|
|
(۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
خط ۵: |
خط ۴: |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| {{درگاه|حوزه و روحانیت}}آیت الله بروجردی در حد اعلا و اوج اقتدار یک مرجع کل قرار داشتند. رفتار و منش آیت الله بروجردی به گونه ای بود که نزد بسیاری تداعی سکوت و بی عملی سیاسی را می کرد.<ref>روحبخش، رحیم، میراث آیت الله بروجردی، گفتگو تابستان 1380 شماره ۳۲.</ref> | | {{درگاه|حوزه و روحانیت}}اختلاف [[آیتالله بروجردی]] و [[نواب صفوی]] ریشه در نوع تفکر و نگاه آنان به دین و سیاست و حکومت دارد. آیتالله بروجردی به عنوان مرجعی مقتدر و زعیم حوزه علمیه، قائل به تشکیل حکومت دینی نبود و روحانیت را از دخالت عملی در سیاست پرهیز میداد. در مقابل، نواب صفوی که روحانیای جوان بود، اعتقاد به دخالت در امور سیاسی و تشکیل حکومت دینی داشت. نواب با توجه به این نوع نگاه، دست به اقدامات مسلحانه علیه حکومت پهلوی زد. این تفاوت بینش بین آیتالله بروجردی و نواب صفوی، اختلافاتی را دامن زد که منجر به تقابل و نزاع دریک مقطع زمانی در حوزه علمیه شد. |
| | [[پرونده:آیت الله بروجردی.jpg|بندانگشتی|آیتالله بروجردی (۱۲۵۴–۱۳۴۰ش)|267x267پیکسل]] |
|
| |
|
| اختلاف نظر ماهوی فدائیان اسلام با مرجعیتهای پیشین، ناشی از برداشتها و اجتهادها و شرایط زمان و مکان بود.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7052/%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «سیدهادی خسروشاهی در گفتوگو با تاریخ ایرانی: الگوی نواب صفوی با مصباح یزدی تفاوت دارد.»،] سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| | == تفاوت نگاه آیتالله بروجردی و نواب صفوی به دین و سیاست == |
| | آیت الله بروجردی، یک مرجع عام در زمان خود بود و در اوج اقتدار قرار داشت. رفتار و منش آیت الله بروجردی در مسائل سیاسی به گونهای بود که نزد بسیاری تداعی سکوت و بیعملی سیاسی را میکرد.<ref>روحبخش، رحیم، میراث آیت الله بروجردی، گفتگو، تابستان ۱۳۸۰، شماره ۳۲.</ref> بروجردی معتقد بود سالمترین خط مشی برای روحانیت این است که از سیاست عملی برکنار باشند. بروجردی هضم مرجعیت در حکومت، حتی حکومت اسلامی که فدائیان بدان معتقد بودند را نمیپسندید و [[مرجعیت]] را جدای از هر نوع حکومت حتی حکومت اسلامی لحاظ میکرد.<ref>شیرمحمدی بابا شیخعلی، حسین، شهیدانی، شهاب، بررسی و نقد جایگاه دین و دولت در اندیشههای سیاسی آیت الله بروجردی، تاریخ اسلام و ایران، دوره جدید زمستان ۱۳۹۵، شماره ۳۲.</ref> |
|
| |
|
| فعالیت فدائیان اسلام در قم با فراز و فرودهایی همراه بود؛ اختلاف بین منتسبین به بیت آیتالله بروجردی و اعضا فدائیان اسلام منجر به درگیری آنها شد و این مسأله حتی به قطع شهریه فدائیان اسلام و ضرب و شتم آنان انجامید.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| | با وجود منش محتاطانه و متأملانه آیتالله بروجردی در سیاست، او دولت را در اجرای سیاستهای ضداسلامی آزاد نمیگذاشت و موارد متعددی وجود دارد که اقدامات او در مقابله با سیاستهای دولتهای پهلوی دوم را نشان میدهد.<ref>گورابی، سید یاسم، سیره عملی آیت الله العظمی بروجردی، علوم سیاسی، باقرالعلوم، پاییز ۱۳۸۹، شماره ۵۱.</ref> سلوک سیاسی آیتالله بروجردی، مدارا با مقام سلطنت از یک سو و تقویت [[مذهب تشیع]] در سطح ایران و جهان از سوی دیگر بود.<ref>امین، سید حسن، روحانیت و حاکمیت در عصر پهلویها: نگاهی به سیرهٔ سیاسی آیت الله حایری، آیات ثلاث و آیتالله بروجردی، حافظ، فروردین ۱۳۸۹، شماره ۶۸.</ref> |
| | [[پرونده:نواب.jpg|بندانگشتی|نواب صفوی (۱۳۰۳–۱۳۳۴ش)]] |
|
| |
|
| یکی از موارد بحث برانگیز پرونده فکری - سیاسی فدائیان اسلام، موضوع رابطه این جمعیت با علما و مراجع و به خصوص آیتالله العظمی بروجردی است. گرچه ریشه این اختلافات به تفاوت مشی سیاسی نواب صفوی و آیتالله بروجردی با توجه به شرایط آن زمان عنوان میشود اما در برخی موارد به رودررویی و درگیریهای شدید لفظی میان دو روحانی منجر شده است.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| | تنها اقدامات سیاسی آیتالله بروجردی مختص دوران مرجعیت عامه وی بود که به رهنمودهایی به دولتیان محدود میشد. آیتالله بروجردی خود گفته بود: «من در امور سیاسی دخالت نمیکنم… و کوشش من این است که روحانیت را از جنجالهای سیاسی دور نگه دارم».<ref>ناظمزاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/آیت-الله-بروجردی/ آیتالله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> |
|
| |
|
| اولین تحرکات فدائیان اسلام (قصد مقابله با برگزاری تشییع جنازه رضاشاه) از سوی آیتالله بروجردی به عنوان اخلال در نظم حوزه تلقی شد. این امر بایکوت و حتی سرکوب طلاب طرفدار نواب صفوی را به دنبال داشت. آیتالله بروجردی بیش از هر چیز به احیای حوزه علمیه تخریب شده قم میاندیشید و این نوع تحرکات را باعث سرکوب مجدد روحانیت و از دست رفتن اولین امکانها برای بازسازی مبناییترین تشکیلات هدایت عمومی شیعیان کشور میدانست. بروجردی در یکی از جلسات درس خود از فدائیان اسلام به عنوان طلاب و سادات عصبانی و طلاب علوم دینی مردود یاد کرده بود که باید موعظه شوند و از فدائیان اسلام خواسته بود که روش خود را دنبال نکنند و چنین استدلال میکرد که ما تحولات زیادی را در عمرمان دیدهایم. در جریان مشروطیت و... دیدیم که کارها چگونه شروع و به کجا ختم شد.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| | مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عدهای از طلاب جوان خارج از سنت [[حوزه علمیه]] و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی زدند. عصاره تفکر نواب درباره مشی قهر آمیز این بود که وقتی گروهی از دشمنان اسلام بر امور مسلمین سیطره یابند و مسلمانان نتوانند از دین و جامعه اسلامی دفع شر کنند، کشتن در غیر میدان جنگ از نظر اسلام تجویز میشود.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه ۱۵خرداد، ۱۳۸۳، شماره ۲.</ref> نواب صفوی در کتاب «راهنمای حقایق» گسترش فساد و رواج بیدینی را عارضهٔ مدرنیسم و نظام پادشاهی میانگاشت. این در حالی بود که در تفکر دیگران چنین پیوندی مشاهده نمیشد.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه ۱۵خرداد، ۱۳۸۳، شماره ۲.</ref> |
|
| |
|
| آیتالله بروجردی اصل پذیرش مبارزه سیاسی را نمی پذیرفت و نمیتوانست با ایده «حکومت اسلامی» فدائیان اسلام با چند طلبه جوان همراهی کند. بر خلاف آیتالله بروجردی که اعتقاد داشتند در مقطع کنونی حرکتهای انقلابی و پر شور نتیجهای نخواهد داشت، نواب و یارانش معتقد بودند که برای تحقق اهداف خود مبنی بر تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام شرع مقدس میباید دست به اقدام انقلابی و مسلحانه زد. این اختلاف در مبانی عقیدتی زمینهساز اختلاف در ارتباطات سیاسی و عملی بین نواب صفوی، رهبر جمعیت فدائیان اسلام و آیتالله بروجردی به عنوان مرجع اعلم آن روز شد. اختلافات نواب با بروجردی هم از کنارهگیری این مرجع تقلید از سیاست بر میخاست. . کنارهجویی آیتالله بروجردی از سیاست تا حدی بود که درباره جنبش ملی شدن صنعت نفت گفت که: «من در قضایایی که وارد نباشم و آغاز و پایان آن را ندانم و نتوانم پیش بینی کنم، وارد نمیشوم... البته روحانیت به هیچ وجه نباید با این حرکت مخالفت کند.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| | == تشکیل حکومت دینی == |
| | آیتالله بروجردی در اندیشه حکومت اسلامی در ایران نبود و در جهت استقرار آن، از موقعیت منحصر بفرد خود اقدامی ننمود.<ref>کجباف، علی اکبر، مهرعلیزاده، مهدی، جایگاه و نقش آیت الله بروجردی در تحولات فرهنگی پس از کودتای 28 مرداد، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، زمستان ۱۳۸۷، شماره ۱۵.</ref> اما فدائیان اسلام به رهبری مجتبی نوابصفوی داعیه برقراری حکومت اسلامی داشت.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref> |
|
| |
|
| | [[جمعیت فدائیان اسلام]] که پیوندی ناگسستنی با نواب صفوی به عنوان رهبر خود داشت، با هدف اجرای احکام اسلام، تشکیل حکومت اسلامی با هدف کلان جهانیسازی اسلام، مبارزه با نظام سلطنت و مخالفت با اساس رژیم پهلوی یعنی شاه تأسیس شد.<ref>شریعت جو، منیره، [http://pajoohe.ir/سید-مجتبی-نواب-صفوی__a-38329.aspx سید مجتبی نواب صفوی]، سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۳، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> شهید نواب صفوی و فدائیان اسلام پیشقراولان تأسیس و برقراری حکومت اسلامی، پس از شهریور ۱۳۲۰ بودند.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=1875 فدائیان اسلام؛ پیشتازان نبرد مسلحانه]، سایت استاد سید هادی خسروشاهی، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> |
|
| |
|
| نواب و یارانش قصد دیدار با آیتالله بروجردی را داشتند که ظاهرا ایشان آنها را نپذیرفته بودند.<ref>طباطبایی، صادق، خاطرات سیاسی اجتماعی، تهران، عروج، ۱۳۹۲، ص ۲۷.</ref>
| | فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم کفار را بر خود واجب دانسته و معتقد بودند بعضی از مسئولان مملکت، ابزار دست بیگانگان قرار گرفتهاند. فداییان اسلام اعتقاد داشتهاند، بایستی قیام کرد و بیگانه و هجومش را دفع نمود.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=3974465 موازین شرعی مبارزات نواب صفوی و فدائیان اسلام؛ گفتاری از استاد خسروشاهی (بخش نخست)،] تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> |
|
| |
|
| عمده مشی آیت الله بروجردی، کنارهگیری از سیاست بود، او در نهضتها، کودتاها، جنبشها و فعالیتهای انقلابی دوران عمرش هرگز نقشی ایفا نکرد و بر آن بود که با برحذر داشتن دین از سیاست، دین را بسازد و شاید عقیده داشت دین قوی، دین سیاسی نیست! بر همین مبنا تنها اقدامات سیاسی او مختص دوران مرجعیت عامه وی است که به رهنمودهایی به دولتیان محدود می شود. آیت الله بروجردی خود گفته بود: «من در امور سیاسی دخالت نمی کنم… و کوشش من این است که روحانیت را از جنجال های سیاسی دور نگه دارم.»»<ref>ناظمزاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C/ آیتالله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
| | نواب در کتاب خود «راهنمای حقایق» میگوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/نگاهی-به-مانیفست-فدائیان-اسلام-زمینی-شدن-بهشت-آسمانی «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه میشود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/از-حکومت-اسلامی-نواب-تا-جمهوری-اسلامی-امام-فدائیان-اسلام-با-شاه-مخالف-بودند-یا-سلطنت- از حکومت اسلامی نواب تا جمهوری اسلامی امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> |
|
| |
|
| فدائیان اسلام گروهی بود که توسط نواب صفوی هدایت می شد و به حرکت های تند و انقلابی سیاسی و دینی شهره داشت و رفتار محافظه کارانه آیت الله بروجردی را تحمل نمی کرد.<ref>ناظمزاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C/ آیتالله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | | == وقوع اختلافات == |
| | قصد مقابله فدائیان اسلام با برگزاری تشییع جنازه [[رضاشاه]] از سوی آیتالله بروجردی به عنوان اخلال در نظم حوزه تلقی شد. این امر سرکوب طلاب طرفدار نواب صفوی را به دنبال داشت. بروجردی در یکی از جلسات درس خود از فدائیان اسلام به عنوان طلاب و سادات عصبانی و «طلاب علوم دینی مردود» یاد کرد که باید موعظه شوند و از فدائیانِ اسلام خواسته بود که روش خود را دنبال نکنند. او چنین استدلال میکرد که ما تحولات زیادی را در عمرمان دیدهایم. در جریان مشروطیت و… دیدیم که کارها چگونه شروع و به کجا ختم شد.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/اختلافات-نواب-صفوی-و-آیت-الله-بروجردی-طلبه-جوان-در-برابر-رییس-حوزه- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رئیس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> |
|
| |
|
| فدائیان اسلام به رهبری مجتبی نوابصفوی داعیه برقراری حکومت اسلامی داشت.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref> | | فدائیان اسلام به حرکتهای تند و انقلابی سیاسی و دینی شهره داشت و رفتار محافظهکارانه آیت الله بروجردی را تحمل نمیکرد.<ref>ناظمزاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/آیت-الله-بروجردی/ آیتالله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>از بررسی اسناد و مدارک مربوط به فدائیان چنین برمیآید که نه تنها جمع کثیری از اعضای این تشکل خردهفروشان و بعضاً شاگردان مغازههای بازار تهران بودند، بلکه نیازهای مالی آنها نیز از طریق بازاریان تأمین میشد.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref> |
|
| |
|
| از بررسی اسناد و مدارک مربوط به فدائیان چنین برمیآید که نه تنها جمع کثیری از اعضای این تشکل خردهفروشان و بعضاً شاگردان مغازههای بازار تهران بودند، بلکه نیازهای مالی آنها نیز از طریق بازاریان تأمین میشد. در گامی فراتر همچنین بارها افراد سرشناس بازار تهران، برای رفع اختلافات فدائیان با بعضی از تشکلهای سیاسی و رجال مذهبی پیشقدم شدند.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref>
| | شهید نواب صفوی در [[حوزه علمیه قم]] فعالیت وسیعی داشت. آیتالله بروجردی راضی به فعالیت نواب صفوی نبود. او اعتقاد داشتند طلاب باید درس بخوانند. اما نواب صفوی هر روز در [[مدرسه فیضیه]]، [[حرم حضرت معصومه(ع)]]، مکانهای دیگر در شهر قم سخنرانی میکرد. حرکت شهید نواب صفوی حرکت انقلابی جوانانهای بود که آن زمان در میان طلاب جوان بروز کرده بود و آیتالله بروجردی مانند [[آیتالله حائری یزدی]] باور به حفظ حوزه داشت و معتقد بودند طلاب باید درس بخوانند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2981/خسروشاهی-آیت-الله-بروجردی-از-نواب-صفوی-راضی-نبود «خسروشاهی: آیتالله بروجردی از نواب صفوی راضی نبود.»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> برخی معتقدند فعالیت فدائیان اسلام در قم با فراز و فرودهایی همراه بود؛ اختلاف بین افراد منتسب به آیتالله بروجردی و اعضای فدائیان اسلام، منجر به درگیری آنها شد.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/اختلافات-نواب-صفوی-و-آیت-الله-بروجردی-طلبه-جوان-در-برابر-رییس-حوزه- اختلافات نواب صفوی و آیتالله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رئیس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> |
| | |
| جمعیت فدائیان اسلام که پیوندی ناگسستنی با نواب صفوی به عنوان رهبر این گروه دارد، با هدف اجرای احکام اسلام، تشکیل حکومت اسلامی با هدف کلان جهانی سازی اسلام، مبارزه با نظام سلطنت و مخالفت با اساس رژیم پهلوی یعنی شاه تأسیس شد.<ref>شريعت جو، منيره، [http://pajoohe.ir/%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C__a-38329.aspx سید مجتبی نواب صفوی]، سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۳، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| شهيد نواب صفوى و ياران وفادار او - فدائيان اسلام - پيشقراولان تأسيس و برقرارى حكومت اسلامى، پس از شهريور ۱۳۲۰بودند.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=1875 فدائيان اسلام؛ پيشتازان نبرد مسلحانه]، سایت استاد سید هادی خسروشاهی، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم وارده را بر خود واجب دانسته و معتقدند که در این هجومها که از طرف کفار نسبت به مسلمانان شده، بعضی از کارگردانان مملکت آلت دست بیگانه قرار گرفته و سپر کفار واقع شده اند و چون آلت اجرا اینها هستند، بایستی با حذف و دفع آنها هجوم را دفع کرد. روی این زمینه و استدلالات، فداییان اسلام اعتقاد داشته اند روزی که دفع هجوم باعث هجوم شدیدتری نشود و مملکت و اجتماع دستخوش طوفان حوادث مضر سیاسی نگردد، بایستی قیام کرد و ایادی بیگانه و هجومش را دفع نمود.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=3974465 موازين شرعي مبارزات نواب صفوي و فدائيان اسلام؛ گفتاري از استاد خسروشاهي (بخش نخست)،] تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه میشود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA- از حکومت اسلامی نواب تا جمهوری اسلامی امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| شهید نواب صفوی در حوزه علمیه قم فعالیت وسیعی داشت. آیتالله بروجردی خیلی راضی به فعالیت شهید نواب صفوی نبود، اعتقاد داشتند طلاب باید درس بخوانند. اما شهید نواب صفوی هر روز در مدرسه فیضیه، صحن مطهر حضرت معصومه(ع)، مسجد مطهری و جای مختلف شهر قم سخنرانی میکرد به گونهای که وقتی شهید نواب صفوی به خیابان میآمد ۴۰-۳۰ جوان مانند آقای شجونی اطراف ایشان حلقه درست میکردند.نویسنده کتاب «فدائیان اسلام، تاریخ، عملکرد، اندیشه» ادامه داد: حرکت شهید نواب صفوی حرکت انقلابی جوانانهای بود که آن زمان در میان طلاب جوان بروز کرده بود و آیتالله بروجردی مانند آیتالله حائری یزدی باور به حفظ حوزه داشتند و معتقد بودند طلاب باید درس بخوانند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2981/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF «خسروشاهی: آیتالله بروجردی از نواب صفوی راضی نبود.»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| نواب در کتاب خود راهنمای حقایق می گوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
| |
| | |
| نواب صفوی در کتاب راهنمای حقایق گسترش فساد و رواج بی دینی را عارضه ی مدرنیسم و نظام پادشاهی می انگاشت. این در حالی بود که در تفکر سنت گرایان چنین پیوندی مشاهده نمی شد.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد 1383 شماره ۲.</ref>
| |
| | |
| مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عده ای از طلاب جوان خارج از سنت حوزه علمیه و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی می زنند. عصاره تفکر نواب درباره مشی قهر آمیز این بود که وقتی گروهی از دشمنان اسلام بر امور مسلمین سیطره یابند و مسلمانان نتوانند از دین و جامعه اسلامی دفع شر کنند، کشتن در غیر میدان جنگ از نظر اسلام تجویز می شود.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد 1383 شماره ۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی =ادیان و مذاهب | | | شاخه اصلی =ادیان و مذاهب |
خط ۵۳: |
خط ۴۲: |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =شد |
| | تیترها = | | | تیترها =شد |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی =شد |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |