فهرست تفسیرهای فارسی قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۷: خط ۱۷:


== قرن ششم و هفتم ==
== قرن ششم و هفتم ==
تفسير نسفي
 
* '''تفسير نسفی''': اثرِ نجم الدین نسفی، ترجمۀ تفسیری قرآن است به فارسی مسجع و موزون. این اثر از جملۀ نخستین ترجمه‌های قرآن مجید به زبان فارسی به‌شمار می‌رود، و یگانه ترجمۀ مسجع کامل قرآن مجید است. اسجاع و موزونی جملات، توأم با زبان شیرین و کهن فارسی، بر خوانندگانی که عربی نمی‌دانند اعجازِ کلام، عمقِ معانی، و زیباییِ بیانِ قرآن عظیم الشأن را نمایان میسازد، و اثر و تأثیر کلام ربانی و گفتار الهی را بر قلب و دل خواننده بجا میگذارد.<ref>عمر جویا، محمد، «معرفی تفسیر نسفی»، بینات، بازدید: ۲۸ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
 
* '''کشف الاسرار و عده الابرار:''' تفسیر عرفانی کشف‌الاسرار و عدّة الابرار، اثر ماندگار ابوالفضل رشید الدّین میبدی از تفاسیر سدهٔ ششم قمری است.<ref>مسرت، حسین، «سرآمد تفاسیر فارسی قرآن»، کتاب پاژ، شماره ۲، پیاپی ۴۶، تابستان ۱۴۰۱ش، ص۸۹.</ref>
* '''کشف الاسرار و عده الابرار:''' تفسیر عرفانی کشف‌الاسرار و عدّة الابرار، اثر ماندگار ابوالفضل رشید الدّین میبدی از تفاسیر سدهٔ ششم قمری است.<ref>مسرت، حسین، «سرآمد تفاسیر فارسی قرآن»، کتاب پاژ، شماره ۲، پیاپی ۴۶، تابستان ۱۴۰۱ش، ص۸۹.</ref>
* '''تفسیر بصائر یمینی:''' تفسیر بصائر یمینی ضمن استواری در نثر وروانی، تفسیری کوتاه و جذاب به خوانندگان عرضه می‌دارد. مؤلف این تفسیر محمد بن محمود نیشابوری که در ۵۹۹ق وفات نمود.<ref>ایازی، محمدعلی، «تفسیر بصائر یمینی»، بینات، سال دوم، شماره۶، ص۱۸۸.</ref>
* '''تفسیر بصائر یمینی:''' تفسیر بصائر یمینی ضمن استواری در نثر وروانی، تفسیری کوتاه و جذاب به خوانندگان عرضه می‌دارد. مؤلف این تفسیر محمد بن محمود نیشابوری که در ۵۹۹ق وفات نمود.<ref>ایازی، محمدعلی، «تفسیر بصائر یمینی»، بینات، سال دوم، شماره۶، ص۱۸۸.</ref>
[[پرونده:رَوض‌الجِنان‌.jpg|بندانگشتی|تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌|285x285پیکسل]]
[[پرونده:رَوض‌الجِنان‌.jpg|بندانگشتی|تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌|285x285پیکسل]]
* '''رَوض‌الجِنان‌ و رَوح‌الجَنان‌:''' تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌، کهن‌ترین‌ و مشروحترین‌ تفسیر شیعی‌، به‌ فارسی‌. مؤلف‌ آن‌، ابوالفتوح‌ رازی‌، از متکلمان‌ امامیه‌ در سدة‌ ششم‌ است‌.در ایران‌ و بویژه‌ در زبان‌ و قلم‌�عموم‌ این‌ کتاب‌ به‌نام‌ کلی‌ آن‌، تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌ ، شهرت‌ یافته‌ است‌.شیوة‌ تنظیم‌ تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌ اصولاً کلامی‌ ـ روایی‌ است‌، اما از آنجا که‌ بر جنبه‌های‌ ادبی‌ واژه‌های‌ قرآنی‌ مانند مباحث‌ لغوی‌ و زبانی‌ و استشهاد به‌ اشعار عربی‌ برای‌ روشن‌ شدن‌ معانی‌ کلمات‌ و جنبه‌های‌ صرف‌ و نحوی‌ نیز تأکید دارد، خصوصیت‌ ادبی‌ را هم‌ می‌توان‌ بر آن‌ افزود.<ref>یاحقی، محمدجعفر، «تفسیر ابوالفتوح رازی»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی،  ۱۳۹۳ش، ج۷، ذییل مدخل.</ref>
* '''رَوض‌الجِنان‌ و رَوح‌الجَنان‌:''' تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌، کهن‌ترین‌ و مشروحترین‌ تفسیر شیعی‌، به‌ فارسی‌. مؤلف‌ آن‌، ابوالفتوح‌ رازی‌، از متکلمان‌ امامیه‌ در سدة‌ ششم‌ است‌.در ایران‌ و بویژه‌ در زبان‌ و قلم‌ عموم‌ این‌ کتاب‌ به‌نام‌ کلی‌ آن‌، تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌ ، شهرت‌ یافته‌ است‌.شیوة‌ تنظیم‌ تفسیر ابوالفتوح‌ رازی‌ اصولاً کلامی‌ ـ روایی‌ است‌، اما از آنجا که‌ بر جنبه‌های‌ ادبی‌ واژه‌های‌ قرآنی‌ مانند مباحث‌ لغوی‌ و زبانی‌ و استشهاد به‌ اشعار عربی‌ برای‌ روشن‌ شدن‌ معانی‌ کلمات‌ و جنبه‌های‌ صرف‌ و نحوی‌ نیز تأکید دارد، خصوصیت‌ ادبی‌ را هم‌ می‌توان‌ بر آن‌ افزود.<ref>یاحقی، محمدجعفر، «تفسیر ابوالفتوح رازی»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی،  ۱۳۹۳ش، ج۷، ذییل مدخل.</ref>
* '''مواهب علّیه یا تفسیر حسینی:''' کمال‌الدین حسین واعظ کاشفی. مواهب علیه کاشفی یکی از تفاسیر قرآن است که آیات قرآن را به فارسی ساده و موجز با نقل قول‌هایی برگزیده از دیگر آثار تفسیری و نظم و نثر اهل طریقت در هم آمیخته است.<ref>سندس، کریستین زهرا، و دیگران، «علل شهرت «مواهب علیه» کاشفی»، آینه پژوهش، شماره ۱۲۸، ۱۳۹۰ش، ص۳۹.</ref>
* '''مواهب علّیه یا تفسیر حسینی:''' کمال‌الدین حسین واعظ کاشفی. مواهب علیه کاشفی یکی از تفاسیر قرآن است که آیات قرآن را به فارسی ساده و موجز با نقل قول‌هایی برگزیده از دیگر آثار تفسیری و نظم و نثر اهل طریقت در هم آمیخته است.<ref>سندس، کریستین زهرا، و دیگران، «علل شهرت «مواهب علیه» کاشفی»، آینه پژوهش، شماره ۱۲۸، ۱۳۹۰ش، ص۳۹.</ref>
* '''تفسير بَلابِل القَلاقِل''': اثر  ابوالمكارم محمودبن محمد قوام‌الدين حسنى واعظ مفسر و متكلم شيعى در نيمه دوم قرن هفتم. در البلابل و القلاقل فقط به تفسير آياتى كه با «قُل» آغاز می شوند يا لفظ «قُل» در آنها به كار رفته، به ترتيب از ابتدا تا انتهاى قرآن، پرداخته است.<ref>قاسمپور، محسن، «حسنی واعظ ابوالمکارم محمودبن محمد قوام الدین»،  دانشنامه جهان اسلام،  بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref>
* '''تفسير بَلابِل القَلاقِل''': اثر  ابوالمكارم محمودبن محمد قوام‌الدين حسنى واعظ مفسر و متكلم شيعى در نيمه دوم قرن هفتم. در البلابل و القلاقل فقط به تفسير آياتى كه با «قُل» آغاز می شوند يا لفظ «قُل» در آنها به كار رفته، به ترتيب از ابتدا تا انتهاى قرآن، پرداخته است.<ref>قاسمپور، محسن، «حسنی واعظ ابوالمکارم محمودبن محمد قوام الدین»،  دانشنامه جهان اسلام،  بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref>
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵

ویرایش