آیه «نحن أقرب إلیه من حبل الورید»: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:


== تفسیر آیه ==
== تفسیر آیه ==
مفسران در تفسیر آیه ۱۶ ق گفته اند اين اقربيت نسبت به‌علم است نه به‌مكان‏.<ref>کاشانی، ملا فتح الله، منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج‏9، ص: 9
</ref> و به تعبیری این تعبیر تمثيلی است برای نشان دادن قرب معنوی.<ref>ابن‌‏عربى، محمد بن على‏، تفسير ابن عربى( تأويلات عبد الرزاق)، بیروت، دار إحياء التراث العربي‏، ۱۴۲۲ق. ج‏2، ص: 278
</ref> خداوند در [[آیه ۲۴ سوره انفال]] به این مضمون اشاره کرده است که خداوند بین انسان و قلبش حائل است. خدا بين جان ما و خود ما حائل و فاصله است . به ما از جان ما نزديكتر است . لذا اگر بر كارى تصميمى گرفتيم او نقض مى كند و اگر عزيمت نموديم او فسخ مينمايد . خاطرات ما را بهتر از ما ميداند . آنچه در قلب ما ميگذرد اول او ميداند بعد ما مى فهميم . آنچه از ذهن ما ميگذرد او بان خاطره از ما عالم تر است . قدرتى كه درجان ماست خدا بان قدرت از ما نزديكتر است . چيزى نيست كه خدا به او از خود او نزديكتر نباشد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، حکمت نظري و عملي، دفتر انتشارات اسلامى، ص۹۳.</ref> بين خدا و مخلوقاتش نمى‌تواند حجابى وجود داشته باشد، چراكه همه هستى در اختيار او و قائم به اراده اوست؛ ولى چون ما از خدا دوريم، اين رابطه (رابطه انسان و خدا) را درك نمى‌كنيم.<ref>مصباح یزدی، محمد تقی، شرح حديث معراج، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(قدس سره)، 1391، ص۱۷۹.</ref>
با این احاطه علمی خداوند و بودن ما در قبضه قدرت او، تکلیف ما روشن است؛ نه افعال و گفتار ما از او پنهان است و نه اندیشه‌ها و نیت‌ها و حتی وسوسه‌هائی که از قلب ما می‌گذرد. توجه به این واقعیت انسان را بیدار می‌کند و به مسئولیت سنگین و پرونده دقیق او در دادگاه عدل الهی آشنا می‌سازد، و از انسان بی‌خبر و بی‌تفاوت، موجودی هوشیار و سر به راه و متعهد و با تقوا به وجود می‌آورد. چرا که خالق بشر محال است از جزئیات وجود او بی‌خبر بماند، آن هم خلقتی که دائم است، زیرا لحظه به لحظه فیض وجود از ناحیه خداوند به موجودات می‌رسد که اگر یک لحظه رابطه ما با او قطع شود همه نابود می‌شویم، همانگونه که نور آفتاب لحظه به لحظه از این منبع فیض بخش، یعنی کره خورشید جدا می‌شود و در فضا پخش می‌گردد، بلکه ارتباط ما با ذات مقدس او از این هم بالاتر است چون او خالق است و خلقتش دائم و مستمر و ما در جمیع حالات وابسته به وجود او هستیم، با این حال چگونه ممکن است او از ظاهر و باطن ما بی‌خبر باشد ؟!<ref>تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۲۴۴–۲۴۵.</ref>
با این احاطه علمی خداوند و بودن ما در قبضه قدرت او، تکلیف ما روشن است؛ نه افعال و گفتار ما از او پنهان است و نه اندیشه‌ها و نیت‌ها و حتی وسوسه‌هائی که از قلب ما می‌گذرد. توجه به این واقعیت انسان را بیدار می‌کند و به مسئولیت سنگین و پرونده دقیق او در دادگاه عدل الهی آشنا می‌سازد، و از انسان بی‌خبر و بی‌تفاوت، موجودی هوشیار و سر به راه و متعهد و با تقوا به وجود می‌آورد. چرا که خالق بشر محال است از جزئیات وجود او بی‌خبر بماند، آن هم خلقتی که دائم است، زیرا لحظه به لحظه فیض وجود از ناحیه خداوند به موجودات می‌رسد که اگر یک لحظه رابطه ما با او قطع شود همه نابود می‌شویم، همانگونه که نور آفتاب لحظه به لحظه از این منبع فیض بخش، یعنی کره خورشید جدا می‌شود و در فضا پخش می‌گردد، بلکه ارتباط ما با ذات مقدس او از این هم بالاتر است چون او خالق است و خلقتش دائم و مستمر و ما در جمیع حالات وابسته به وجود او هستیم، با این حال چگونه ممکن است او از ظاهر و باطن ما بی‌خبر باشد ؟!<ref>تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۲۴۴–۲۴۵.</ref>


می‌توان همه این تفسیرها را در یک تفسیر جمع کرد و آن این که خداوند در همه جا حاضر و ناظر است و به همه موجودات احاطه دارد در حالی که نه با موجودات این جهان یکی نیست و نه از آنها جدا می‌باشد؛ مرگ، حیات، علم، قدرت، آرامش، امنیت، توفیق و سعادت همه در دست و قدرت اوست و به همین دلیل، انسان نه چیزی را می‌تواند از او پنهان کند و نه کاری را بی‌توفیق او انجام دهد و نباید به غیر او روی آورد، از غیر او تقاضا کند، چرا که او مالک همه چیز است و احاطه به تمام وجود انسان دارد.<ref>تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۲۹.</ref> همان‌طور که امام علی(ع) می‌فرماید: «خدا همواره بوده و از چیزی به وجود نیامده است، با همه چیز هست نه این که همنشین آنان باشد و از همه چیز مبد است نه این که از آن‌ها جدا و بیگانه باشد، او انجام دهند همه کارهاست، بدون حرکت و ابزار و وسیله».<ref>نهج البلاغه، ترجمه دشتی، ص۳۲، خ۱.</ref>
می‌توان همه این تفسیرها را در یک تفسیر جمع کرد و آن این که خداوند در همه جا حاضر و ناظر است و به همه موجودات احاطه دارد در حالی که نه با موجودات این جهان یکی نیست و نه از آنها جدا می‌باشد؛ مرگ، حیات، علم، قدرت، آرامش، امنیت، توفیق و سعادت همه در دست و قدرت اوست و به همین دلیل، انسان نه چیزی را می‌تواند از او پنهان کند و نه کاری را بی‌توفیق او انجام دهد و نباید به غیر او روی آورد، از غیر او تقاضا کند، چرا که او مالک همه چیز است و احاطه به تمام وجود انسان دارد.<ref>تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۲۹.</ref> همان‌طور که امام علی(ع) می‌فرماید: «خدا همواره بوده و از چیزی به وجود نیامده است، با همه چیز هست نه این که همنشین آنان باشد و از همه چیز مبد است نه این که از آن‌ها جدا و بیگانه باشد، او انجام دهند همه کارهاست، بدون حرکت و ابزار و وسیله».<ref>نهج البلاغه، ترجمه دشتی، ص۳۲، خ۱.</ref>
خداوند در [[آیه ۲۴ سوره انفال]] به این مضمون اشاره کرده است که خداوند بین انسان و قلبش حائل است.
تمثيل للقرب المعنوي‏<ref>ابن‌‏عربى، محمد بن على‏، تفسير ابن عربى( تأويلات عبد الرزاق)، بیروت، دار إحياء التراث العربي‏، ۱۴۲۲ق. ج‏2، ص: 278
</ref>
اين اقربيت نسبت بعلم است نه بمكان‏<ref>کاشانی، ملا فتح الله، منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج‏9، ص: 9
</ref>
خدا بين جان ما و خود ما حائل و فاصله است . به ما از جان ما نزديكتر است . لذا اگر بر كارى تصميمى گرفتيم او نقض مى كند و اگر عزيمت نموديم او فسخ مينمايد . خاطرات ما را بهتر از ما ميداند . آنچه در قلب ما ميگذرد اول او ميداند بعد ما مى فهميم . آنچه از ذهن ما ميگذرد او بان خاطره از ما عالم تر است . قدرتى كه درجان ماست خدا بان قدرت از ما نزديكتر است . چيزى نيست كه خدا به او از خود او نزديكتر نباشد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، حکمت نظري و عملي، دفتر انتشارات اسلامى، ص۹۳.</ref>
بين خدا و مخلوقاتش نمى‌تواند حجابى وجود داشته باشد، چراكه همه هستى در اختيار او و قائم به اراده اوست؛ ولى چون ما از خدا دوريم، اين رابطه (رابطه انسان و خدا) را درك نمى‌كنيم.<ref>مصباح یزدی، محمد تقی، شرح حديث معراج، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(قدس سره)، 1391، ص۱۷۹.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
۱۵٬۱۴۷

ویرایش