فهرست شروح صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها

شرح عربی ادبی، توضیحی، عرفانی و کلامی مفصلی بر صحیفه سجادیه از مؤلفی مجهول است. این شرح بعد از سال ۱۰۴۲ق نگاشته شده است؛ زیرا مؤلف آن دربارهٔ کتابی صحبت می‌کند که مصنف آن، [[فیض کاشانی]] (۱۰۰۷-۱۰۹۱ق)، آن را در سال ۱۰۴۲ق تألیف کرده است. همچنین، شارح مطالب بسیاری را از شیخ بهایی نقل می‌کند. مؤلف این شرح شناخته نشده، اما در عطف نسخه از آن واقف نسخه، [[سید کاظم عصار]] (۱۲۶۳-۱۳۵۳ش)، فقیه و فیلسوف و استاد دانشگاه تهران، آن را به میرزا حسن لاهیجی، فرزند فیاض لاهیجی و صاحب کتاب شمع الیقین، نسبت داده است. برخی محققان دلیلی برای رد یا تأیید این نظر نیافته‌اند.<ref>حکیم، سید محمدحسین، «کتاب‌شناسی تفصیلی شروح و ترجمه‌های صحیفهٔ سجادیه»، کتاب ماه دین، ش ۵۳-۵۴، اسفند۱۳۸۰ و فروردین ۱۳۸۱ش، ص۸۸-۸۹.</ref> آقابزرگ تهرانی از شرح سه جلدی مبسوط و ناتمام میرزا حسن لاهیجی بر صحیفه سجادیه یاد کرده است.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۱۳، ص۳۴۹.</ref>

شرح مبسوطی به زبان عربی که به نام شاه عباس دوم صفوی (حکومت ۱۰۵۲-۱۰۷۷ق) نگاشته شده است و در آن فقط دو دعای اول صحیفه شرح شد. شارح قاضی بن کاشف الدین محمد اردکانی یزدی است که کتاب خود را بعد از ۱۰۵۷ق نگاشته است.<ref>حکیم، «کتاب‌شناسی تفصیلی شروح و ترجمه‌های صحیفهٔ سجادیه»، کتاب ماه دین، ش۴۹-۵۰، ص۸۹-۹۰.</ref> آقابزرگ تهرانی این شرح ناتمام را شرحی نفیس خوانده است.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۳، ص۴۳۵.</ref> شارح ابتدا قصد داشت شرح صحیفه خود را زبان عربی بنگارد، اما پس از شرح دو دعا تصمیم می‌گیرد، برای نفع عموم مردم از دقایق و اسرار شرح خود، منتخبی از شرح عربی خود را به فارسی برگرداند. اما ظاهرا هر دو شرح او ناتمام مانده و از شرح فارسی فقط ۱۱ دعا نگاشته شده است.