اسلام و جنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

{{درگاه|حکومت دینی}}آموزه‌های اسلامی، جنگ را به‌صورت مطلق بد و یا به‌صورت کامل خوب ندانسته‌اند. اسلام براساس شرایط زمان و مکان هم طرفدار صلح و هم طرفدار جنگ دانسته شده است. اسلام بر اعتقاد به جهاد تأکید داشته و هدف از آن را جلوگیری از فساد، تباهی و سیطره یافتن کفر و شرک دانسته‌اند. همچنین صلح نیز در ادبیات دینی اسلام، نقش پررنگ و موثری را دارا است.  

براساس اسلام، اگر دشمن، حاضر به همزیستی شرافتمندانه نباشد و بخواهد شرافت انسانی را پایمال کند، اسلام طرفدار جنگ است. اما در مقابل فرد یا گروهی که به‌صورت مسالمت‌آمیز در حال زندگی است و ضرری را متوجه اسلام و مسلمانان نکرده باشند، اسلام خواهان صلح است.

[[جهاد]] در اسلام، اقسامی دارد که بیشتر آن‌ها مشروط به اجازه [[امام معصوم]] یا [[ولایت فقیه اجماعی یا برداشتی فقهی|جانشین او]] است. جهاد با اهل‌بغی، در واقع، جنگ داخلی علیه مسلمانانی است که علیه حکومت قیام کنند. جهاد دفاعی از دیگر اقسام جهاد است. مسلمانان مکلف هستند با هر فرد یا گروهی که اندیشهٔ تجاوز به مسلمانان یا سرزمین‌های اسلامی را دارد، در حد توان بجنگند و تسلیم نشوند. این نوع جنگ، «دفاع» یا «جهاد دفاعی» نام دارد.

محققان معتقدند، دین اسلام، در زمینه جنگ و دفاع، آموز‌ه‌های خاص خود را دارد. در این نظام، مؤلفه‌هایی مانند ماهیت، اهداف، شرایط، قوانین و مقررات جنگ و صلح، عوامل پیروزی و شکست، وظایف و ویژگی‌های فرماندهان و نیروها و بسیاری دیگر از مسائل نظامی و دفاعی، وجود دارد.

شهید مطهری، ار متفکران مسلمان معتقد است، اسلام این افتخار را دارد که قانون «جهاد» دارد. او اسلام را دینی می‌داند که وظیفه و تعهدش، تشکیل یک جامعه و رسالتش، اصلاح جهان است. به باور او، چنین دینی نمی‌تواند بی‌تفاوت بوده و قانون جهاد را رها کرده باشد؛ همان‌گونه که یک دولت نمی‌تواند بدون ارتش باشد.<ref>مرتضی مطهری، جهاد، ص۲۸–۲۹.</ref>

اسلام، به شدت با قتل نفس مخالف است<ref>وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیماً؛ و هر کس، فرد باایمانی را از روی عمد به قتل برساند، مجازاتِ او دوزخ است؛ در حالی که جاودانه در آن می‌ماند؛ و خداوند بر او غضب می‌کند؛ و او را از رحمتش دور می‌سازد؛ و عذاب عظیمی برای او آماده ساخته است. قرآن کریم، نساء ۹۳.</ref> و اجازه نمی‌دهد، هر فردی بر روی دیگری اسلحه کشیده<ref>ر. ک. مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲۷، ص۳۱۷.</ref> و او را به قتل برساند. با این حال اسلام همواره و در هر شرایطی، طرفدار صلح نیست. اسلام، هم طرفدار صلح است و هم طرفدار جنگ؛ اگر دشمن، حاضر به همزیستی شرافتمندانه نباشد و بخواهد به‌گونه‌ای شرافت انسانی را پایمال کند، اسلام طرفدار جنگ است.<ref name=":1">مرتضی مطهری، جهاد، ص۲۹ و ۳۰.</ref> اما در مقابل فرد یا گروهی که به‌صورت مسالمت‌آمیز در حال زندگی است و ضرری را متوجه اسلام و مسلمانان نکرده است، اسلام پرچم صلح را بلند می‌کند.  

صلح، اگرچه ظاهری زیباتر از جنگ دارد، اما گاه شرایط محیطی و جغرافیایی، اقتضای تصمیمیاتی سخت، از جمله جنگ را  می‌طلبد. خداوند در قرآن می‌فرماید:

اگر خدا شر بعضی از مردم را به بعضی دیگر دفع نکند، همانا صومعه‌ها و دیر و کنشتها و مساجدی که در آن نماز و ذکر خدا بسیار می‌شود، همه خراب و ویران می‌شد.<ref>سوره حج، آیه ۴۰.</ref>

از پیامبر اسلام نقل شده که برای بهشت دری است که آن را در مجاهدین می‌گویند.<ref>«للجنه باب یقال له باب المجاهدین». محمدبن‌یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۲.</ref> امام علی(ع)، نیز جهاد را دری از درهای بهشت می‌دانست: {{متن عربی|جهاد دری از درهای بهشت است که خداوند، آن را برای دوستان مخصوص خود، گشوده است. جهاد، لباس تقوی، زره محکم و سپر مطمئن خداوند است}}.<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۲۷، ص۷۴.</ref>

امام علی(ع)، در گفتاری دیگر، بهای بهشت را، «جهاد» معرفی کرده است.<ref>«ألا و انّ الجهاد ثمن الجنه». محمّد محمدی ری‌شهری، میزان‌الحکمه، ص۴۵۴؛ علی‌بن‌محمداللیثی الواسطی، عیون‌الحکم.</ref>

 

'''وسیله تقرب به خداوند و''' '''ستون دین'''

از دیدگاه امام علی(ع)، جهاد وسیله تقرب و نزدیکی به خداوند و کسب منزلت در نزد خداوند است. امام در خطاب به مردم فرمده‌اند: «ای مردم، برای رویارویی با دشمن آمده شوید؛ چون جهاد با آن‌ها، راهی است برای نزدیکی به پروردگار و منزلت یافتن در نزد وی.<ref>ابراهیم ثقفی،

امام علی(ع) در گفتار دیگری، جهاد را در کنار صبر، یقین و عدل، چهار رکن ایمان دانسته است.<ref>قاضی‌نعمان مغربی، دعائم‌الاسلام، ج۱، ص۳۴۲؛ محمدبن‌علی‌الکراجکی، معدن‌الجواهر، ص۴۰؛ علاءالدین علی متقی هندی، همان، ج۱، ص۲۸۶.</ref>

امام علی(ع) در حدیثی جهاد را شریف‌ترین اعمال بعد از اسلام آوردن دانسته که مایه استحکام دین بوده و اجر آن، بزرگ، همراه با عزت است.<ref>«انَّ الجِهادَ اشرفُ الاعمالِ بعدَ الاسلامِ و هو قِوامُ الدینِ و الاجْرُ فیهِ عَظیمُ…» محمدبن‌یعقوب کلینی، همان، ج۵، ص۳۷؛ شیخ‌حرّ عاملی، همان، ج۱۵، ص۹۴؛ محمدباقر محمودی، نهج‌السعاده، همان، ج۸، ص۵۸ (از دیدگاه پیامبر اکرم9 نیز، جهاد در راه خدا به عنوان برترین عمل مؤمن شمرده شده است). محمدبن‌سعد، همان، ج۳، ص۲۰۲.</ref>

جهاد دفاعی از دیگر اقسام جهاد است. مسلمانان مکلف هستند با هر فرد یا گروهی که اندیشهٔ تجاوز به مسلمانان یا سرزمین‌های اسلامی را دارد، در حد توان بجنگند و تسلیم نشوند.<ref>عباسعلی عظیمی شوشتری، مقالهٔ قوانین و مقررات کلی جنگ و دفاع در اسلام، فصلنامهٔ مصباح، سال ششم، شماره ۲۲، ص۲۶.</ref> این نوع جنگ، «دفاع» یا «جهاد دفاعی» نام دارد. جهاد دفاعی، نیازی به اذن امام ندارد.<ref>ر. ک. ابوالقاسم بن حسن میرزای قمی، جامع الشتات، ج۱، ص۳۶۲.</ref>

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =