automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
ابرابزار
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
برخی از آیات قرآن، بیان‌کننده حکمی فقهی هستند که به آن آیات‌الاحکام گفته می‌شود. علمای شیعه و سنی اقدام به شرح و تفسیر این گونه آیات کرده‌اند که این تألیفات در شیعه عنوان آیات الاحکام را دارد مانند آیات الاحکام استرآبادی، و اهل سنت این گونه تألیفات را احکام القرآن نامیده‌اند. مانند احکام القرآن جصّاص و ابن العربی.<ref>محمد حسن ربانی، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف مقداد بن عبدالله سیوری، فصلنامه فقه'''،''' دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۰، ص۷.</ref> | برخی از آیات قرآن، بیان‌کننده حکمی فقهی هستند که به آن آیات‌الاحکام گفته می‌شود. علمای شیعه و سنی اقدام به شرح و تفسیر این گونه آیات کرده‌اند که این تألیفات در شیعه عنوان آیات الاحکام را دارد مانند آیات الاحکام استرآبادی، و اهل سنت این گونه تألیفات را احکام القرآن نامیده‌اند. مانند احکام القرآن جصّاص و ابن العربی.<ref>محمد حسن ربانی، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف مقداد بن عبدالله سیوری، فصلنامه فقه'''،''' دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۰، ص۷.</ref> | ||
آیات‌الاحکام به موضوعات فقهی زیادی پرداخته است. از جمله: طهارت، [[نماز]]، [[روزه]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[انفاق]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[ربا]]، اجاره، قرض و رهن، [[نفقه]]، پوشش، طلاق، لعان، | آیات‌الاحکام به موضوعات فقهی زیادی پرداخته است. از جمله: طهارت، [[نماز]]، [[روزه]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[انفاق]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[ربا]]، اجاره، قرض و رهن، [[نفقه]]، پوشش، طلاق، لعان، نذر، قسم، عهد، وصیت، قضاوت، کفاره‌ها، ارث، [[حد]] و [[تعزیر]]، [[قصاص]]، خوردنی و آشامیدنی، اسراف، تهمت، دزدی، [[زنا]]، لواط و…{{مدرک}} | ||
آیات الاحکام از جهت نوع دلالت بر حکم و از جهت حکم مدلول آیه متفاوت است. از سوی دیگر، بعضی آیات به صیغه انشاء دلالت بر حکم دارد، و بعضی به هیئت اِخبار. بعضی آیات، متضمّن احکام و قواعد کلّی است، مانند قاعده عسر و حرج که از آیه‌های مَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ و یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الیُسْرَ وَ لایُریدُ بِکُمُ العُسْرَ استفاده شده است. و بعضی دیگر، امضای امر عرفی یا عقلایی است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | آیات الاحکام از جهت نوع دلالت بر حکم و از جهت حکم مدلول آیه متفاوت است. از سوی دیگر، بعضی آیات به صیغه انشاء دلالت بر حکم دارد، و بعضی به هیئت اِخبار. بعضی آیات، متضمّن احکام و قواعد کلّی است، مانند قاعده عسر و حرج که از آیه‌های مَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ و یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الیُسْرَ وَ لایُریدُ بِکُمُ العُسْرَ استفاده شده است. و بعضی دیگر، امضای امر عرفی یا عقلایی است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | ||
تفاوت آیات‌الاحکام با دیگر | تفاوت آیات‌الاحکام با دیگر ادلهٔ نقلی نزد فقها، در تردیدناپذیری و قطعی‌الصدوربودن آنهاست، اما تفسیرپذیربودن این آیات، ظاهر آنها را ظَنّیُ‌الدِلاله می‌سازد و به دیگر ادلهٔ فقهی مجال می‌دهد تا در استنباط احکام فقهی از آنها، به کار آیند.<ref>پاکتچی، احمد، «آیات الاحکام»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ذیل مدخل.</ref> | ||
== تعداد آیات‌الاحکام == | == تعداد آیات‌الاحکام == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
== برخی از آیات الاحکام == | == برخی از آیات الاحکام == | ||
* {{قرآن|وَمَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِیهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیمًا|ترجمه=و هر کس عمداً مؤمنی را بکشد، کیفرش دوزخ است که در آن ماندگار خواهد بود؛ و خدا بر او خشم می‌گیرد و لعنتش می‌کند و عذابی بزرگ برایش آماده ساخته است.|سوره=نساء|آیه=۹۳}} | |||
* {{قرآن|وَمَنْ | * {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُکَارَیٰ حَتَّیٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّیٰ تَغْتَسِلُوا ۚ وَإِنْ کُنْتُمْ مَرْضَیٰ أَوْ عَلَیٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَفُوًّا غَفُورًا|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می‌گویید؛ و [نیز] در حال جنابت [وارد نماز نشوید] -مگر اینکه راهگذر باشید- تا غسل کنید؛ و اگر بیمارید یا در سفرید یا یکی از شما از قضای حاجت آمد یا با زنان آمیزش کرده‌اید و آب نیافته‌اید، پس بر خاکی پاک تیمم کنید، و صورت و دستهایتان را مسح نمایید، که خدا بخشنده و آمرزنده است.|سوره=نساء|آیه=۴۳}} | ||
* {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْکُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بپرهیزید، تا رستگار شوید!|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۰}} | |||
* {{قرآن| | * {{قرآن|حَافِظُوا عَلَی الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَیٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ|ترجمه=بر نمازها و نماز میانه مواظبت کنید، و خاضعانه برای خدا به پا خیزید.|سوره=بقره|آیه=۲۳۸}} | ||
* {{قرآن| | |||
* {{قرآن|حَافِظُوا | |||
== منابع درباره آیات‌الاحکام == | == منابع درباره آیات‌الاحکام == | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۵: | ||
کتابهای زیادی به نام آیات‌الاحکام وجود دارد که به آیات فقهی قرآن پرداخته است. از آن جمله می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: | کتابهای زیادی به نام آیات‌الاحکام وجود دارد که به آیات فقهی قرآن پرداخته است. از آن جمله می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: | ||
* [[فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام]]، [[ | * [[فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام]]، [[ق‍طب‌ال‍دی‍ن راون‍دی]]، تحقیق سید احمد حسینی، کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی (ره)، قم، ۱۴۰۵. | ||
* [[کنز العرفان فی فقه القرآن]]، [[فاضل مقداد]]، تصحیح محمدباقر بهبودی، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۳. | * [[کنز العرفان فی فقه القرآن]]، [[فاضل مقداد]]، تصحیح محمدباقر بهبودی، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۳. | ||
* [[ | * [[مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام]]، جواد بن سعد بن جواد کاظمی، تحقیق محمد باقر بهبودی، مرتضوی، تهران، ۱۳۶۷. | ||
* آیات الاحکام، [[کاظم مدیر شانه‌چی]]، تهران، انتشارات سمت، تهران، ۱۳۹۳. | * آیات الاحکام، [[کاظم مدیر شانه‌چی]]، تهران، انتشارات سمت، تهران، ۱۳۹۳. | ||
* [[تفسیر شاهی]] او | * [[تفسیر شاهی]] او آیات الأحکام، ابوالفتح بن مخدوم جرجانی، تصحیح ولی‌الله اشراقی سرابی، نوید، تهران، ۱۳۶۲. | ||
* فقه‌پژوهی قرآنی (درآمدی بر مبانی نظری آیات الاحکام)، [[سید محمد علی ایازی]]، بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۰. | * فقه‌پژوهی قرآنی (درآمدی بر مبانی نظری آیات الاحکام)، [[سید محمد علی ایازی]]، بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۰. | ||
* [[زبده البیان فی براهین احکام القرآن]]، [[محقق اردبیلی]]، تحقیق [[محمدباقر بهبودی]]، مکتبة | * [[زبده البیان فی براهین احکام القرآن]]، [[محقق اردبیلی]]، تحقیق [[محمدباقر بهبودی]]، مکتبة المرتضویة، تهران، بی‌تا. | ||
* تفسیر جامع آیات الاحکام، [[زین‌العابدین قربانی لاهیجی]]، انتشارات سایه. تهران، ۱۳۷۴. | * تفسیر جامع آیات الاحکام، [[زین‌العابدین قربانی لاهیجی]]، انتشارات سایه. تهران، ۱۳۷۴. | ||
* آیات الاحکام، [[ابوالقاسم گرجی]]، نشر میزان. تهران، ۱۳۹۵. | * آیات الاحکام، [[ابوالقاسم گرجی]]، نشر میزان. تهران، ۱۳۹۵. | ||
* | * أحکام القرآن، [[ابن فرس اندلسی]]، دار ابن حزم، بیروت، ۱۴۲۷ق. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* هاشم‌زاده، محمدعلی، «کتابشناسی احکام قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، شماره۳، ص۷. | |||
* هاشم‌زاده، | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۸: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = شد | | نمایه = شد | ||
| خط ۷۲: | خط ۶۹: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||