون بنده‌ای به او حسن ظن پیدا کرد و امیدوار شد ناامیدش کند. از این رو فقها و دانشمندان اسلامی گفته‌اند درباره [[مستحبات]] لازم نیست که همیشه دنبال خبری صحیح و [[موثق]] بگردیم، بلکه به اخبار ضعیف و مجهول در این باره می‌توان استناد کرد. به خلاف [[واجبات]] و [[محرمات]] که جز با خبر صحیح و موثق ثابت نگردد.<ref>اصول کافی، همان، ج۳، ص۱۳۹.</ref>