اعتبار کتاب بحارالانوار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۳: خط ۳:
لطفاً در مورد اعتبار کتاب بحارالانوار توضیح دهید.{{پایان سوال}}
لطفاً در مورد اعتبار کتاب بحارالانوار توضیح دهید.{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
بحارالانوار، کتاب مشهور روایی علامه مجلسی، مشتمل بر روایاتی با درجات مختلف از نظر صحت و اعتبار است. مجلسی در مقدمه بحارالانوار می‌گوید که تلاش کرده تا روایات صحیح را نقل و ثبت کند. برخی محققان برآنند که ویژگی دایرة المعارفی بحارالانوار موجب شده که این کتاب مجموعه‌ای از روایات معتبر و نامعتبر باشد. آنان معتقدند که روایات این کتاب حدیثی، مانند هر کتاب حدیثی دیگری، باید جداگانه نقد و تحلیل سندی و محتوایی شود و آنگاه مورد ارجاع مذهبی قرار گیرد.  
بحارالانوار، کتاب مفصل و مشهور حدیثی تألیف علامه مجلسی که آن‌را مشتمل بر روایاتی با درجات مختلف از نظر صحت و اعتبار دانسته‌اند. مردان و زنان عالمی از جمله نعمت‌الله جزایری و آمنه خاتون، در نگارش این کتاب، کمک کرده‌اند.


بحارالانوار از زمان تألیف تاکنون مورد توجه عالمان شیعه و محل رجوع آنان بوده است. این کتاب از جمله کتاب‌های تأثیرگذار در جوامع شیعی به‌شمار می‌رود. از ابتدای تألیف این کتاب تاکنون، نقدهایی بر این کتاب و شیوه مؤلف آن در جمع آوری احادیث و شرح آن وارد شده است. در دوره معاصر، این نقدها با رویکردهای مختلف و نیت‌های متفاوت بر این کتاب وارد شده است. وجود روایات مجعول و ضعیف در این کتاب و برخی ضعف‌ها در توضیحات مؤلف بر روایات این کتاب از جمله این نقدها هستند. برخی محققان برای پاسخ به این نقدها تلاش کرده‌اند.[[پرونده:نمونه دستخط علامه مجلسی در یک نسخه از بحار الانوار.jpg|بندانگشتی|تصویری از نسخه خطی کتاب بحارالانوار به خط علامه مجلسی محفوظ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی.]]
مجلسی در مقدمه بحارالانوار می‌گوید که تلاش کرده که تنها روایات صحیح را نقل و ثبت کند. برخی محققان معتقدند ویژگی دایرة المعارفی بحارالانوار موجب شده که این کتاب مجموعه‌ای از روایات معتبر و نامعتبر باشد. آنان معتقدند که روایات این کتاب حدیثی، مانند هر کتاب حدیثی دیگری، باید جداگانه نقد و تحلیل سندی و محتوایی شود و آنگاه مورد ارجاع مذهبی قرار گیرد.
 
بحارالانوار از زمان تألیف تاکنون مورد توجه عالمان شیعه و محل رجوع آنان بوده است. این کتاب از جمله کتاب‌های تأثیرگذار در جوامع شیعی به‌شمار می‌رود. از ابتدای تألیف این کتاب تاکنون، نقدهایی بر این کتاب و شیوه مؤلف آن در جمع آوری احادیث و شرح آن وارد شده است. در دوره معاصر، این نقدها با رویکردهای مختلف و نیت‌های متفاوت بر این کتاب وارد شده است. وجود روایات مجعول و ضعیف در این کتاب و برخی ضعف‌ها در توضیحات مؤلف بر روایات این کتاب از جمله این نقدها هستند. برخی محققان برای پاسخ به این نقدها تلاش کرده‌اند.[[پرونده:نمونه دستخط علامه مجلسی در یک نسخه از بحار الانوار.jpg|بندانگشتی|تصویری از نسخه خطی کتاب بحارالانوار به خط علامه مجلسی محفوظ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی.|261x261پیکسل]]
==جایگاه مؤلف==
==جایگاه مؤلف==
{{نوشتار اصلی|جایگاه علامه مجلسی}}
{{نوشتار اصلی|جایگاه علامه مجلسی}}
خط ۱۹: خط ۲۱:
محققانْ کتاب بحارالانوار را دایرةالمعارفی فراهم آمده از روایات ائمه اطهار(ع) می‌دانند. هدف علامه مجلسی از فراهم آوردن چنین دایرةالمعارفی با گستره موضوعی وسیع، علاوه بر جلوگیری از تلف شدن روایات، پاسخ به یک نیاز تمدنی جدید در دولت فراگیر شیعی صفوی بود. با برآمدن دولت صفوی در ایران و رسمیت تشیع به‌عنوان مذهب رسمی برای اداره امور سیاسی و اجتماعی یک دولت شیعی نیاز به معارف دینی شیعی در موضوعات مختلف به عنوان منابع تأمین دانش در جوانب مختلف بود. نگارش [[جوامع روایی]] مانند بحارالانوار در این دوره در پاسخ به این نیاز انجام گرفت.<ref>رسول جعفریان، کاوش‌های تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۶۱-۱۷۰.</ref>
محققانْ کتاب بحارالانوار را دایرةالمعارفی فراهم آمده از روایات ائمه اطهار(ع) می‌دانند. هدف علامه مجلسی از فراهم آوردن چنین دایرةالمعارفی با گستره موضوعی وسیع، علاوه بر جلوگیری از تلف شدن روایات، پاسخ به یک نیاز تمدنی جدید در دولت فراگیر شیعی صفوی بود. با برآمدن دولت صفوی در ایران و رسمیت تشیع به‌عنوان مذهب رسمی برای اداره امور سیاسی و اجتماعی یک دولت شیعی نیاز به معارف دینی شیعی در موضوعات مختلف به عنوان منابع تأمین دانش در جوانب مختلف بود. نگارش [[جوامع روایی]] مانند بحارالانوار در این دوره در پاسخ به این نیاز انجام گرفت.<ref>رسول جعفریان، کاوش‌های تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۶۱-۱۷۰.</ref>


{{جعبه نقل‌قول|مرتضی مطهری: بحارالانوار، تألیف شیخ الاسلام علامة المحدثین محمدباقر مجلسی، جامع‌ترین کتاب حدیث است. آنچه در سایر کتب حدیث به طور متفرق موجود بوده در این کتاب یکجا جمع آمده است. هدف مؤلف بیشتر جلوگیری از تلف شدن کتب حدیثی بوده است، لهذا صحیح و سقیم یکجا جمع شده است.<ref>مرتضی مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران، انتشارات صدرا، ص ۴۱۰.</ref>}}
{{جعبه نقل‌قول|مرتضی مطهری:  
 
بحارالانوار، تألیف شیخ الاسلام علامة المحدثین محمدباقر مجلسی، جامع‌ترین کتاب حدیث است. آنچه در سایر کتب حدیث به طور متفرق موجود بوده در این کتاب یکجا جمع آمده است. هدف مؤلف بیشتر جلوگیری از تلف شدن کتب حدیثی بوده است، لهذا صحیح و سقیم یکجا جمع شده است.<ref>مرتضی مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران، انتشارات صدرا، ص ۴۱۰.</ref>|تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px}}


پس از نگارش بحار‌الانوار این کتاب به مرجعی برای نقل روایات [[اهل بیت(ع)|اهل‌بیت(ع)]] تبدیل شد. نگاه تأییدآمیز علمای شیعه به این کتاب نشان از همین موضوع است. برای نمونه، [[شیخ آقابزرگ تهرانی]]، کتاب‌شناس بزرگ معاصر، بحار‌الانوار را جامع روایی می‌داند که نظیری پیش و پس از خود نداشته است. او این یگانگی را حاصل مشتمل بودن این کتاب بر عموم روایات و نقل روایات همراه با تحقیقات دقیق و تحلیل‌ها و شروحی می‌داند که در غیر این کتاب یافت نمی‌شود.<ref>الشیخ آقابزرك الطهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ج ۳، ص ۱۶.</ref> [[میرزا ابوالحسن شعرانی]]، عالم معاصر شیعه، بحارالانوار را به اتفاق همه بزرگان کامل‌ترین کتاب در موضوع احادیث پراکنده می‌داند. او این کتاب را بهترین تألیف از نظر گردآوری مطالب مذهبی برمی‌شمرد.<ref>محمدباقر المجلسی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج  ۵۳، مقدمه ابوالحسن شعرانی.</ref> [[سیدمحسن امین|سید محسن امین]]، رجال‌شناس شیعه، بحارالانوار را دایرة‌المعارف شیعی بی‌نظیر می‌داند که اکثر علوم شیعه در آن گردآوری شده است.<ref>السید محسن الأمین، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ج ۹، ص ۱۸۳.</ref>
پس از نگارش بحار‌الانوار این کتاب به مرجعی برای نقل روایات [[اهل بیت(ع)|اهل‌بیت(ع)]] تبدیل شد. نگاه تأییدآمیز علمای شیعه به این کتاب نشان از همین موضوع است. برای نمونه، [[شیخ آقابزرگ تهرانی]]، کتاب‌شناس بزرگ معاصر، بحار‌الانوار را جامع روایی می‌داند که نظیری پیش و پس از خود نداشته است. او این یگانگی را حاصل مشتمل بودن این کتاب بر عموم روایات و نقل روایات همراه با تحقیقات دقیق و تحلیل‌ها و شروحی می‌داند که در غیر این کتاب یافت نمی‌شود.<ref>الشیخ آقابزرك الطهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ج ۳، ص ۱۶.</ref> [[میرزا ابوالحسن شعرانی]]، عالم معاصر شیعه، بحارالانوار را به اتفاق همه بزرگان کامل‌ترین کتاب در موضوع احادیث پراکنده می‌داند. او این کتاب را بهترین تألیف از نظر گردآوری مطالب مذهبی برمی‌شمرد.<ref>محمدباقر المجلسی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج  ۵۳، مقدمه ابوالحسن شعرانی.</ref> [[سیدمحسن امین|سید محسن امین]]، رجال‌شناس شیعه، بحارالانوار را دایرة‌المعارف شیعی بی‌نظیر می‌داند که اکثر علوم شیعه در آن گردآوری شده است.<ref>السید محسن الأمین، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ج ۹، ص ۱۸۳.</ref>
۱۱٬۹۱۳

ویرایش