ولی‌فقیه و نیابت عام امام زمان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
شیعیان معتقدند که در دوران غیبت صغری برخی افراد به عنوان نائب خاص امام زمان(ع) بودند.<ref>جباری، محمدرضا، حکیم، سیدمنذر، عاشوری، حسن، پورسیدآقائی، سید مسعود، تاریخ عصر غیبت، قم: مؤسسه آینده روشن، ۱۳۹۱، ص۲۸۹.</ref> اما در دوران غیبت کبری، نائب خاص وجود ندارد اما از برخی روایات به‌دست می‌اید که برخی افراد با شرائط خاص، نائب عام امام زمان(ع) هستند. این نیابت عامه، برای فقیهان با شرائط خاص است:
شیعیان معتقدند که در دوران غیبت صغری برخی افراد به عنوان نائب خاص امام زمان(ع) بودند.<ref>جباری، محمدرضا، حکیم، سیدمنذر، عاشوری، حسن، پورسیدآقائی، سید مسعود، تاریخ عصر غیبت، قم: مؤسسه آینده روشن، ۱۳۹۱، ص۲۸۹.</ref> اما در دوران غیبت کبری، نائب خاص وجود ندارد اما از برخی روایات به‌دست می‌اید که برخی افراد با شرائط خاص، نائب عام امام زمان(ع) هستند. این نیابت عامه، برای فقیهان با شرائط خاص است:
* {{درگاه|مهدویت}}«اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ.<ref>صدوق، ابوجعفر محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، تهران: اسلامیه، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۹۳.</ref> اما در حوادثی که بعداً به‌وجود می‌آید، در آنها به راویان احادیث ما رجوع کنید؛ زیرا آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم». محققان معتقدند این روایت دلالت تمام دارد بر معرفی افراد به عنوان نائب امام زمان و لزوم رجوع به این نائبان عام.
{{درگاه|مهدویت}}
* «اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ.<ref>صدوق، ابوجعفر محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، تهران: اسلامیه، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۹۳.</ref> اما در حوادثی که بعداً به‌وجود می‌آید، در آنها به راویان احادیث ما رجوع کنید؛ زیرا آنها حجت من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم». محققان معتقدند این روایت دلالت تمام دارد بر معرفی افراد به عنوان نائب امام زمان و لزوم رجوع به این نائبان عام.
*امام صادق(ع): فَأَمَّا مَنْ کَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِینِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِیعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ یُقَلِّدُوهُ. هر کدام از فقهاء که از نفس خود حفاظت می‌کند، محافظ دینش است، مخالف هوای نفس خود عمل کند و اطاعت امر خداوند کند، بر عوام است که از وی تقلید کنند.<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۶، باب ۴ از ابواب صفات قاضی، ح ۳۳.</ref>  
*امام صادق(ع): فَأَمَّا مَنْ کَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِینِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِیعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ یُقَلِّدُوهُ. هر کدام از فقهاء که از نفس خود حفاظت می‌کند، محافظ دینش است، مخالف هوای نفس خود عمل کند و اطاعت امر خداوند کند، بر عوام است که از وی تقلید کنند.<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۶، باب ۴ از ابواب صفات قاضی، ح ۳۳.</ref>  
*امام صادق ع در مقبوله عمر بن حنظله و به منظور تعیین تکلیف شیعیان در جایی که به امام معصوم دسترسی ندارند می‌فرماید: «هر کس از شما که راوی حدیث ما باشد و در حلال و حرام ما بنگرد و صاحب نظر باشد و احکام ما را بشناسد، حکم او را بپذیرید چرا که من او را بر شما حاکم قرار داده‌ام»<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، پیشین، ج۱۸، ص۹۸، ح ۱.</ref>  
*امام صادق ع در مقبوله عمر بن حنظله و به منظور تعیین تکلیف شیعیان در جایی که به امام معصوم دسترسی ندارند می‌فرماید: «هر کس از شما که راوی حدیث ما باشد و در حلال و حرام ما بنگرد و صاحب نظر باشد و احکام ما را بشناسد، حکم او را بپذیرید چرا که من او را بر شما حاکم قرار داده‌ام»<ref>الحر العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، پیشین، ج۱۸، ص۹۸، ح ۱.</ref>  
خط ۱۲: خط ۱۳:


بر مبنای نظریه ولایت فقیه کسی می‌تواند عهده‌دار ولایت بر مسلمانان گردد که دارای شرائط علمی، فقهی و بینش صحیح سیاسی، اجتماعی، عدالت و تقوی باشد و چنین فردی براساس روایات فوق از طرف امام زمان(ع) نصب عام گردیده و لذا اطلاق عنوان نائب الامام بر وی هیچ ایرادی ندارد و بر مبنای روایات صورت می‌گیرد.
بر مبنای نظریه ولایت فقیه کسی می‌تواند عهده‌دار ولایت بر مسلمانان گردد که دارای شرائط علمی، فقهی و بینش صحیح سیاسی، اجتماعی، عدالت و تقوی باشد و چنین فردی براساس روایات فوق از طرف امام زمان(ع) نصب عام گردیده و لذا اطلاق عنوان نائب الامام بر وی هیچ ایرادی ندارد و بر مبنای روایات صورت می‌گیرد.
== روایاتی بر پایان نیابت با پایان دوران غیبت صغری ==
در برخی روایات مضامینی وجود دارد که حاکی از این است که نیابت امام زمان، با پایان یافتن نیابت علی بن محمد سمری - آخرین نائب دوران غیبت صغرا- به پایان رسیده است. این در حالی است که منظور از پایان دوره نیابت بر اساس این روایات، پایان نیابت خاصه می‌باشد و نه نیابت عامه و آنچه که در مورد صحت اطلاق عنوان نائب بر ولی فقیه گفته شد نیابت عامه می‌باشد و به همین دلیل هیچ تعارضی میان تکذیب کسانی که ادعای نیابت خاصه می‌کنند با صحت اطلاق عنوان نائب امام زمان بر ولایت فقیه به نحو نیابت عامه وجود ندارد.


شایان ذکر است موضوع نیابت ولی فقیه از امام زمان عج مسئله ای نیست که مربوط به امروز جامعه اسلامی باشد یا صرفاً صاحب نظران ولایت فقیه در دوران معاصر همچون امام خمینی ره آن را مطرح کرده باشند بلکه این موضوع در کلمات فقهای بزرگ شیعه در طول تاریخ وجود داشته است که به بخشی از آن اشاره می‌نماییم:
شایان ذکر است موضوع نیابت ولی فقیه از امام زمان عج مسئله ای نیست که مربوط به امروز جامعه اسلامی باشد یا صرفاً صاحب نظران ولایت فقیه در دوران معاصر همچون امام خمینی ره آن را مطرح کرده باشند بلکه این موضوع در کلمات فقهای بزرگ شیعه در طول تاریخ وجود داشته است که به بخشی از آن اشاره می‌نماییم:
خط ۳۱: خط ۲۹:


بنابر این ولی فقیه طبق استنباط فقیهان بزرگ شیعه منصوب و نائب امام زمان علیه السلام است.
بنابر این ولی فقیه طبق استنباط فقیهان بزرگ شیعه منصوب و نائب امام زمان علیه السلام است.
== روایاتی بر پایان نیابت با پایان دوران غیبت صغری ==
براساس برخی روایات، نیابت امام زمان، با پایان یافتن نیابت علی بن محمد سمری - آخرین نائب دوران غیبت صغرا- به پایان رسیده است. این در حالی است که منظور از پایان دوره نیابت بر اساس این روایات، پایان نیابت خاصه می‌باشد و نه نیابت عامه و آنچه که در مورد صحت اطلاق عنوان نائب بر ولی فقیه گفته شد نیابت عامه می‌باشد و به همین دلیل هیچ تعارضی میان تکذیب کسانی که ادعای نیابت خاصه می‌کنند با صحت اطلاق عنوان نائب امام زمان بر ولایت فقیه به نحو نیابت عامه وجود ندارد.


== منابع ==
== منابع ==
۱۱٬۹۱۳

ویرایش