فرقه‌های شیخیه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}'''فرقه‌های شیخیه''' شیخیهٔ کریم‌خانیه، شیخیهٔ باقریه و شیخیهٔ آذربایجان هستند که عموماً پس از مرگ سید کاظم رشتی و به موجب اختلاف شاگردان او بر سر جانشینش به‌جود آمدند. [[شیخیه]] در تاریخ خود دچار انشعابات قابل توجه شده است؛ چنان که شیخیهٔ باقریه خود انشعابی از شیخیهٔ کریم‌خانیه است و شیخیهٔ آذربایجان خود به سه شاخهٔ حجة‌الاسلامیه، ثقة‌الاسلامیه و  اِحقاقیّه تقسیم می‌شود.

نام دیگر این گروه [[کشفیه]] است؛ کشفیه کنایه از کشف و الهامی است که رهبران این فرقه برای خود قائل بودند.<ref>امین سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دار العارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق، ج۲۰، ص۵۸۹.</ref> اساس عقاید شیخیه مبتنی بر ترکیبی از تعبیرات فلسفهٔ اشراق و برداشتی غالیانه از اخبار اهل‌بیت(ع) است. شیخیه اصول دین را منحصر در چهار اصل [[توحید]]، نبوت، امامت و [[رکن رابع]] (چهارم) می دانند. به عقیدهٔ ایشان رکن رابع دین شناختن شیعه کامل است که همان مبلغ و ناطق اول باشد. او واسطه بین شیعیان و امام غایب(ع) است و احکام را بدون واسطه از او می‌گیرد و ابلاغ می‌کند. آموزه‌های شیخیه، غیر از آنکه مایهٔ انشعابات داخلی فرقه شیخیه شد، زمینهٔ پیدایش دو فرقهٔ [[بابیت]] و [[بهائیت]] را نیز ایجاد کرد و تحولاتی را در تاریخ شیعهٔ امامیه از قرن سیزدهم قمری موجب شد.<ref>مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۸۷، ص۲۶۶-۲۷۰؛ نیز: برای اطلاع از باورها و اندیشه‌های شیخیه ن.ک: فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۴۳-۲۴۷.</ref>  

بعد از سید کاظم رشتی شاگرد او [[حاج محمدکریم‌خان قاجار]] (۱۲۲۵–۱۲۸۸ق)، از نوادگان [[فتحعلی‌شاه قاجار]] بود، جانشین او شد. حاج محمدکریم‌خان فرزند والی خراسان و کرمان بود. پدرش یکی از ارادتمندان سید احمد احسائی بود که شیخ احمد احسائی را به دیدار فتحعلی‌شاه تشویق کرد.<ref>مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، ص۲۶۷.</ref>  

شیخیهٔ باقریه به مدت نزدیک به شصت سال دچار انشعاب نشد، ولی پس مجادلاتی میان برخی سران این فرقه باقریه به چند دسته تقسیم شد که مهم‌ترین آنان [[باقریهٔ حسینیه‌ای]] و [[باقریهٔ اتاق‌درسی]] است.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۵۷-۲۵۸.</ref>  

جانشینان میرزا محمدباقر اسکویی، میرزا موسی احقاقی (۱۲۷۹-۱۳۶۴ق) بود. پس از او میرزا علی احقاقی حائری (۱۳۰۵-۱۳۸۶ق) و پس از میرزا علی فرزندش میرزا حسن احقاقی (۱۳۱۸-۱۴۲۱ق) به رهبری شیخیهٔ احقاقیه رسیدند. پس از مرگ میرزا حسن فرزند او [[میرزا عبدالرسول احقاقی]] (۱۳۰۷-۱۳۸۲ش) به رهبری شیخیه رسید. پس از او میرزا عبدالله احقاقی اسکوئی (متولد ۱۳۴۱ش) امور را در دست گرفت.<ref>آل‌الطالقانی، الشیخیة، ص۱۹۷-۲۰۱؛ نیز: فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۶۴-۲۶۶.</ref> از نظر برخی، انتخاب میرزا عبدالله فرزند غیر معمم میرزا عبدالرسول به رهبری احقاقیه می‌تواند نشان از فرقه‌گرایی این گروه باشد؛ زیرا این شخص تحصیلات و دانش دینی لازم را ندارد و این شائبه را به وجود می‌آید که صرفاً وارث جسمانی خاندان احقاقی است.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۶۶.</ref> شیخیهٔ احقاقیه غالباً در آذربایجان، کربلا و کویت زندگی می‌کنند. امروزه مرکز شیخیهٔ احقاقیه کشور کویت است.<ref>برای اطلاع بیشتر از این خاندان و فعالیت‌های آنان ن.ک: احقا‌قی‌ اسکوئی‌، عبدالرسول‌ بن‌ حسن‌، قرنا‌ن‌ من‌ الا‌جتها‌د و المرجعیة‌ فی‌ ٲسرة‌ الا‌حقا‌قی‌، کویت ، مکتبة‌ الا‌ما‌م‌ الصا‌دق‌ (ع)، بی‌تا؛ نیز: برنجکار، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ص۱۷۵–۱۷۸.</ref> جمعیت احقاقیه در جهان ۱۵ هزار نفر تخمین زده می‌شود که از این تعداد ۴ هزار نفر از آنان در ایران زندگی می‌کنند.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۶۴.</ref>