آزاد کردن برده در قرآن و روایات: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
۲. آزادی مسلمان: {{قرآن|وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا|ترجمه=و خداوند هرگز بر [زيان‌] مؤمنان، براى كافران راه [تسلّطى‌] قرار نداده است.|سوره=نساء|آیه=۱۴۱}}؛ عمومیت این آیه دلالت بر این مطلب دارد که اگر کافری برده مسلمانی را خریداری کرد، خرید و فروش آن باطل است و مسلمان به بردگی در نمی‌آید و آزاد است. همچنین اگر برده کافری که در دست کافر است، مسلمان شود، خود بخود آزاد می‌شود.
۲. آزادی مسلمان: {{قرآن|وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا|ترجمه=و خداوند هرگز بر [زيان‌] مؤمنان، براى كافران راه [تسلّطى‌] قرار نداده است.|سوره=نساء|آیه=۱۴۱}}؛ عمومیت این آیه دلالت بر این مطلب دارد که اگر کافری برده مسلمانی را خریداری کرد، خرید و فروش آن باطل است و مسلمان به بردگی در نمی‌آید و آزاد است. همچنین اگر برده کافری که در دست کافر است، مسلمان شود، خود بخود آزاد می‌شود.


۳. آزادی با قرارداد مکاتبه: {{قرآن|الَّذینَ یَبْتَغُونَ الْکِتابَ مِمَّا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ فَکاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ|ترجمه=و از ميان غلامانتان، كسانى كه در صددند با قرارداد كتبى، خود را آزاد كنند، اگر در آنان خيرى [و توانايى پرداخت مال‌] مى‌يابيد، قرارِ بازخريدِ آنها را بنويسيد، و از آن مالى كه خدا به شما داده است به ايشان بدهيد [تا تدريجاً خود را آزاد كنند]|سوره=نور|آیه=۳۳}} قرآن کریم در این آیه یکی دیگر از روشهای عتق و آزادی بردگان را ایجاد نموده است.مثلا اگر برده تعهد می‌کرد که به مالکِ خود یا فرزندان او سواد بیاموزد یا کار خیر دیگری انجام دهد، در عوض این تعهد مالک نیز تعهد می‌نمود او را آزاد نماید. همچنین گاهی برده به مرور با کار و تلاش بخشی از خود را از مالک خریداری می‌کرد و از این رو زمینه آزادی او ایجاد می‌شد. این امر از عقود لازم است و مالک باید به تعهد خود عمل کند. جالب اینکه حتی در این آیه به مالک سفارش اکید شده است که از مال خود به برده بدهد تا بتواند زندگی مستقلی را شروع کند.
۳. آزادی با قرارداد مکاتبه: {{قرآن|الَّذینَ یَبْتَغُونَ الْکِتابَ مِمَّا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ فَکاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ|ترجمه=و از ميان غلامانتان، كسانى كه در صددند با قرارداد كتبى، خود را آزاد كنند، اگر در آنان خيرى [و توانايى پرداخت مال‌] مى‌يابيد، قرارِ بازخريدِ آنها را بنويسيد، و از آن مالى كه خدا به شما داده است به ايشان بدهيد [تا تدريجاً خود را آزاد كنند]|سوره=نور|آیه=۳۳}} قرآن کریم در این آیه یکی دیگر از روشهای عتق و آزادی بردگان را ایجاد نموده است.مثلا اگر برده تعهد می‌کرد که به مالکِ خود یا فرزندان او سواد بیاموزد یا کار خیر دیگری انجام دهد، در عوض این تعهد مالک نیز تعهد می‌نمود او را آزاد نماید. همچنین گاهی برده به مرور با کار و تلاش بخشی از خود را از مالک خریداری می‌کرد و از این رو زمینه آزادی او ایجاد می‌شد. این توافق از عقود لازم است و مالک ملزَم به عمل کردن به تعهد خود است. جالب اینکه حتی در این آیه به مالک سفارش اکید شده‌است که از مال خود به برده بدهد تا بتواند زندگی مستقلی را شروع کند.


۴. نیک بودن آزاد کردن برده:  {{قرآن|لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ ...|ترجمه=نیکوکاری آن نیست که روی خود را به سوی مشرق و [یا] مغرب بگردانید، بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [آسمانی‏] و پیامبران ایمان آوَرَد، و مال [خود] را با وجودِ دوست داشتنش، به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‏‌ماندگان و گدایان و در [راهِ آزاد کردن‏] بندگان بدهد...|سوره=بقره|آیه=۱۷۷}}
۴. نیک بودن آزاد کردن برده:  یکی از آیات قرآن چنین است: {{قرآن|لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ ...|ترجمه=نیکوکاری آن نیست که روی خود را به سوی مشرق و [یا] مغرب بگردانید، بلکه نیکی آن است که کسی به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب [آسمانی‏] و پیامبران ایمان آوَرَد، و مال [خود] را با وجودِ دوست داشتنش، به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه‏‌ماندگان و گدایان و در [راهِ آزاد کردن‏] بندگان بدهد...|سوره=بقره|آیه=۱۷۷}} در این آیه هزینه کردن مال برای آزادی بردگان یکی از نیکوکاری هایی است که در ردیف ایمان به خدا، کتاب آسمانی و پیامبران قرار دارد.


۵. آزادی برده با قسم خوردن (نساء ۳۳): {{قرآن|وَ لِکُلٍّ جَعَلْنا مَوالِیَ مِمَّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذینَ عَقَدَتْ أَیْمانُکُمْ فَآتُوهُمْ نَصیبَهُم|ترجمه=و از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان، و كسانى كه شما [با آنان‌] پيمان بسته‌ايد، بر جاى گذاشته‌اند، براى هر يك [از مردان و زنان‌]، وارثانى قرار داده‌ايم. پس نصيبشان را به ايشان بدهيد، زيرا خدا همواره بر هر چيزى گواه است.}}؛ این آیه در مورد ولاء عتق جاری می‌شود و بر اساس آن مالک در صوتی که قسم به آزادی برده یا بردگانش خورده باشد، ملزم به عمل کردن بر اساس قسم می‌شود.
۵. آزادی برده با قسم خوردن (نساء ۳۳): {{قرآن|وَ لِکُلٍّ جَعَلْنا مَوالِیَ مِمَّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذینَ عَقَدَتْ أَیْمانُکُمْ فَآتُوهُمْ نَصیبَهُم|ترجمه=و از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان، و كسانى كه شما [با آنان‌] پيمان بسته‌ايد، بر جاى گذاشته‌اند، براى هر يك [از مردان و زنان‌]، وارثانى قرار داده‌ايم. پس نصيبشان را به ايشان بدهيد، زيرا خدا همواره بر هر چيزى گواه است.}}؛ این آیه در مورد ولاء عتق جاری می‌شود و بر اساس آن مالک در صوتی که قسم به آزادی برده یا بردگانش خورده باشد، ملزم به عمل کردن بر اساس قسم می‌شود.
۴۸۶

ویرایش