جایگاه و فضیلت مسجد: تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد در اسلام محل عبادت و نمازگزاردن مسلمانان است. مطابق آیات قرآن، در مسجد تنها باید خدا را خواند و نباید کسی را شریک قرار داد. مسجد تنها برای خدا است و انگیزه ساخت آن باید بر اساس تقوا باشد. بر اساس آیات قرآن، تنها کسانی می‌توانند به ساختن مسجد اقدام کنند که به خدا و روز واپسین ایمان داشته باشند و زکات دهنده و نمازگزار باشند. احادیث فراوانی در موضوع فضیلت و جایگاه مسجد وجود دارد. مساجد در روایات به خانه خداوند در زمین تشبیه شده است.

کلمه مسجد بیست و هشت بار در قرآن به صورت مفرد و جمع ذکر شده است. بیست و دو مورد آن مقید به قید (الحرام) است که مراد از همه آنها همان مسجد مقدس [[مسجدالحرام]] در مکه می‌باشد. یک مورد هم مقید به قید (الاقصی) که مراد از آن اولین قبله‌گاه مسلمانان [[مسجدالاقصی]] در [[بیت‌المقدس]] می‌باشد. یک مورد دیگر به قید اضطرار، مقید گشته که مقصود همان مسجد معروف ضرار است که بدست منافقان در مدینه ساخته شده بود. پنج مورد هم به‌صورت مطلق و بدون قید آمده است. اما کلمه مساجد که ۶ مورد از قرآن مجید به چشم می‌خورد سه مورد از آن نیز مقید اما به قید (الله) به این عبارت (مساجدالله) و سه مورد دیگر به‌طور مطلق بیان گردیده است.<ref>میرنژاد، مریم، [https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/208851/0 مسجد در قرآن]، سایت کتابخانه دیجیتالی تبیان، تاریخ درج مطلب: بیتا. تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>

در صدر اسلام امور عبادی، سیاسی و قضایی در مسجد انجام می‌شد. مسجد مرکز فراگیری علوم، حل و فصل خصومات، توجه به محرومان، اعلام بسیج عمومی، آشنایی با اوضاع سیاسی و اجتماعی و تصمیم‌گیری و وعظ و خطابه بود. مساجد این دوره ساده و به دور از تجملات با کارکردی بسیار و دارای جایگاهی محوری در جامعه اسلامی بودند. پیامبر در زمان حیات خویش ۹ مسجد بنا کردند.<ref>رضایی، علی، جایگاه مسجد در فرهنگ اسلامی، قم، مؤسسه فرهنگی ثقلین، ۱۳۸۲. ص۶۵</ref>

برخی مساجد مانند [[مسجدالحرام]] از جایگاه رفیع تری برخوردار است. کعبه اولین نقطه‌ای از زمین است که مسجد قرار داده شد. و احترامی بیشتر دارد از همه مسجدهای دیگر. عالمان دینی گفته‌اند یک مسجد به خاطر اینکه یک ولی از اولیای خدا در آن نماز خوانده با مسجدهای دیگر فرق می‌کند. به‌طور مثال [[مسجد کوفه]] به دلیل اینکه مسجد است مقدس است، اما به دلیل اینکه مسجد امام علی(ع) است و علی در آن نماز خوانده بر قداستش افزوده شده، و به دلیل اینکه ائمه دیگر در آن نماز خوانده‌اند باز بر قدسش افزوده شده. از این جهت کعبه که هیچ پیغمبر و امامی در عالم نیامده الّا اینکه در آنجا نماز خوانده و دور آن طواف کرده، شرافتی پیدا کرده که هیچ مسجد و معبد دیگری پیدا نکرده است.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۲۸، ص۲۶۱.</ref>

جمله یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیراً (نام خدا در آن بسیار برده می‌شود) که در آیه ۴۰ سوره حج برای مسجد به کار برده شده است ظاهراً توصیفی است برای خصوص مساجد، چرا که مساجد مسلمین با توجه به نمازهای پنجگانه که در تمام ایام سال در آن انجام می‌گیرد پر رونق‌ترین مراکز عبادت در جهان است، در حالی که بسیاری از معابد دیگر تنها یک روز در هفته یا روزهایی در سال مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‏، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱، ج۱۴، ص۱۱۶.</ref>

در تفسیر کشف الاسرار از ابن‌عباس نقل شده است که مساجد خانه‌های خدا در زمین است.<ref>رضایی، علی، جایگاه مسجد در فرهنگ اسلامی، قم، مؤسسه فرهنگی ثقلین، ۱۳۸۲. ص۳۵</ref>

خدا در قرآن کسانی که مردم را از مسجد بازمی‌دارند از ظالمترین افراد معرفی کرده است.<ref>سوره بقره آیه ۱۱۴.</ref>

مسجد به قدرى عزيز است كه افرادى مثل حضرت ابراهيم، اسماعيل، زكريّا و مريم، خادم و مسئول پاكسازى و تطهير آن بوده‌اند.<ref>قرائتى، محسن، تفسير سوره حجرات، تهران،‌ مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن،‌ ۱۳۸۸، ص۳۲.</ref>

== انگیزه ساخت مسجد ==

درباره اهمیت بنای مسجد احادیث فراوانی از طرق اهل بیت و اهل سنت رسیده است که اهمیت فوق‌العاده این کار را نشان می‌دهد.<ref>عزیزی، عباس، تفسیر و پیام آیات نماز، قم، نبوغ، ۱۳۸۷، ص۳۸۴.</ref>

ساختن و آباد کردن مساجد، مستحبّ است زیرا مساجد، خانه عبادت و تقرّب به خداوند هستند، و شایسته است از افراط درآرایش و تزیین مسجد که با روحانیّت و معنویت آن، منافات داشته باشد، پرهیز شود. واحوط این است که مسجد با عکس ومجسّمه‌های جان‌داران تزیین نشود. همچنین مستحبّ مؤکّد است که مسجد با عبادت و نیایش، و بخصوص با برپا داشتن نمازهای یومیّه، زنده شود.<ref>مدرسی، سید محمد تقی، احکام عبادات، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۱، ص۲۵۶.</ref>

انگیزه ساختن مسجد باید الهی باشد و بر اساس تقوا بنا شود.<ref>سوره توبه آیه ۱۰۸.</ref> بنیان‌گذاران و بانیان مساجد نباید [[منافقان در سوره توبه|منافق]] و ضرر زنندگان به مسلمانان باشند.<ref>سوره توبه، آیه۱۰۷.</ref> مطابق آیات قرآن، باید کسانی مسجد بسازند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و برپادارنده نماز و زکات دهنده هستند و جز از خدا نمی‌ترسند.<ref>سوره توبه آیه ۱۸.</ref> و نیز مشکران صلاحیت آباد کردن مساجد را ندارند.<ref>سوره توبه آیه ۱۷.</ref>

مشکران و بت پرستان نه حق شرکت در مساجد دارند و نه تعمیر بنای ساختمان آنها و همه این امور باید به دست مسلمانان انجام پذیرد.<ref>عزیزی، عباس، تفسیر و پیام آیات نماز، قم، نبوغ، ۱۳۸۷، ص۳۸۴.</ref>

[[پیامبر اسلام]]، در مسجد، آیه‌های قرآن، احکام و معارف دینی و حتی مسائل تاریخی را برای مردم بیان می‌کرد.<ref>عبدالحی الکتانی، التراتیب الاواریه، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا، ج۲، ص۲۲۱.</ref> باید در مسجد از سخنانی که ظالمانه و هوادارانه باشد یا آبروی مردم را ببرد، [[غیبت]] و حرفی که بوی دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.<ref>وسائل‌الشیعه، ج۳، ص۴۹۳.</ref>

مسجد باید محل تعاون اجتماعی باشد. امام رضا(ع) فرمود: «یکی از فوائد مسجد رفتن، همکاری مسلمانان بر نیکی و تقوا است.<ref>وسائل‌الشیعه، ج۵، ص۳۷۲.</ref> رسول خدا(ص) فرمود: «مسجد، خانه هر پرهیزکار و جایگاه پیامبران است.<ref>محمود شریفی، مسجد در فرهنگ اسلامی، فرهنگ کوثر ۱۳۸۸، شماره ۷۷.</ref> از امام صادق نقل شده است که فرموده ما به بزرگداشت و تعظیم مساجد امر شده‌ایم.<ref>وسائل الشیعه، ج۳، ص۵۵۶. به نقل از رضایی، علی، جایگاه مسجد در فرهنگ اسلامی، قم، مؤسسه فرهنگی ثقلین، ۱۳۸۲. ص۳۹.</ref>

نوشتن آیات قرآن در بالای محراب و ذکر نام و [[صفات خداوند]] اشکال ندارد.<ref>وسائل‌الشیعه، ج۳، ص۴۹۳–۴۹۴.</ref>{{سخ}}

  | بازبینی =شد

  | کیفیت =ج