پذیرفتن امانت الهی توسط انسان در آیه ۷۲ سوره احزاب: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}آیه ۷۲ سوره احزاب مشهور به [[آیه امانت]] است. در این آیه خداوند از برداشتن امانت الهی توسط انسان خبر می‌دهد که کوه‌ها و زمین و آسمان‌ها از پذیرش آن سر باز زدند. در اینکه این امانت الهی چیست سخنان مختلفی گفته شده است. از جمله اختیار، عقل، وجود، طاعت، دین، ولایت الهی، کمال انسان و... علامه طباطبایی کمال انسان که از راه داشتن اعتقادات حق و داشتن اعمال صالح بوجود می آید را امانت الهی دانسته است.   

اینکه منظور از عرضه بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها چه بوده، اقوال متفاوت و جالبى از سوى مفسّران مطرح گردیده است:

الف. برخى گفته‌اند: «عرضه» به معناى مجازى آن مى‌باشد و آیه تنها یک تمثیل و فرض و به نوعى بیان حال است. و منظور آیه این است که اگر عرضه مى‌کردیم و شعور داشتند ـ به خاطر عظمت امانت و سختى حمل آن ـ نمى‌پذیرفتند و هراسان مى‌شدند. پس بر خلاف آنچه از ظاهر آیه استفاده مى شود، مخاطبه اى میان خداوند و جمادات نبوده است.

ب. برخى دیگر «عرضن» را به معناى عارضنا گرفته‌اند. یعنى نوعى مقابله و مقایسه بین آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها با امانت مى‌باشد و منظور آیه این است که در این سنجش و سبک و سنگین کردن، معلوم مى‌شود که امانت سنگین‌تر از آسمان‌ها و زمین و کوه‌هاست و این‌ها توان حمل آن را ندارند.  

ج. برخى دیگر ـ همچون ابوعلى جبّائى ـ گفته‌اند: عرضه به معناى حقیقى آن مى‌باشد و منظور این است که امانت بر اهل آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه شد و تنها انسان آن را پذیرفت و برداشت.

د. بیشتر مفسّرانى که داراى ذوق و مشرب عرفانى هستند، معتقدند: «عرضه» به معناى حقیقى آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن، همه هستى داراى شعور است، بدین روى، مخاطبه بین خداوند و موجودات عالم هیچ بُعدى ندارد. این آیه نیز حاکى از نوعى مخاطبه حقیقى میان خداوند و آسمان و زمین مى‌باشد، البته به لسان متناسب با آن ها.

محى الدین عربى مى‌گوید: «گفت و گوى خدا با موجودات صامت نزد عامّه از علماى رسوم، حدیث حال است و از این رو، اینان آیاتى نظیر (انّا عرضَنا الامانَة...)را تأویل مى‌کنند و مى‌گویند: اباء در اینجا بیان حال است، اما نزد اهل کشف صامتى وجود ندارد و همه هستى، اعم از جماد و نبات و حیوان، سخن خداوند را به اذن او در عالم حس و نه عالم خیال مى‌شنوند.