trustworthy
۷٬۳۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
آنان پیروان میرزا محمد مامقانی، ملقب به حجةالاسلام، هستند. میرزا محمد مامقانی از شاگردان سید کاظم رشتی و اولین عالم و مجتهد شیخی آذربایجان بود. او یکی از تکفیرکنندگان سید علی‌محمد باب و از محکوم‌کنندگان او به مرگ در تبریز بود.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۲۶۸-۲۶۹.</ref> مامقانی پس از مرگ سید کاظم رشتی مدعی نیابت او شد و موجب شد تا جمع کثیری از علمای شیخیه در تبریز و سایر بلاد آذربایجان از او پیروی کنند. مامقانی در آذربایجان شهرت و مقبولیت فراوان یافت و رجال دولتی و تجار بزرگ از او تقلید می‌کردند. او در سال ۱۲۶۹ق درگذشت.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۵۹.</ref> | آنان پیروان میرزا محمد مامقانی، ملقب به حجةالاسلام، هستند. میرزا محمد مامقانی از شاگردان سید کاظم رشتی و اولین عالم و مجتهد شیخی آذربایجان بود. او یکی از تکفیرکنندگان سید علی‌محمد باب و از محکوم‌کنندگان او به مرگ در تبریز بود.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۲۶۸-۲۶۹.</ref> مامقانی پس از مرگ سید کاظم رشتی مدعی نیابت او شد و موجب شد تا جمع کثیری از علمای شیخیه در تبریز و سایر بلاد آذربایجان از او پیروی کنند. مامقانی در آذربایجان شهرت و مقبولیت فراوان یافت و رجال دولتی و تجار بزرگ از او تقلید می‌کردند. او در سال ۱۲۶۹ق درگذشت.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۵۹.</ref> | ||
جانشین مامقانی پسر بزرگ او میرزا محمدحسین حجةالاسلام بود که خود از شاگردان سید کاظم رشتی بود. او شخصیتی دانشمند، بلیغ و شجاع بود و در جریان رقابتی که میان او و یکی از مخالفانش، کار به فراخوانده‌شدن آنان به دربار در تهران شد. ناصرالدین شاه از این دو رقیب خواست تا عقاید خود را ابراز کنند تا میان آنان داوری شود.<ref>مدرسی چهاردهی، شيخی‌گری، بابی‌گری از نظر فلسفه تاريخ اجتماع، ص۱۷۷.</ref> میرزا محمدحسین با نگارش کتاب علم المحجة به‌خوبی از عهدهٔ دفاع از عقاید خود برآمد و امر را به نفع خود به‌پایان رساند. او در سال ۱۳۰۳ق در گذشت.<ref> | جانشین مامقانی پسر بزرگ او میرزا محمدحسین حجةالاسلام بود که خود از شاگردان سید کاظم رشتی بود. او شخصیتی دانشمند، بلیغ و شجاع بود و در جریان رقابتی که میان او و یکی از مخالفانش، کار به فراخوانده‌شدن آنان به دربار در تهران شد. ناصرالدین شاه از این دو رقیب خواست تا عقاید خود را ابراز کنند تا میان آنان داوری شود.<ref>مدرسی چهاردهی، شيخی‌گری، بابی‌گری از نظر فلسفه تاريخ اجتماع، ص۱۷۷.</ref> میرزا محمدحسین با نگارش کتاب علم المحجة به‌خوبی از عهدهٔ دفاع از عقاید خود برآمد و امر را به نفع خود به‌پایان رساند. او در سال ۱۳۰۳ق در گذشت.<ref>برای اطلاع مفصل درباره‌ٔ این واقعه و نیز دسترسی به متن کتاب علم المحجة ن.ک: ممقانی تبریزی، محمدحسین، علم المحجة (منازعات فکری و فرقه ای شیخیه و متشرعه در تبریز)، به‌کوشش رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، ۱۳۹۶ش.</ref> | ||
پس از میرزا محمدحسین، برادرش میرزا محمدتقی نیّر تبریزی (درگذشتهٔ ۱۳۱۲ق) جانشین او شد و پس از نیر تبریزی میرزا محمد اسماعیل، فرزند سوم میرزا محمد مامقانی به ریاست شیخیهٔ | پس از میرزا محمدحسین، برادرش میرزا محمدتقی نیّر تبریزی (درگذشتهٔ ۱۳۱۲ق) جانشین او شد و پس از نیر تبریزی میرزا محمد اسماعیل، فرزند سوم میرزا محمد مامقانی به ریاست شیخیهٔ حجة‌الاسلامیه رسید. پس از درگذشت میرزا محمداسماعیل در سال ۱۳۱۷ق، فرزند میرزا محمدحسین به نام میرزا ابوالقاسم ریاست شیخیهٔ حجة‌الاسلامیه را بر عهده گرفت. او آخرین فرد از خاندان حجةالاسلام است و با مرگ او در سال ۱۳۶۲ق شیخیهٔ حجة‌الاسلامیه دچار افول شد.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۶۰-۲۶۱.</ref> | ||
=== شیخیهٔ ثقة‌الاسلامیه === | === شیخیهٔ ثقة‌الاسلامیه === | ||
این گروه از حاج میرزا شفیع ثقة‌الاسلام تبریزی (۱۲۱۸-۱۳۰۱ق)، که از شاگردان شیخ احمد احسائی بود، پیروی می‌کردند.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۲۶۸.</ref> پس از سید کاظم رشتی حاج میرزا شفیع ادعا کرد که سید در هنگام مرگ او را به جانشینی خود انتخاب کرده است. این ادعا موجب شد تا بسیاری از شیخیه به او بپیوندند و در مقابل عده‌ای او را تکذیب و از حاج محمدکریم‌خان کرمانی پیروی کنند.<ref>فرمانیان و بهشتی، مذاهب در ایران، ص۲۶۲.</ref> | |||
با مرگ میرزا شفیع پسرش میرزا موسی جانشین او شد. با مرگ میرزا موسی در سال ۱۳۱۹ق، فرزندش میرزا علی مشهور به ثقة‌الاسلام دوم و شهید جانشین او شد.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ص۲۶۸.</ref> میرزا علی به جرم مشروطه‌خواهی به‌دست سپاه متجاوز روس‌های تزاری در عاشورای سال ۱۳۳۰ق به دار آویخته شد. پس از این رخداد، برادرش میرزا محمد به ریاست شیخیهٔ ثقة‌الاسلامیه رسید.<ref>آل‌الطالقانی، الشیخیة، ص۱۹۴-۱۹۵.</ref> | |||
=== شیخیهٔ احقاقیّه === | === شیخیهٔ احقاقیّه === | ||