حد و مطلع قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[فیض کاشانی]] در کتاب تفسیری خود روایتی را از [[امام علی(ع)]] نقل کرده است: «هیچ آیه‌ای نیست مگر اینکه دارای چهار معنای است؛ ظاهر، باطن، حد و مطلع».<ref>''. تفسیر صافی، ج۱، ص۲۸.''</ref>

روایات، معانی برای حد و مطلع ذکر کرده‌اند: «حد، حکم و مطلع، کیفیت استنباط حکم از قرآن است.»<ref>''. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۱۹۷.''</ref> در روایت دیگری نیز چنین آمده: «حد، احکام حلال و حرام، و مطلع، مراد خداوند از بنده است.»<ref>''. تفسیر صافی، ج۱، ص۲۸.''</ref>

محققان با جمع‌بندی میان روایات مختلف، تحلیل‌هایی ارائه کرده‌اند؛ از جمله اینکه حد، نهایت و منتهای ظاهر آیات و مطلع، مبدأ باطن قرآن است.  

* در مرتبه نخست، ظاهر، الفاظ قرآن است و این ظهور برای همه حاصل می‌شود و سپس ظهور مفردات قرآن بروز دارد. هر لفظ، معنایی را به ذهن متبادر می‌سازد که آن معنای متبادر به ذهن را معنای ظاهر لفظ می‌گویند.

* مرحله ی بعد، ظهور ترکیبی است. کلام، غیر از ظهور تصوری، ظهور تصدیقی دارد که ممکن است با ظهور تصوری‌اش یکسان و یا تا حدودی متفاوت باشد.

حد از یک جهت نهایت ظهورات لفظ است و از جهت دیگر، نقطه‌ی شروع برای رسیدن به باطن قرآن. بطون قرآن فراتر از معنای ظاهری هستند و تنها با فهم الفاظ، قواعد و ادبيات عرب، نمى‌توان آن را فهميد. تمام باطن قرآن را تنها خدا و راسخان در علم می‌دانند و انسان‌های دیگر تنها از طریق آن‌ها می‌توانند آن‌ها را به‌دست آورند. مطلع را مرحله‌ى اول از این معناى باطنى دانسته‌اند.<ref>''. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۱۹۷.''</ref>