سفارش به ماندن زن در خانه و سیره حضرت زهرا(س): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
== متن حدیث ==
== متن حدیث ==
علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار، روایتی را نقل کرده است: {{عربی بزرگ|سأل رسول الله أصحابه عن المرأة ماهی، قالوا: عورة، قال: فمتی تکون أدنی من ربها؟ فلم یدروا، فلما سمعت فاطمة(س) ذلک قالت: أدنی ما تکون من ربها أن تلزم قعر بیتها، فقال رسول الله(ص): إن فاطمة بضعة منی.}}<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق، ج۴۳، ص۹۲.</ref>  
علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار، روایتی را نقل کرده است: {{عربی بزرگ|سأل رسول الله أصحابه عن المرأة ماهی، قالوا: عورة، قال: فمتی تکون أدنی من ربها؟ فلم یدروا، فلما سمعت فاطمة(س) ذلک قالت: أدنی ما تکون من ربها أن تلزم قعر بیتها، فقال رسول الله(ص): إن فاطمة بضعة منی.}}<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق، ج۴۳، ص۹۲.</ref>  
== سند حدیث ==
== سند و الفاظ حدیث ==
محققان این روایت را به‌جهت نبودن بخشی از راویان روایت، مرسله دانسته‌اند.
محققان این روایت را به‌جهت نبودن بخشی از راویان روایت، مرسله دانسته‌اند.
نکته‌ای که باید توجه شود این است که مواردی از گفتگوی با [[راویان حدیث]] و [[اصحاب ائمه(ع)]]<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۶۲، ملاقات با جابر انصاری.</ref> و تعدادی خطابه و نطق‌های تاریخی<ref>بحارالانوار، ج۲۹، دارالرضا، ص۲۱۵، خطبه فدکیه.</ref> و حضور در جبهه‌های نبرد با [[کفار]]<ref>حضور حضرت زهرا(س) در احد.</ref> و منافقان<ref>حضور زینب و بانوان اهل بیت(ع) در کربلا.</ref> همه سازگار با سیره مذکور است.


== الفاظ حدیث ==
دو لفظ «عوره» و «قعر» در روایت آمده که مطابق توضیح و شرح  مجمع البحرین چنین برداشت شده است؛
دو لفظ «عوره» و «قعر» در روایت آمده که مطابق توضیح و شرح  مجمع البحرین چنین برداشت شده است؛


خط ۲۱: خط ۱۹:
از سوی دیگر به ساعات تنهایی در [[قرآن]] عوره گفته شده‌ است، و هر آن‌چه که انسان به دلیل [[حیاء]] آن را بپوشاند، عوره اطلاق می‌شود و با توجه به این جنبه از زنانگی بانوان، به زن عوره گفته شده‌ است.
از سوی دیگر به ساعات تنهایی در [[قرآن]] عوره گفته شده‌ است، و هر آن‌چه که انسان به دلیل [[حیاء]] آن را بپوشاند، عوره اطلاق می‌شود و با توجه به این جنبه از زنانگی بانوان، به زن عوره گفته شده‌ است.


بنابراین می‌توان گفت این جنبه از زندگی بانوان مورد نظر اصحاب بوده‌ و [[پیامبر(ص)]] آن را تقریر نموده است و باید در این بخش از زندگی کاملاً محفوظ باشد. اما بنابر قاعده «اثبات شیء نفی اشیاء دیگر را نمی‌کند» که اگر گفته شد انسان متفکر است، منظور این نیست که احساس ندارد، کار نمی‌کند و ...، زن منحصر در این امر نیست، ویژگی‌های ارزشمند زنان و نیز فصل‌های مشترک بین زن و مرد بسیار است.
*قعر به معنای پایین چاه و امثال آن است و معنی مصدری آن از ریشه درآوردن درخت و مانند آن است و تعبیر کنایی جلوس در قعر بیت (نشستن در انتهای خانه) کنایه از بودن در خانه است.


* قعر به معنای پایین چاه و امثال آن است و معنی مصدری آن از ریشه درآوردن درخت و مانند آن است و تعبیر کنایی جلوس در قعر بیت (نشستن در انتهای خانه) کنایه از بودن در خانه است.
== دلالت حدیث و سیره حضرت زهرا در خروج از خانه ==
حضور زن در خانه به نحو مبالغه‌آمیزی در این روایت تأکید شده‌ است. مراد از این حضور با توجه به واژگان مورد کاربرد در متن حدیث، حفظ سنگر خانه و خانواده است. اما اگر ضرورتی برای بیرون رفتن پیش بیاید، حجاب زن ادامه همان حضور است. این نوع حضور بهترین عبادت برای زن است. [[حضرت زهرا(س)]] برای حفظ متانت و شخصیت خود در موارد ضروری، که تاریخ آن را نقل کرده‌، روش دیگری را برای مواظبت در دوری از نامحرمان در آن سنگر برمی‌گزیدند. رفتن به [[مسجد مدینه]] و آویختن پرده‌ای برای جدا کردن زن و مرد،<ref>بحارالانوار، دارالرضا، ۱۴۱۲، ج۲۹، ص۲۲۰.</ref> رفتن به بیابان‌های مدینه و گاهی درون چاردیواری محصور [[بیت الاحزان]] شاهدی بر این مدعا است.


این تعبیر کوتاه‌ترین و رساترین تعابیر درباره زن است که اصلی‌ترین وظیفه برای زن، به دوش گرفتن رسالت نهان و باطن زندگی است و این بالاترین عبادت و نزدیک‌ترین حالات زن است. اگر در یک خانواده مدیریت باطن زندگی و تربیت آن رها شود و افراد این خانواده بدون تربیت و مدیریت به دامن اجتماع رها شوند، هیچ‌یک به سعادت و ترقی نخواهند رسید.
نکته‌ای که باید توجه شود این است که مواردی از گفتگوی با [[راویان حدیث]] و [[اصحاب ائمه(ع)]]<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۶۲، ملاقات با جابر انصاری.</ref> و تعدادی خطابه و نطق‌های تاریخی<ref>بحارالانوار، ج۲۹، دارالرضا، ص۲۱۵، خطبه فدکیه.</ref> و حضور در جبهه‌های نبرد با [[کفار]]<ref>حضور حضرت زهرا(س) در احد.</ref> و منافقان<ref>حضور زینب و بانوان اهل بیت(ع) در کربلا.</ref> همه سازگار با سیره مذکور است.
 
== بررسی متن و دلالت حدیث ==
حضور زن در خانه به نحو مبالغه‌آمیزی در این روایت تأکید شده‌ است. مراد از این حضور با توجه به واژگان مورد کاربرد در متن حدیث، حفظ سنگر خانه و خانواده است. اما اگر ضرورتی برای بیرون رفتن پیش بیاید، حجاب زن ادامه همان حضور است. این نوع حضور بهترین عبادت برای زن است. [[حضرت زهرا(س)]] برای حفظ متانت و شخصیت خود در موارد ضروری، که تاریخ آن را نقل کرده‌، روش دیگری را برای مواظبت در دوری از نامحرمان در آن سنگر برمی‌گزیدند. رفتن به [[مسجد مدینه]] و آویختن پرده‌ای برای جدا کردن زن و مرد،<ref>بحارالانوار، دارالرضا، ۱۴۱۲، ج۲۹، ص۲۲۰.</ref> رفتن به بیابان‌های مدینه و گاهی درون چاردیواری محصور [[بیت الاحزان]] شاهدی بر این مدعا است.


دو عنصر و شرط اساسی در این روایت مورد نظر قرار گرفته است: ۱. وجوب حضور زن در جامعه؛ ۲. حفظ متانت و شخصیت زنان
دو عنصر و شرط اساسی در این روایت مورد نظر قرار گرفته است: ۱. وجوب حضور زن در جامعه؛ ۲. حفظ متانت و شخصیت زنان
۱۱٬۹۱۳

ویرایش