مصحف مشهد رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:
  | نسخه الکترونیکی  =
  | نسخه الکترونیکی  =
}}
}}
[[پرونده:مصحف رضوی مشهد.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل]]'''مصحف مشهد رضوی''' نسخه خطی قرآن به خط حجازی، متعلق به قرن اول قمری است. این نسخه، کامل ترین نسخه خط حجازی قرآن محسوب می شود که ۲۵۲ برگ دارد. این نسخه در مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. این مصحف در اصل برای مجموع دو نسخهٔ قرآنی با خط حجازی کهن، به شماره‌های ۱۸ و ۴۱۱۶ در کتابخانهٔ آستان قدس رضوی (مشهد) که بر روی هم یک قرآن را تشکیل می‌داده‌اند است.
[[پرونده:مصحف رضوی مشهد.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل]]'''مصحف مشهد رضوی''' نسخه خطی قرآن به خط حجازی، متعلق به قرن اول قمری است. این نسخه، کامل‌ترین نسخه خط حجازی قرآن محسوب می‌شود که ۲۵۲ برگ دارد. این نسخه در مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. مصحف مشهد رضوی در اصل برای مجموع دو نسخهٔ قرآنی با خط حجازی کهن، به شماره‌های ۱۸ و ۴۱۱۶ در کتابخانهٔ آستان قدس رضوی (مشهد) که بر روی هم یک قرآن را تشکیل می‌داده‌اند است.
مالک این نسخه، در اواخر قرن پنجم هجری با نگارش وقف‌نامه‌ای در آغاز نسخه، آن را بر حرم امام رضا(ع) وقف کرده است.
 
مصحف مشهد رضوی از مهمترین اَسناد عینی در شناخت از تحولات تاریخ متن قرآن کریم در سدهٔ نخست هجری است.
با توجه به ویژگی‌های متنی این مصحف، ویژگی‌های رسم، غرائب املائی، اختلاف قرائات، چینش یا ترتیب‌بندی سوره‌ها و نهایتاً بر پایهٔ آزمایش‌های متعدد کربن ۱۴، روشن شده است که بخش اصلی این نسخه در سدهٔ نخست هجری کتابت شده است.
مالک این نسخه، در اواخر قرن پنجم هجری با نگارش وقف‌نامه‌ای در آغاز نسخه، آن را بر حرم امام رضا(ع) وقف کرده است. مصحف مشهد رضوی از مهمترین اَسناد عینی در شناخت از تحولات تاریخ متن قرآن کریم در سدهٔ نخست هجری است.
== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
[[پرونده:مصحف رضوی.jpg|بندانگشتی|200x200پیکسل|تصویری از صفحات مصحف مشهد رضوی]]
[[پرونده:مصحف رضوی.jpg|بندانگشتی|200x200پیکسل|تصویری از صفحات مصحف مشهد رضوی]]
خط ۵۵: خط ۵۶:


مصاحف حجازی کهن‌ترین دست‌نویس‌های قرآنی به‌جا مانده از سدهٔ نخست و اوایل سدهٔ دوم هجری‌اند که در ظاهر خط آنها حالت مایل و افتادگی به سمت راست دارد. تعداد این مصاحف شناخته شده در سراسر جهان به کمتر از پنجاه نمونه می‌رسد که از برخی از آنها (مثلا قرآن بیرمنگهام)، تنها دو یا چند برگ باقی مانده است. در این میان، مصحف مشهد رضوی با دارا بودن ۲۵۲ برگ و اشتمال بر بیش از ۹۵ درصد متن قرآن، پُربرگ‌ترین و کامل‌ترین سند دستنویس قرآنی از سدهٔ نخست هجری به‌شمار می‌آید.
مصاحف حجازی کهن‌ترین دست‌نویس‌های قرآنی به‌جا مانده از سدهٔ نخست و اوایل سدهٔ دوم هجری‌اند که در ظاهر خط آنها حالت مایل و افتادگی به سمت راست دارد. تعداد این مصاحف شناخته شده در سراسر جهان به کمتر از پنجاه نمونه می‌رسد که از برخی از آنها (مثلا قرآن بیرمنگهام)، تنها دو یا چند برگ باقی مانده است. در این میان، مصحف مشهد رضوی با دارا بودن ۲۵۲ برگ و اشتمال بر بیش از ۹۵ درصد متن قرآن، پُربرگ‌ترین و کامل‌ترین سند دستنویس قرآنی از سدهٔ نخست هجری به‌شمار می‌آید.
با انجام برخی پژوهش‌های نسخه‌شناختی، جایگاه و اهمیت این اثر منحصر به فرد در میان سایر قرآن‌های کهن کتابخانهٔ آستان قدس رضوی بیشتر هویدا شده است.
[[پرونده:پوستر مصحف مشهد رضوی.jpg|بندانگشتی|215x215px]]
[[پرونده:پوستر مصحف مشهد رضوی.jpg|بندانگشتی|215x215px]]
=== چاپ ===
=== چاپ ===
با انجام برخی پژوهش‌های نسخه‌شناختی طی ۱۰سال گذشته، جایگاه و اهمیت این اثر منحصر به فرد در میان سایر قرآن‌های کهن کتابخانهٔ آستان قدس رضوی بیشتر هویدا شده است. متن کامل «مصحف مشهد رضوی» اکنون با تحقیق و توضیحات و مقدمه‌ای مشروح به دو زبان عربی و انگلیسی، از سوی «مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث» در سال ۱۴۰۱–۱۴۰۲ (۲۰۲۲–۲۰۲۳ میلادی) به صورت فاکسیمیله منتشر شده است.
متن کامل «مصحف مشهد رضوی» با تحقیق و توضیحات و مقدمه‌ای مشروح به دو زبان عربی و انگلیسی، از سوی «مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث» در سال ش۱۴۰۲ به صورت فاکسیمیله منتشر شده است. چاپ فاکسیمیلهٔ مصحف مشهد رضوی همراه با پژوهش‌های نسخه‌شناختی، متنی و تاریخی دربارهٔ کلمات و آیات قرآنی در این مصحف صورت پذیرفته است. تصویربرداری با کیفیت عالی، چاپ نفیس بر روی کاغذ گلاسهٔ مات، مدیریت رنگ در طراحی و چاپ، و سرانجام جلدسازی، قاب سازی، و صحافی منحصر به فرد، از دیگر ویژگی‌های نسخه برگردان یا چاپ فاکسیمیلهٔ مصحف مشهد رضوی است.<ref>«[https://www.isna.ir/news/1402082518567/مصحف-مشهد-رضوی-یکی-از-مهمترین-اسناد-عینی-شناخت-تحولات-تاریخ مصحف مشهد رضوی؛ یکی از مهمترین اسناد عینی شناخت تحولات تاریخ متن قرآن کریم]»، خبرگزاری ایسنا، انتشار: ۲۵ آبان ۱۴۰۲ش، بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
 
چاپ فاکسیمیلهٔ مصحف مشهد رضوی همراه با پژوهش‌های نسخه‌شناختی، متنی و تاریخی دربارهٔ کلمات و آیات قرآنی در این مصحف صورت پذیرفته است. تصویربرداری با کیفیت عالی، چاپ نفیس بر روی کاغذ گلاسهٔ مات، مدیریت رنگ در طراحی و چاپ، و سرانجام جلدسازی، قاب سازی، و صحافی منحصر به فرد، از دیگر ویژگی‌های نسخه برگردان یا چاپ فاکسیمیلهٔ مصحف مشهد رضوی است.<ref>«[https://www.isna.ir/news/1402082518567/مصحف-مشهد-رضوی-یکی-از-مهمترین-اسناد-عینی-شناخت-تحولات-تاریخ مصحف مشهد رضوی؛ یکی از مهمترین اسناد عینی شناخت تحولات تاریخ متن قرآن کریم]»، خبرگزاری ایسنا، انتشار: ۲۵ آبان ۱۴۰۲ش، بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
== پژوهشگر ==
== پژوهشگر ==
[[پرونده:مرتضی کریمی نیا.jpg|بندانگشتی|مرتضی کریمی‌نیا، پژوهشگر مصحف مشهد رضوی|150x150px]]
[[پرونده:مرتضی کریمی نیا.jpg|بندانگشتی|مرتضی کریمی‌نیا، پژوهشگر مصحف مشهد رضوی|150x150px]]
مرتضی کریمی‌نیا متولد ۱۳۵۰ش، قرآن‌پژوه و مترجم ایرانی است. کتاب‌های «سیره پژوهی در غرب»، «قرآن‌های کوفی در ایران»، «قرآن‌های عصر اموی»، «مصحف صنعاء و مسئله خاستگاه قرآن» از تألیفات و آثار اوست.<ref>«مرتضی کریمی‌نیا»، بنیاد محقق طباطبایی، بازدید: ۵ آذر ۱۴۰۲ش</ref>
مرتضی کریمی‌نیا متولد ۱۳۵۰ش، قرآن‌پژوه و مترجم ایرانی است. کتاب‌های «سیره‌پژوهی در غرب»، «قرآن‌های کوفی در ایران»، «قرآن‌های عصر اموی»، «مصحف صنعاء و مسئله خاستگاه قرآن» از تألیفات و آثار اوست.<ref>«مرتضی کریمی‌نیا»، بنیاد محقق طباطبایی، بازدید: ۵ آذر ۱۴۰۲ش</ref>


کتاب «کتاب‌شناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی» او در سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال در بخش دین برگزیده شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/11/20/277388/سی-و-یکمین-دوره-جایزه-کتاب-سال-برگزیدگان-خود-را-شناخت سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال برگزیدگان خود را شناخت]»، خبرگزاری تسنیم، انتشار: ۲۰ بهمن ۱۳۹۲ش، انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
کتاب «کتاب‌شناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی» او در سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش دین برگزیده شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/11/20/277388/سی-و-یکمین-دوره-جایزه-کتاب-سال-برگزیدگان-خود-را-شناخت سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال برگزیدگان خود را شناخت]»، خبرگزاری تسنیم، انتشار: ۲۰ بهمن ۱۳۹۲ش، انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش