اخلاقی بودن حکومت دینی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{شروع متن}}

{{سوال}}

{{پاسخ}}

{{درگاه|حکومت دینی}}استبداد، غلبه و زور بر مردم، فریب و نیرنگ و... از ویژگی‌های یک حکومت غیر اخلاقی است که حکومت دینی از این رذایل اخلاقی به طور کلی دور است. حکومت دینی رسالت و هویت خود را در پاسداشت و اعمال اخلاق حسنه می‌داند و اعمال و کارکرد خود را با اخلاق دینی می‌سنجد و اگر از دایره اخلاق خارج شود مشروعیت خود را از دست می‌دهد. صداقت، عدالت، آزادی، حق مشارکت مردم، مدارا با مردم، قانون گرایی، پاسخگو بودن حاکمیت و... از اصول اخلاقی‌ای است که حاکمیت دینی می‌کوشد بدان متصف باشد تا هم کارکردی خلاف فلسفه وجودی خود نداشته باشد و در راستای احکام دینی حرکت کند و هم مردم از ثمره حکومت دینی که برخوردار باشند.

مهمترین ویژگی‌های غیراخلاقی که حکومتی می‌تواند داشته باشد به این شرح است:

== اخلاق در حکومت فقیه ==

بنابراین عدالت، زیربنای اخلاق سیاسی و یکی از مهمترین اهداف انبیای الهی بوده است. خدای کریم در قرآن می‌فرماید: {{قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکتابَ وَ الْمیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ|ترجمه=به راستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و ترازو را فرود آوردیم تا مردم به انصاف برخیزند.|سوره=حدید|آیه=۲۵}}

'''حق مشارکت سیاسی مردم:''' یکی از حقوق مردم بر حکومت فقیه، مشارکت در امور سیاسی است. مشارکت سیاسی بدین معنا است که مردم در امور کلّی جامعه، حضور فعّال داشته باشند. امام خمینی به عنوان یک فقیه جامع‌الشرایط و سیاست مدار، در این باره چنین می‌فرماید: «حرف ما این است که نه روحانی تنها، همه قشرها باید در سیاست دخالت بکنند. سیاست یک ارثی نیست که مال دولت باشد، یا مال مجلس باشد، یا مال افراد خاصی باشد. سیاست معنایش همین وضع آن چیزهایی‌ست که در یک کشوری می‌گذرد از حیث اداره آن کشور. همه اهالی این کشور در این معنا حق دارند. خانمها حق دارند در سیاست دخالت بکنند؛ تکلیف شان است. روحانیون هم حق دارند در سیاست دخالت بکنند، تکلیف آنهاست. دین اسلام یک دین سیاسی است. یک دینی است که همه چیزش سیاست است، حتی عبادتش».<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص۱۵ و ج۲۱، ص۴۲۲–۳۹۳.</ref>

'''جایگاه مردم در حکومت فقیه:''' جای هیچ تردید و اختلافی نیست که مردم در حکومت فقیه، نقش اساسی دارند، همانگونه که مردم در استقرار حاکمیت و حکومت معصومین(ع) نقش اساسی داشته‌اند. امامان و همچنین فقیه برای رسیدن به حقّ مشروع و قانونی خود به زور و جبر متوسّل نمی‌شوند بلکه اگر خود مردم آمدند و پذیرفتند، آنان تصّدی امر حکومت را عهده‌دار می‌شوند؛ یعنی پیامبر اکرم(ص) حکومتش را با استفاده از نیروی قاهره بر مردم تحمیل نکرد بلکه عامل اصلی خود مردم بودند که ایمان آوردند و با رضا و رغبت، حکومت آن حضرت را که از طرف خداوند تشریع و حق حاکمیتی را که خداوند به آن حضرت داده بود پذیرفتند. درباره أئمه(ع) نیز، امر چنین است. در زمان غیبت، مشروعیت حکومت فقیه از طرف خداست ولی تحقّق عینی و استقرار آن با پذیرش مردمی و اقبال جامعه به آن است.<ref>نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، به قلم محمد مهدی نادری قمی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۲ش، ص۵۷–۶۲.</ref> نظام جمهوری اسلامی ایران که بر مبانی ولایت فقیه استوار است، با رفراندوم که به دستور امام خمینی (ره) صادر شد، توسط مردم تحقق عینی پیدا کرد. همچنین در انتخاب ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و شوراهای شهر و روستا، جایگاه مردم و نقش آنان صد درصد است.

== خطاپذیری حکومت فقیه ==