۶٬۸۹۸
ویرایش
جز (Shamloo صفحهٔ نقش عالمان شیعه در جنگهای ایران و روسیه را به نقش عالمان شیعه در جنگ اول ایران و روسیه منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}'''نقش عالمان شیعه در | {{درگاه|حوزه و روحانیت}}'''نقش عالمان شیعه در جنگ اول ایران و روسیه''' در دوره قاجار شامل صدور فتوا و نگارش رسالههایی درباره [[جهاد]] و تشویق مردم به جهاد با کفار از طریق سخنرانی و همراهی با آنان در جنگ بوده است. | ||
جنگهای ایران و روسیه، شامل دو دوره جنگ میان امپراطوری روسیه و [[دولت قاجار]] بر سر تصرف منطقه قفقاز است كه به شكست ایران و انعقاد عهدنامههای گلستان و تركمانچای و جدا شدن سرزمینیهای قابل توجهی از ایران شد. این جنگها از اثرگذارترین وقایع دو قرن اخیر ایران در ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قلمداد شدهاند. | جنگهای ایران و روسیه، شامل دو دوره جنگ میان امپراطوری روسیه و [[دولت قاجار]] بر سر تصرف منطقه قفقاز است كه به شكست ایران و انعقاد عهدنامههای گلستان و تركمانچای و جدا شدن سرزمینیهای قابل توجهی از ایران شد. این جنگها از اثرگذارترین وقایع دو قرن اخیر ایران در ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قلمداد شدهاند. | ||
دوره درگیری ایران در این جنگها مقارن با حکومت [[فتحعلیشاه قاجار]] بود که دوران نفوذ چشمگیر [[عالمان شیعه]] در دربار و حکومت به شمار میرود. در جنگ اول ایران و روسیه، عالمان برجسته شیعه، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست کافران بودند، به درخواست فتحعلیشاه برای صدور [[فتوا]] پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روسها نوشتند. | دوره درگیری ایران در این جنگها مقارن با حکومت [[فتحعلیشاه قاجار]] بود که دوران نفوذ چشمگیر [[عالمان شیعه]] در دربار و حکومت به شمار میرود. در جنگ اول ایران و روسیه، عالمان برجسته شیعه، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست کافران بودند، به درخواست فتحعلیشاه برای صدور [[فتوا]] پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روسها نوشتند. میرزا عیسی قائممقام فراهانی، وزیر عباس میرزا نایب السلطنه، مسئولیت جمعآوری فتواهای جهاد با روسها را برعهده گرفت. او به دستور عباس میرزا این فتواها را در کتاب احکام الجهاد و اسباب الرشاد جمعآوری کرد. | ||
== جنگهای ایران روسیه == | == جنگهای ایران روسیه == | ||
خط ۲۱: | خط ۱۹: | ||
در دوران حکومت فتحعلیشاه نفوذ عالمان شیعه بیش از پیش در دربار و حکومت افزایش یافت. در این دوره، با توجه به تسلط گفتمان مذهبی بر جامعه، رابطهای دوسویه میان حکومت و روحانیت شکل گرفت. شاه قاجار برای جلب حمایت عالمان زمان، فعالیتهای مذهبی چون بازسازی اماکن متبرکه را انجام میداد و به برخی عالمان مناصب دولتی واگذار میکرد. ولی عده بسیاری از عالمان شیعه در این دوره مستقل بودند و قدرت معنوی داشتند و همین موجب توجه و حرفشنوی حکومت از آنان میشد.<ref>برای اطلاع کامل تر ن.ک: الگار، حامد، دین و دولت در ایران (نقش علما در دوره قاجار)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس، ۱۳۶۹ش، ص۸۷-۱۲۸. </ref> | در دوران حکومت فتحعلیشاه نفوذ عالمان شیعه بیش از پیش در دربار و حکومت افزایش یافت. در این دوره، با توجه به تسلط گفتمان مذهبی بر جامعه، رابطهای دوسویه میان حکومت و روحانیت شکل گرفت. شاه قاجار برای جلب حمایت عالمان زمان، فعالیتهای مذهبی چون بازسازی اماکن متبرکه را انجام میداد و به برخی عالمان مناصب دولتی واگذار میکرد. ولی عده بسیاری از عالمان شیعه در این دوره مستقل بودند و قدرت معنوی داشتند و همین موجب توجه و حرفشنوی حکومت از آنان میشد.<ref>برای اطلاع کامل تر ن.ک: الگار، حامد، دین و دولت در ایران (نقش علما در دوره قاجار)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس، ۱۳۶۹ش، ص۸۷-۱۲۸. </ref> | ||
== عالمان شیعه | == نقش فتواهای جهاد عالمان شیعه در جنگ اول == | ||
در دوره اول جنگهای ایران و روس، حکومت برای جلب کمک مالی و نظامی مردم و نخبگان نظامی و ایلاتی تلاش کرد تا جنگ با روسیه را از نبرد نظامی به نبرد عقیدتی [[اسلام]] در برابر [[کفر]] تعریف کند. دولت قاجار در این راستا تلاش کرد تا حمله روسها را نه یک حمله نظامی و سیاسی به قلمرو یک حکومت، بلکه حمله به قلمرو اسلام شیعی برای از بین بردن اسلام و مسلط کردن کفر تعریف کند و از این طریق درصدد گرفتن فتاوای جهادی از علمای اصولی برآید تا از طریق آنها به نبرد خود با روسیه مشروعیت بخشد. عالمان برجسته این دوره، اگرچه حکومت قاجار را مشروع نمیدانستند، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست کفار بودند به درخواست فتحعلیشاه پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روسها نوشتند تا با آنان همراهی کرده باشند.<ref>زرگرینژاد، غلامحسین، «بررسی احکام الجهاد و اساب الرشاد نخستین اثر در تکوین ادبیات جهادی تاریخ معاصر ایران»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، شماره ۱۵۵، پاییز ۱۳۷۹ش، ص۳۷۸-۳۸۰.</ref> | در دوره اول جنگهای ایران و روس، حکومت برای جلب کمک مالی و نظامی مردم و نخبگان نظامی و ایلاتی تلاش کرد تا جنگ با روسیه را از نبرد نظامی به نبرد عقیدتی [[اسلام]] در برابر [[کفر]] تعریف کند. دولت قاجار در این راستا تلاش کرد تا حمله روسها را نه یک حمله نظامی و سیاسی به قلمرو یک حکومت، بلکه حمله به قلمرو اسلام شیعی برای از بین بردن اسلام و مسلط کردن کفر تعریف کند و از این طریق درصدد گرفتن فتاوای جهادی از علمای اصولی برآید تا از طریق آنها به نبرد خود با روسیه مشروعیت بخشد. عالمان برجسته این دوره، اگرچه حکومت قاجار را مشروع نمیدانستند، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست کفار بودند به درخواست فتحعلیشاه پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روسها نوشتند تا با آنان همراهی کرده باشند.<ref>زرگرینژاد، غلامحسین، «بررسی احکام الجهاد و اساب الرشاد نخستین اثر در تکوین ادبیات جهادی تاریخ معاصر ایران»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، شماره ۱۵۵، پاییز ۱۳۷۹ش، ص۳۷۸-۳۸۰.</ref> | ||
ویرایش