ارزیابی روایات تطبیق آیات بر اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}هزاران روایات نقل شده که در آنها الفاظ و آیات [[قرآن]] بر اهل‌بیت و ولایت آنها تطبیق داده شده است. بسیاری از این روایات قابل قبول بوده و مورد استناد قرار گرفته است. تطبیق آیات بر [[اهل‌بیت(ع)]] یا افراد دیگر نیز، امری عقلایی و لازمه [[قاعده جری و تطبیق]] دانسته شده است. با این حال محققان، بسیاری از این روایات را نپذیرفته‌اند؛ زیرا برخی روایات به جهت سند اشکال دارند و افرادی در سند آن‌ها وجود دارند که در کتاب‌های معتبر رجالی، متهم به [[غلو]] و فساد عقیده هستند.

عالمان شیعه، علاوه بر مشکلات سندی، به مشکلات محتوایی این روایات نیز معتقدند؛ برخی مخالف نص و ظاهر آیات و برخی را توهین به اهل‌بیت به شمار آورده‌اند. همچنین بعضی از این روایات، مخالف قواعد ادبی یا مخالف واقعیت‌های تاریخی دانسته شده‌اند.

محققان معتقدند برخی افراد برای بدنام کردن اهل‌بیت احادیثی را جعل کرده‌اند. عالمان شیعه برای دوری از این جعلیات، تلاش بسیاری کرده‌اند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد. [[شیخ صدوق]] از عالمان بزرگ شیعه، اخبار تطبیق آیات بر اهل‌بیت و دشمنان اهل‌بیت را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهل‌بیت از آن سوء استفاده کرده‌اند.

{{نقل قول| قرآن؛ کتابی است همگانی و همیشگی، در غایب مانند حاضر جاری است و به آینده و گذشته، مانند حال منطبق می‌شود. بنابر این هرگز مورد نزول آیه‌ای مخصص آن آیه نخواهد بود. اگر آیه‌ای که درباره شخص یا اشخاص معینی نازل شده، در مورد نزول خود منجمد نشده، به هر موردی که صفات و خصوصیات با مورد نزول آیه شریک است، سرایت خواهد نمود.}}

روایات بسیاری وجود دارد که در آنها الفاظ و آیات قرآن بر اهل‌بیت و ولایت آنها تطبیق داده شده است. طبق تحقیقی که در مورد روایات تطبیق به انجام رسیده، مجموع این دسته روایات در کتاب‌های حدیثی، به دو هزار و یکصد و سی روایت می‌رسد.<ref name=":0">زهرا حسینی، جمع‌آوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد).</ref> {{یادداشت|این تعداد براساس کتاب‌هایی مانند تفسیر برهان و نور الثقلین، بیشتر نیز می‌گردد؛ به نحوی که مجموع روایات تطبیق در تفسیر برهان به یازده هزار و هشتصد و شصت و چهار و در تفسیر نورالثقلین به سیزده هزار و پانصد و هفتاد و دو روایت می‌رسد.}}

براساس این تحقیق، تعداد احادیث نقل شده از پیامبر(ص) و هر یک از ائمه(ع) به تفکیک به این شرح است:

محققان، بسیاری از این روایات را دارای اشکال دانسته‌اند؛ در سندِ ششصد و چهل و نُه روایت از این روایات، افرادی وجود دارند که در [[کتاب‌های رجالی شیعه|کتاب‌های معتبر رجالی]]، متهم به [[غلو|غلوّ]] و فساد عقیده هستند.<ref name=":1"/> برخی از آن‌ها مخالف نص و ظاهر آیات دانسته شده و برخی توهین به اهل‌بیت به شمار آمده است. بعضی از آنها مخالف قواعد ادبی و برخی مخالف واقعیت‌های تاریخی شمرده شده است.<ref>. برای مطالعه بیشتر ر.ک. محمد کاظم شاکر، روش‌های تأویل قرآن.</ref> البته این مخالفت‌ها، منافاتی با پذیرش برخی از این روایات ندارد.