حمله به مسجد گوهرشاد: تفاوت میان نسخه‌ها

حمله به مسجد گوهرشاد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۸

۱۳ بایت اضافه‌شده ، ۲۱ مه

بدون خلاصۀ ویرایش

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۶٬۰۱۱

ویرایش

@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 همزمان با بازداشت حاج آقا حسین قمی، در مشهد نیز به دستور حکومت، روحانیونی همچون شیخ غلامرضا طبسی و شیخ نیشابوری دستگیر شدند. صبح روز جمعه ۲۰ تیر ۱۳۱۴ نظامیان مستقر در مشهد برای متفرق ساختن مردم وارد عمل شدند و به روی آنان آتش گشودند و تعداد زیادی را کشتند و زخمی کردند، ولی مردم مقاومت کرده و سربازان نیز بنا به دستوری که به آن‌ها رسیده، مراجعت کردند. به دنبال این حادثه مردم اطراف مشهد با بیل و داس و… به سوی مسجد حرکت کردند. فردای آن روز عده زیادی از مردم مشهد تظاهرات پرجمعیتی علیه اجباری شدن کلاه شاپو و یکسان‌سازی لباس برگزار کردند و به مسجد گوهرشاد آمدند. سران نظامی و انتظامی مشهد این بار بنا به دستور رضاخان با تجهیزات کامل و افراد فراوان در نقاط حساس مستقر شدند و تفنگ‌ها، سلاح‌های خودکار و حتی توپ‌ها را به منظور سرکوب مردم به میدان آوردند. در اجتماع مردم مشهد در گوهرشاد، [[شیخ محمدتقی بهلول]] سخنان تندی علیه دولت ایراد کرد و خواهان مقاومت مردم شد. پاسخ حکومت به این اعتراض آرام و مدنی مردم مشهد، کشتار معترضین بود. در حوالی ظهر مأمورین نظامی و انتظامی از هر سو به مردم هجوم آورده و در داخل مسجد به کشتار آنان پرداختند.<ref>«[https://www.isna.ir/news/1401042114426/قیام-گوهرشاد-دردناک-ترین-حادثه-تاریخ-معاصر-ایران قیام گوهرشاد، دردناک‌ترین حادثه تاریخ معاصر ایران]»، ایسنا، انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۴۰۳ش؛ «[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c13_22798/خاطرات/خاطرات_شخصیت_ها/خاطره_تلخ_امام_از_کشتار_در_مسجد_گوهرشاد خاطره تلخ امام از کشتار در مسجد گوهرشاد]»، پرتال امام خمینی، انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۰ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.</ref>
+== پس از واقعه ==
 پس از واقعه مسجد گوهرشاد، محمدتقی بهلول به علت تحت تعقیب بودن به افغانستان گریخت. همچنین رژیم پهلوی در همان سال آیت‌الله سید حسین طباطبایی قمی را از ایران به عراق تبعید کرد.<ref>«[https://www.tabnak.ir/fa/tags/103198/1/واقعه-مسجد-گوهرشاد واقعه مسجد گوهرشاد]»، تابناک، انتشار: ۲ آبان ۱۳۹۷ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.</ref> قیام گوهرشاد حماسه‌ای در دفاع از ارزش‌های اسلامی و اعتراض به سیاست‌های زورگویانه رضاخان دانسته شده که با کشتار بی رحمانه‌ای پایان یافت. بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] این روز را به نام روز حجاب و عفاف نامگذاری کردند.<ref>«[https://www.irna.ir/news/83851383/واقعه-مسجد-گوهرشاد-تقابل-رضاخان-با-اعتقادات-مذهبی واقعه مسجد گوهرشاد؛ تقابل رضاخان با اعتقادات مذهبی]»، ایرنا، بازدید: ۲۹ تیر ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.</ref>
+نایب‌التولیه آستان قدس رضوی محمدولی اسدی بود. اسدی که رابطه گسترده‌ای هم با روحانیون استان داشت بر این باور بود که مشهد شهری مذهبی است و روحانیون در آن نفوذ زیادی دارند. در این شهر باید استفاده از کلاه شاپو دلبخواهی باشد وگرنه مردم شورش می‌کنند و خون و خونریزی به پا می‌شود. رضاخان از این واقعه بسیار خشمگین شد و دستور رسیدگی به ماجرا را صادر کرد. رئیس شهربانی مشهد نیز برکنار شد. در گزارشی که مأموران رضاخان دادند اسدی نایب‌التولیه سبب شوراندن مردم معرفی شد. اسدی در دادگاه نظامی به اعدام محکوم شد. فروغی نخست‌وزیر که دو دخترش عروس اسدی بودند در صدد شفاعت او نزد شاه برآمد اما شاه آن‌قدر عصبانی بود که حکم به عزل فروغی از نخست‌وزیری داد و او را خانه‌نشین ساخت. البته بعدها گفته شد علت ناراحتی شدید شاه از فروغی نامه‌ای محرمانه بود که در تفتیش خانه فروغی به دست آمد. در این نامه که فروغی خطاب به اسدی نوشته بود این بیت شعر از مولوی آمده بود: «در کف شیر نر خونخواره‌ای / غیرتسلیم و رضا کو چاره‌ای؟» بدین‌سان اجباری شدن کلاه شاپو در ایران با واقعه‌ای خونبار آن هم در یک مسجد همراه شد.<ref>«[https://www.hamshahrionline.ir/news/685469/%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%BA%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C جزئیاتی درباره  ایستادگی مردم مشهد در برابر اجباری شدن گذاشتن کلاه شاپو توسط رضا خان]»، همشهری آنلاین، بازدید: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.</ref>
 == تعداد کشته‌شدگان ==
 طبق گفته منابع تاریخی، حدود دو هزار نفر در این فاجعه ملی کشته و زخمی شدند.<ref>«[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c13_22798/خاطرات/خاطرات_شخصیت_ها/خاطره_تلخ_امام_از_کشتار_در_مسجد_گوهرشاد خاطره تلخ امام از کشتار در مسجد گوهرشاد]»، پرتال امام خمینی، انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۰ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.</ref> محمدعلی شوشتری به نقل از شاهدان عینی تعداد کشته‌ها را ۱۶۷۰ نفر ثبت کرده است. احمد بهار در روزنامه بهار به تاریخ ۱۳۲۱/۳/۷ تعداد کشته‌ها را ۱۷۵۰ نفر ذکر کرده و علیرضا بایگان نیز که از شاهدان واقعه بوده، عده ۱۶۷۰ را تأیید کرده است.<ref>«[https://www.tabnak.ir/fa/tags/103198/1/واقعه-مسجد-گوهرشاد واقعه مسجد گوهرشاد]»، تابناک، انتشار: ۲ آبان ۱۳۹۷ش، بازدید: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.</ref>
-== تیتر ==
-نایب‌التولیه آستان قدس رضوی محمدولی اسدی بود. اسدی که رابطه گسترده‌ای هم با روحانیون استان داشت بر این باور بود که مشهد شهری مذهبی است و روحانیون در آن نفوذ زیادی دارند. در این شهر باید استفاده از کلاه شاپو دلبخواهی باشد وگرنه مردم شورش می‌کنند و خون و خونریزی به پا می‌شود.
-رضاخان از این واقعه بسیار خشمگین شد و دستور رسیدگی به ماجرا را صادر کرد. رئیس شهربانی مشهد نیز برکنار شد. در گزارشی که مأموران رضاخان دادند اسدی نایب‌التولیه سبب شوراندن مردم معرفی شد. اسدی در دادگاه نظامی به اعدام محکوم شد.
-فروغی نخست‌وزیر که دو دخترش عروس اسدی بودند در صدد شفاعت او نزد شاه برآمد اما شاه آن‌قدر عصبانی بود که حکم به عزل فروغی از نخست‌وزیری داد و او را خانه‌نشین ساخت.
-البته بعدها گفته شد علت ناراحتی شدید شاه از فروغی نامه‌ای محرمانه بود که در تفتیش خانه فروغی به دست آمد. در این نامه که فروغی خطاب به اسدی نوشته بود این بیت شعر از مولوی آمده بود:
-در کف شیر نر خونخواره ای / غیرتسلیم و رضا کو چاره‌ای؟
-بدین‌سان اجباری شدن کلاه شاپو در ایران با واقعه‌ای خونبار آن هم در یک مسجد همراه شد.<ref>«[https://www.hamshahrionline.ir/news/685469/%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%BA%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C جزئیاتی درباره  ایستادگی مردم مشهد در برابر اجباری شدن گذاشتن کلاه شاپو توسط رضا خان]»، همشهری آنلاین، بازدید: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.</ref>
 == منابع ==