اقدامات ضد استعماری سید جمال‌الدین اسدآبادی در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:


== استعمار در نگاه سید جمال‌الدین ==
== استعمار در نگاه سید جمال‌الدین ==
سید جمال‌الدین اسدآبادی معتقد بود که زیانبارترین پیامد استعمار نو از میان بردن فرهنگ و هویت ملت‌هاست. از نظر سید جمال‌الدین این استعمار فرهنگی است که زمینه‌ساز استعمار سیاسی و اقتصادی می‌گردد. به همین جهت روشنفکرانی که فریفته فرهنگ و تمدن غرب شده بودند و می‌کوشیدند تا آن را در کشور خود اشاعه دهند را در «عروه الوثقی» مورد مذمت و تحقیر قرار می‌دهد.
سید جمال‌الدین اسدآبادی معتقد بود که زیانبارترین پیامد استعمار نو از میان بردن فرهنگ و هویت ملت‌هاست. از نظر سید جمال‌الدین استعمار فرهنگی زمینه‌ساز استعمار سیاسی و اقتصادی است.<ref>صاحبی، محمدجواد، اندیشه اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، قم، چاپخانه دفتر تبلیغات اسلامی ۱۳۷۶ش، ص۱۵۶ -۱۵۷.</ref>


آنجا که می‌گوید: «روشنفکران غرب زده با توسعه فرهنگ و تمدن غربی، در میان ملت خود، دَری می‌شوند که دشمن از آن وارد می‌شود و مابین صفوف ملت، جدایی می‌اندازد. اینان سبب می‌شوند که دشمن، با نام خیرخواهی، پند دهنده و اصلاح کننده رسوخ کند، با این کار، امّت و ملّت خویش را به سوی فنا و زوال می‌برند.».<ref>صاحبی، محمد جواد، اندیشه اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، چاپخانه دفتر تبلیغات اسلامی قم، چاپ سوم ۱۳۷۶ هجری. ش، ص۱۵۶ و۱۵۷، به نقل از
ش
عروه الوثقی، سید جمال الدین اسدآبادی، ترجمه کاظمی خلخالی، ص۹۱.</ref>


شهید مطهری در رابطه با استبداد و استعمار ستیزی سید جمال اینگونه می‌نویسد:
سید جمال‌الدین اسدآبادی مهمترین و مزمن‌ترین درد جامعه اسلامی را استبداد داخلی و استعمار خارجی تشخیص داد و با این دو به شدّت مبارزه کرد. او برای مبارزه با این دو عامل فلج کننده، آگاهی سیاسی و شرکت فعالانه مسلمانان را در سیاست واجب و لازم شمرد و برای تحصیل مَجد و عظمت از دست رفته مسلمانان و به دست آوردن مقامی در جهان که شایسته آن هستند بازگشت به اسلام نخستین و در حقیقت حلول مجدد روح اسلام واقعی را در کالبد نیمه مرده مسلمانان، فوری و حیاتی می‌دانست. بدعت زدائی و خرافه شوئی را شرط آن بازگشت می‌شمرد. اتحاد اسلام را تبلیغ می‌کرد، دستهای مرئی و نامرئی استعمارگران را در نفاق افکنی‌های مذهبی و غیر مذهبی می‌دید و رو می‌کرد.»<ref>مطهری، مرتضی، بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، انتشارات صدرا، چاپ هیجدهم ۱۳۷۳ هجری. ش، ص۱۵.</ref>
 
«سید جمال مهمترین و مزمن‌ترین درد جامعه اسلامی را استبداد داخلی و استعمار خارجی تشخیص داد و با این دو به شدّت مبارزه کرد. او برای مبارزه با این دو عامل فلج کننده، آگاهی سیاسی و شرکت فعالانه مسلمانان را در سیاست واجب و لازم شمرد و برای تحصیل مَجد و عظمت از دست رفته مسلمانان و به دست آوردن مقامی در جهان که شایسته آن هستند بازگشت به اسلام نخستین و در حقیقت حلول مجدد روح اسلام واقعی را در کالبد نیمه مرده مسلمانان، فوری و حیاتی می‌دانست. بدعت زدائی و خرافه شوئی را شرط آن بازگشت می‌شمرد. اتحاد اسلام را تبلیغ می‌کرد، دستهای مرئی و نامرئی استعمارگران را در نفاق افکنی‌های مذهبی و غیر مذهبی می‌دید و رو می‌کرد.»<ref>مطهری، مرتضی، بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، انتشارات صدرا، چاپ هیجدهم ۱۳۷۳ هجری. ش، ص۱۵.</ref>


اقداماتی که سید جمال الدین در رابطه با مبارزه علیه استعمار نمود، در جهان اسلام قابل توجه است و نهضت‌های بعد از سیّد اکثراً نشأت گرفته از تفکرات و اندیشه‌های ضد استعماری او بود.
اقداماتی که سید جمال الدین در رابطه با مبارزه علیه استعمار نمود، در جهان اسلام قابل توجه است و نهضت‌های بعد از سیّد اکثراً نشأت گرفته از تفکرات و اندیشه‌های ضد استعماری او بود.
trustworthy
۷٬۳۴۶

ویرایش