trustworthy
۲٬۵۶۵
ویرایش
تکمیل اولیه مدخل
بدون خلاصۀ ویرایش |
(تکمیل اولیه مدخل) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
چرا امام جعفر صادق ـ | چرا امام جعفر صادق ـ عليه السلام ـ را پايه گذار مذهب شيعه مي‌نامند؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
منسوب شدن مذهب شیعه به امام صادق(ع)و تعبیر «مذهب جعفري»، بدين علت بود كه در فاصله انقراض امويان و قدرت يافتن عباسيان، امام صادق(ع) فرصت آن را يافت كه به گسترش علم و رونق احكام الهي دست زند. خانه امام صادق(ع) دانشگاهي بود كه به حضور عالمان بزرگ در حديث، تفسير، حكمت و كلام و... زينت يافته بود. طالبان علم به مدينه هجرت كرده و در حوزه درس امام صادق(ع) گرد آمدند و مذهب اهل بيت به آن حضرت منسوب شد و گفته ميشد «مذهب جعفر صادق» این است. | |||
در جهان اسلام چهار مذهب فقهی(حنفی، شافعی، حنبلی و مالکی) اختصاص به اهل سنت دارد و یک مذهب فقهی به نام مذهب جعفری مربوط به اهل تشیع می‌باشد. تمام شیعیان جهان در مسائل فقهی از مذهب جعفری پیروی می‌کنند. | |||
== مذهب‌های فقهی در جهان اسلام== | |||
در جهان اسلام چهار مذهب فقهی([[حنفی]]،<ref> صیمری، حسن بن علی، اخبار ابی حنیفة و اصحابه، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م، ج۱، ص۲۱. اخطب خوارزم، موفق بن احمد، مناقب ابی حنیفة، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۱، ص۶۳.</ref> [[شافعی]]،<ref> ابوزهره، محمد، تاریخ المذاهب الاسلامیة، ص۴۰۷. مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، ص۴۹۴.</ref> [[حنبلی]] و [[مالکی]]) اختصاص به [[اهل سنت]] دارد و یک مذهب فقهی به نام مذهب جعفری مربوط به [[شیعه]] می‌باشد. شیعیان جهان در مسائل فقهی از مذهب جعفری پیروی می‌کنند. | |||
مذهب شیعه دوازده امامی، منسوب به اسم [[امام صادق(ع)]] ششمین امام از امامان دوازده‌گانه از اهل بیت [[رسول الله(ص)]] می‌باشد. امام جعفر صادق(ع) رئیس مذهب تشیع است که در سال ۸۳ هجری قمری در مدینه منوره متولد گردیده و در سال ۱۴۸ هجری قمری در همین شهر وفات نموده است و در کنار پدر، جد و عمویش امام حسن(ع) در قبرستان بقیع به خاک سپرده شده است.<ref>شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان،المقنعه، قم، موسسه نشر اسلامی، دوم، ۱۴۱۰ق. ص۴۷۳.</ref> در حقیقت مذهب جعفری همان مذهب شیعه و مذهب [[امیرالمؤمنین|امیر المؤمنین علی(ع)]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین]] و سایر امامان اهل بیت می باشد. | |||
== مذهب شیعه با چهار نام معروف== | |||
شيعه در اصطلاح به پيروان و كساني كه معتقد به جانشيني بلا فصل [[حضرت علي(ع)]] بعد از پيامبر(ص) ميباشند، گفته ميشود. طبق گفته برخی، نخستين نامي كه در اسلام به روزگار رسول خدا(ص) آشكار گرديد، شيعه بود. آنحضرت اين واژه را درباره پيروان علي(ع) بكار بردهاند.<ref>جعفري، محمد مهدي، دائره المعارف تشيع، نشر سعيد محبّي، چاپ اول، پائيز ۱۳۷۳ فصل اوّل ، ص۳.</ref> | شيعه در اصطلاح به پيروان و كساني كه معتقد به جانشيني بلا فصل [[حضرت علي(ع)]] بعد از پيامبر(ص) ميباشند، گفته ميشود. طبق گفته برخی، نخستين نامي كه در اسلام به روزگار رسول خدا(ص) آشكار گرديد، شيعه بود. آنحضرت اين واژه را درباره پيروان علي(ع) بكار بردهاند.<ref>جعفري، محمد مهدي، دائره المعارف تشيع، نشر سعيد محبّي، چاپ اول، پائيز ۱۳۷۳ فصل اوّل ، ص۳.</ref> | ||
# '''مذهب شیعه و تشیع:''' معنای شیعه پيرو و يار است و لذا شیعه¬ هر کسی به پیروان و انصار او گفته می-شود. در قرآن نیز شیعه به همین معنا استعمال شده است: {{قرآن|فَوَجَدَ فِيها رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِيعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ|سوره= قصص|آیه= ۱۵| ترجمه= موسى در شهر دو مرد را ديد كه با هم دعوا مي‌كردند يكى از پيروان و يكى از دشمنانش بود}}.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ش. ج۴، ص۹۵.</ref> وجه تسمیه این مذهب به شیعه اين است كه پيروان حضرت علي(ع) در صدر اسلام شيعه ناميده شده اند و دلیل آن هم اینست که پيامبر(ص) در زمان حيات خويش اين اسم را بارها براي نزديكان و دوست داران علي(ع) به كار مي برد، چنانچه كه از عبدالله انصاري و ابن عباس نقل شده كه پيامبر(ص) در تفسير آيه {{قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّه|ترجمه= كساني كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترين مخلوقات اند |سوره=بینه|آیه=۷}} به علي(ع) اشاره كرد و فرمود: {{متن عربی|تو و شيعيانت، روز قيامت رستگار خواهيد بود.}}<ref>سيوطي، الدر المنثور، دارالفكر،هم چنين به الغدير، ج۲، ص۵۷ و ۵۸ رجوع شود. ج۸، ص۵۸۹.</ref> | |||
# '''مذهب اهل بیت:'''این اسم به این دلیل اختصاص به این مذهب پیدا کرده است که اهل بیت رسول الله(ص) در کنار قرآن به عنوان رهبران دینی و علمی گرفته شده‌اند؛ در روایات نبوی که در بسیاری از متون حدیثی اهل سنت هم نقل شده است، بر پیروی از اهل بیت تاکید گردیده است.<ref>نیشاوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت ، دار احیاء التراث العربی. ج۴، ص۱۸۷۳. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدک علی الصحیحین، بیروت، دارالکتب الغلمیه، اول، ۱۴۱۱ق. ج۳، ص۱۱۸.</ref> | |||
# '''امامیه اثناعشریه:''' یعنی مذهب امامان دوازده گانه. علت این نامگذاری برای این مذهب اینست که از میان تمام مذاهب اسلامی، این مذهب برای امامان دوازده گانه را به عنوان امام و پیشوایان دینی و علمی پذیرفته است. علاوه بر روایات شیعه، در كتاب‌هاي اهل سنت دوازده خليفه، دوازده امير و امثال اين برای جانشینان رسول الله(ص) نقل گرديده است.<ref>امام احمدبن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸ و ۱۰۰؛ و مسلم بن حجاج نيشابوري، صحيح مسلم، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۶، ص۳ و ۴؛ و سجستاني، سليمان بن اشعث، سنن ابي داود، بيروت، دارالفكر،چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ج۲، ص۳۰۹. احمد بن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۸۷، ۹۰، ۹۲، ۹۴، ۹۵، ۹۸، ۱۰۱؛ بخاري، محمد بن اسماعيل، صحيح بخاري، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۸، ص۱۳۷؛ و ترمذي، محمد بن عيسي، سنن ترمذي، بيروت، دارالفكر، ۱۴۰۳ ق، ج۳، ص۳۴، حديث ۲۳۲۳، طبراني، سلميان بن احمد، المعجم الكبير، قاهره، مكتبه ابن تيميه، بيتا، ج۲، ص۱۹۰ ـ ۲۵۵؛ و المعجم الاوسط، دارالحرمين، ج۱، ص۲۶۳ و ج۴، ص۱۸۹.</ref> | |||
# '''مذهب جعفری:''' منسوب به اسم امام صادق(ع) می باشد. علت این نامگذاری این است که امام صادق(ع)با توجه به شرایط مناسب اجتماعی و کاسته شدن اختناق و فشار¬های سیاسی، توانستند تعالیم اسلامی و احادیث نبوی را بیشتر از سایر امامان گسترش دهد. هزاران شاگرد پرورش دهد و دانشمندان زیادی را در حوزه های مختلف مانند فقه، حدیث، تفسیر، کلام و... تحویل جامعه اسلامی دهد. چون در زمان حیات آن حضرت و بعد از آن مذاهب چهارگانه اهل سنت از طرف مسلمانان به رسمیت شناخته شدند، مذهب اهل بیت نیز بر همین اساس در این زمان به نام مذهب جعفری در کنار مذاهب اسلامی دیگر معروف گردید. <ref>اسد حيدر، امام صادق و مذاهب چهارگانه، مترجم: حسن يوسفي اشكوري، تهران، شركت سهامي انتشار، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۵۹ و ص۲۷۹.</ref> | |||
== موسس مذاهب اهل سنت، شاگردان بدون واسطه یا با واسطه امام صادق(ع)== | |||
كساني هم كه بعدها مذاهب فقهي اهل سنت را تأسيس كردند، بدون واسطه یا با واسطه شاگرد مکتب امام صادق(ع) شدند و از امام صادق بهره‌های علمی بردند. از جمله: | كساني هم كه بعدها مذاهب فقهي اهل سنت را تأسيس كردند، بدون واسطه یا با واسطه شاگرد مکتب امام صادق(ع) شدند و از امام صادق بهره‌های علمی بردند. از جمله: | ||
# نعمان بن ثابت، مکنی به [[ابوحنیفه]] (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت، معاصران و شاگرد امام صادق(ع) بوده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> وی امام صادق(ع) فقیه و دانشمند معرفی می‌کرد.<ref>خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلميه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۲. ذهبی، شمس‌الدین محمد بن أحمد، سیر اعلام النبلاء، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۲۷ق، ج۶، ص۳۶۴.</ref> | # نعمان بن ثابت، مکنی به [[ابوحنیفه]] (۸۰-۱۵۰ق)، مؤسس مذهب فقهی حنفی در فقه اهل‌سنت، معاصران و شاگرد امام صادق(ع) بوده است.<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق جواد قيومى اصفهانى، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۵.</ref> وی امام صادق(ع) فقیه و دانشمند معرفی می‌کرد.<ref>خوارزمی، محمد بن محمود، جامع المسانید، بیروت، دار الکتب العلميه، بی‌تا، ج۱، ص۲۲۲. ذهبی، شمس‌الدین محمد بن أحمد، سیر اعلام النبلاء، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۲۷ق، ج۶، ص۳۶۴.</ref> | ||
# مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق(ع) استفاده کرده است.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.</ref> مالک در [[کتاب الموطأ]] روایاتی از امام صادق(ع) نقل کرده است.<ref>مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.</ref> | # مالک بن انس، مؤسس مذهب مالکی در فقه اهل‌سنت از کسانی است که از دانش امام صادق(ع) استفاده کرده است.<ref>مطهری، مرتضی، بیست گفتار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۸۳ش، ص۱۸۲.</ref> مالک در [[کتاب الموطأ]] روایاتی از امام صادق(ع) نقل کرده است.<ref>مالک بن انس، الموطأ، بیروت، دار احياء التراث العربی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۷۲.</ref> | ||
# [[محمد بن ادریس شافعی]] (۱۵۰-۲۰۴ق)، مؤسس مکتب شافعی در فقه اهل‌سنت، شاگرد مالک بن انس بوده است.<ref>ابن‌عثمان، الدرر المنظم، موفق‌الدین بن، الدرر المنظم فی زیاره الجبل المقطم، تحقیق محمد فتحی ابوبکر، قاهره، الدار المصریه اللبنانیه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۸۴.</ref> با یک واسطه شاگرد امام صادق(ع) می‌شود که از طریق مالک بن انس از امام صادق(ع) روایت نقل می‌کند.<ref>شافعی، محمد بن ادریس، المسند، بیروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۰ق، ص۳۵۶؛ نیز: شافعی، المسند، ص۳۶۱.</ref> | # [[محمد بن ادریس شافعی]] (۱۵۰-۲۰۴ق)، مؤسس مکتب شافعی در فقه اهل‌سنت، شاگرد مالک بن انس بوده است.<ref>ابن‌عثمان، الدرر المنظم، موفق‌الدین بن، الدرر المنظم فی زیاره الجبل المقطم، تحقیق محمد فتحی ابوبکر، قاهره، الدار المصریه اللبنانیه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۴۸۴.</ref> با یک واسطه شاگرد امام صادق(ع) می‌شود که از طریق مالک بن انس از امام صادق(ع) روایت نقل می‌کند.<ref>شافعی، محمد بن ادریس، المسند، بیروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۰۰ق، ص۳۵۶؛ نیز: شافعی، المسند، ص۳۶۱.</ref> | ||
# [[احمد بن حنبل]]، پیشوای مذهب حنبلی در فقه اهل‌سنت، شاگرد شافعی بوده است.<ref>گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۹ش، ص۸۵.</ref> او به واسطه شافعی از امام صادق(ع) نقل حدیث کرده است.<ref>ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، تحقیق شعيب الأرنؤوط و عادل مرشد و آخرون، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۲۱ق، ج۲۳، ص۲۸.</ref> | # [[احمد بن حنبل]]، پیشوای مذهب حنبلی در فقه اهل‌سنت، شاگرد شافعی بوده است.<ref>گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۹ش، ص۸۵.</ref> او به واسطه شافعی از امام صادق(ع) نقل حدیث کرده است.<ref>ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، تحقیق شعيب الأرنؤوط و عادل مرشد و آخرون، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۲۱ق، ج۲۳، ص۲۸.</ref> | ||