automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
←نامگذاری
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== نامگذاری == | == نامگذاری == | ||
عنوان کتب اربعه برای چهار کتاب حدیثی شیعی | عنوان کتب اربعه برای چهار کتاب حدیثی شیعی چندان کهن نیست. این عنوان از اوایل دوره [[صفویه]] و گویا برای نخستین بار توسط [[شهید ثانی]] به کار رفته است. البته قبل از آن اصطلاح اصول اربعه برای همین منظور توسط [[ابن ابی جمهور]] به کار رفته است. اصطلاح کتب اربعه توسط [[محقق اردبیلی]] هم برای این چهار کتاب به کار رفته است. [[حسین بن عبدالصمد]] در کنار این چهار کتاب، از کتاب گم شده [[مدینه العلم شیخ صدوق]] هم به عنوان کتاب پنجم یاد می‌کند و از مجموع آنها با تعبیر اصول خمسه نام می‌برد.<ref>انصاری، حسن، «[https://ansari.kateban.com/post/4388 کتب اربعه]»، بررسی‌های تاریخی، تاریخ درج مطلب: ۶ فروردین ۱۳۹۹ش، تاربخ بازدید: ۱۰ مهر ۱۴۰۲ش.</ref> | ||
== الکافی == | == الکافی == | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
اَلااِستِبصار، عنوان مجم‍وعه‌ای در حدیث از شیخ طوسی، چهارمین کتاب از کتب اربعه. نام کامل کتاب ''الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار'' است. شیخ طوسی در بیان انگیزهٔ تألیف، در مقدمه چنین آورده است که پس از تألیف مجم‍وعهٔ مفصل ''تهذیب الاحکام''، از او خواسته شد تا مجم‍وعه‌ای مختصرتر تهیه کند که تنها احادیث «مختلف» (ناهمخوان) در آن مقایسه شده باشند. وی نیز در پی این درخواست برآن شد تا اثری پدیدآورد که محل رجوع دانشوران و در عین حال راهنمای مناسبی برای مبتدیان باشد. از این‌رو به تألیف ''الاستبصار'' همت گماشت. طوسی در این اثر علاوه بر اینکه احادیث مربوط به هر باب را در یکجا فراهم آورده، به نقد و بررسی سندی و محتواییِ آنها نیز عنایت داشته، و در باب باب آن پیشنهاد خود را برای رفع ناهمخوانی ظاهری میان احادیث، یا ترجیح گروهی از روایات بر گروهی دیگر ارائه کرده است. شیوه‌های جم‍ع بین احادیث و رفع ناهمخوانی‌ها که در فقه شیخ طوسی جایگاهی ویژه دارد، به‌خصوص در کتاب ''الاستبصار'' او بازتاب یافته است.<ref>جمعی از نویسندگان، «الاستبصار»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref> | اَلااِستِبصار، عنوان مجم‍وعه‌ای در حدیث از شیخ طوسی، چهارمین کتاب از کتب اربعه. نام کامل کتاب ''الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار'' است. شیخ طوسی در بیان انگیزهٔ تألیف، در مقدمه چنین آورده است که پس از تألیف مجم‍وعهٔ مفصل ''تهذیب الاحکام''، از او خواسته شد تا مجم‍وعه‌ای مختصرتر تهیه کند که تنها احادیث «مختلف» (ناهمخوان) در آن مقایسه شده باشند. وی نیز در پی این درخواست برآن شد تا اثری پدیدآورد که محل رجوع دانشوران و در عین حال راهنمای مناسبی برای مبتدیان باشد. از این‌رو به تألیف ''الاستبصار'' همت گماشت. طوسی در این اثر علاوه بر اینکه احادیث مربوط به هر باب را در یکجا فراهم آورده، به نقد و بررسی سندی و محتواییِ آنها نیز عنایت داشته، و در باب باب آن پیشنهاد خود را برای رفع ناهمخوانی ظاهری میان احادیث، یا ترجیح گروهی از روایات بر گروهی دیگر ارائه کرده است. شیوه‌های جم‍ع بین احادیث و رفع ناهمخوانی‌ها که در فقه شیخ طوسی جایگاهی ویژه دارد، به‌خصوص در کتاب ''الاستبصار'' او بازتاب یافته است.<ref>جمعی از نویسندگان، «الاستبصار»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref> | ||
الاستبصار، شیوه متفاوتی از دسته‌بندی احادیث را تا دوره خودش نمایش می‌دهد. آنگونه که از | الاستبصار، شیوه متفاوتی از دسته‌بندی احادیث را تا دوره خودش نمایش می‌دهد. آنگونه که از معنی عنوان کامل آن (تأمل در اختلافات درونی اخبار) برمی آید، شیخ طوسی در الاستبصار تلاش می‌کند در عین گزارش و ارائه احادیث، آنها را تبیین و تفسیر نموده، تضاد احتمالی روایات را خنثی نماید. هدف مؤلف در این کتاب، تنها گزارش احادیث نیست، بلکه افزون بر این، شیخ می‌خواهد نشان دهد چگونه می‌توان مطابق این اخبار به ظاهر متعارض، حکم فقه را تعیین نمود.<ref>گلیو، رابرت، «پیوند حدیث و فقه: مجموعه‌های رسمی اخبارِ امامیه»، ترجمه علی راد، آینه پژوهش، اردیبهشت ۱۳۸۹ش، شماره ۱۲۱، ص۴.</ref> این کتاب مشتمل بر ۵۵۱۱ (پنج هزار و پانصد و یازده) حدیث است.<ref>مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، ص۴۷۳.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||