مرقد بی‌بی شهربانو در شهر ری: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour }}
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا مرقد بي‎بي شهربانو در نزديكي تهران، صحت دارد؟ محسن رنجبر
آیا مرقد بی‌بی شهربانو در نزدیکی تهران، صحت دارد؟ محسن رنجبر
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در سال‎هاي اخير، انتساب قبري كه در نزديكي شهرري واقع است به بي‎بي شهربانو، با ترديد جدي بعضي از محققان رو به رو شده است. آقاي دكتر كريمان در كتاب محققانه و ارزشمند خويش «ري باستان»، با ذكر دلايل و شواهدي، انتساب اين محل را به بي‎بي شهربانو با شك و ترديد مواجه ساخته است.
در سال‌های اخیر، انتساب قبری که در نزدیکی شهرری واقع است به بی‌بی شهربانو، با تردید جدی بعضی از محققان رو به رو شده است. آقای دکتر کریمان در کتاب محققانه و ارزشمند خویش «ری باستان»، با ذکر دلایل و شواهدی، انتساب این محل را به بی‌بی شهربانو با شک و تردید مواجه ساخته است.
 
به اين دليل اهميت تحقيقات ياد شده، گزارش از آن را در ذيل مي‎آوريم:
به این دلیل اهمیت تحقیقات یاد شده، گزارش از آن را در ذیل می‌آوریم:
 
انتساب اين مكان به بي‎بي شهربانو در هيچ يك از كتاب‎هاي مسالك و تواريخ و رجال قديمي ذكر نشده است؛<ref>ري باستان، ج۱، ص۴۰۳چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه ملي، ۱۳۴۵ ش.</ref>هم‎چنان كه در هيچ يك از منابع معتمد از صدر اسلام تا قرون اخير، كوچك‎ترين ذكري نيست كه بي‎بي شهربانو در ري درگذشته و در آن‎جا مدفون گرديده است، بلكه همه قرائن خلاف آن را مي‎رساند؛ چنان‎كه شيخ صدوق كه خود در ري مي‎زيسته و كتاب «عيون اخبارالرضا» را براي صاحب بن عبّاد كه نيز در اين شهر مقيم بوده، فراهم آورده است، در اين كتاب به درگذشت مادر امام زين العابدين(ع) در هنگام زاييدن، تصريح كرده است. بي‎گمان هرگاه بقعه‎ي بي‎بي شهربانو به عهد وي در ري موجود و مزار مي‎بود، در اين كتاب اشارتي مي‎رفت.
انتساب این مکان به بی‌بی شهربانو در هیچ‌یک از کتاب‌های مسالک و تواریخ و رجال قدیمی ذکر نشده است؛<ref>ری باستان، ج۱، ص۴۰۳چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه ملی، ۱۳۴۵ ش.</ref>هم‌چنان‌که در هیچ‌یک از منابع معتمد از صدر اسلام تا قرون اخیر، کوچک‌ترین ذکری نیست که بی‌بی شهربانو در ری درگذشته و در آن‌جا مدفون گردیده است، بلکه همه قرائن خلاف آن را می‌رساند؛ چنان‌که شیخ صدوق که خود در ری می‌زیسته و کتاب «عیون اخبارالرضا» را برای صاحب بن عبّاد که نیز در این شهر مقیم بوده، فراهم آورده است، در این کتاب به درگذشت مادر امام زین العابدین(ع) در هنگام زاییدن، تصریح کرده است. بی‌گمان هرگاه بقعهٔ بی‌بی شهربانو به عهد وی در ری موجود و مزار می‌بود، در این کتاب اشارتی می‌رفت.
 
ابودلف كه در سال ۳۳۴ هـ . ق. از ري ديدن كرده و آثار فُرس و مقابر زرتشتيان را در شمال ري، ذكركرده است، هيچ گونه اشاره‎اي به مدفن بي‎بي شهربانو در آن حدود ندارد.
ابودلف که در سال ۳۳۴ هـ.ق. از ری دیدن کرده و آثار فُرس و مقابر زرتشتیان را در شمال ری، ذکرکرده است، هیچ گونه اشاره‌ای به مدفن بی‌بی شهربانو در آن حدود ندارد.
 
در كتاب «النقض» نيز كه مشتمل بر اماكن مقدس ري مي‎باشد، به هيچ روي نامي از بي‎بي شهربانو نشده است.
در کتاب «النقض» نیز که مشتمل بر اماکن مقدس ری می‌باشد، به هیچ روی نامی از بی‌بی شهربانو نشده است.
 
حاج محمد باقر نگارنده‎ي «جنه النعيم» كه كتاب خود را به تحقيق در احوال حضرت عبدالعظيم اختصاص داده و به مناسبت از شخصيت‎هاي مذهبي مدفون، ذكري به ميان آورده، از مدفن بي‎بي شهربانو در اين شهر يادي نكرده است.<ref>همان، ص۴۱۲.</ref>
حاج محمد باقر نگارندهٔ «جنه النعیم» که کتاب خود را به تحقیق در احوال حضرت عبدالعظیم اختصاص داده و به مناسبت از شخصیت‌های مذهبی مدفون، ذکری به میان آورده، از مدفن بی‌بی شهربانو در این شهر یادی نکرده است.<ref>همان، ص۴۱۲.</ref>
 
نويسنده‎ي كتاب «ري باستان» در پايان اين بحث، با توجه به قرائن و شواهد ياد شده، چنين نتيجه‎گيري مي‎كند: «چون در تاريخ حوادث ري، تا آن‎جا كه عرصه‎ي تتبع بر نگارنده فراخ بود، نام بانويي بدين صورت مشهود نيفتاده تا احتمال خلط اسم برود؛ از اين رو شايد بتوان گفت كه اين محل دخمه‎اي از بزرگان زرتشتي بوده است، و براي آن‎كه مسلمانان آن‎جا را خراب نكنند، آن را به عروس ايراني خاندان نبوت نسبت داده‎اند و به بناي آن درافزودند. وجود دخمه‎ي گبرها در آن نزديكي ـ در شمال ـ مؤيد اين نظر است … و اين محل، دخمه‎ي فرزندان يزدگرد دهم (هرمز و خاندان وي) بوده كه در ري به دست فيروز كشته شده‎اند و براي محفوظ ماندن، آن را به فرزند يزدگرد سوم نسبت داده‎اند.»<ref>همان، ص۴۱۴ ـ ۴۱۵.</ref>
نویسندهٔ کتاب «ری باستان» در پایان این بحث، با توجه به قرائن و شواهد یاد شده، چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «چون در تاریخ حوادث ری، تا آن‌جا که عرصهٔ تتبع بر نگارنده فراخ بود، نام بانویی بدین صورت مشهود نیفتاده تا احتمال خلط اسم برود؛ از این رو شاید بتوان گفت که این محل دخمه‌ای از بزرگان زرتشتی بوده است، و برای آن‌که مسلمانان آن‌جا را خراب نکنند، آن را به عروس ایرانی خاندان نبوت نسبت داده‌اند و به بنای آن درافزودند. وجود دخمهٔ گبرها در آن نزدیکی ـ در شمال ـ مؤید این نظر است … و این محل، دخمهٔ فرزندان یزدگرد دهم (هرمز و خاندان وی) بوده که در ری به دست فیروز کشته شده‌اند و برای محفوظ ماندن، آن را به فرزند یزدگرد سوم نسبت داده‌اند.»<ref>همان، ص۴۱۴–۴۱۵.</ref>
 
گذشته از مطالب ياد شده، مؤلف ناسخ التواريخ شاهد ديگري را براي عدم امكان انتساب اين مكان به بي‎بي شهربانو، آورده است. وي داستاني را به نقل از يكي از سادات بيان مي‎كند كه وي با خواندن نوشته‌ي مبهم روي صندوق مقبره، به اين نتيجه رسيده كه مقبره ياد شده، آرامگاه يكي از دختران ارباب و اشراف آن منطقه بنام شهربانو بوده است.<ref>ناسخ التواريخ، عباسقلي خان سپهر، تصحيح محمد باقر بهبودي، ، ج۸ حضرت سجاد(ع)، ص۳۷ ـ ۳۸، تهران، كتابفروشي اسلاميه، ۱۳۶۴ ش.</ref>
گذشته از مطالب یاد شده، مؤلف ناسخ التواریخ شاهد دیگری را برای عدم امکان انتساب این مکان به بی‌بی شهربانو، آورده است. وی داستانی را به نقل از یکی از سادات بیان می‌کند که وی با خواندن نوشتهٔ مبهم روی صندوق مقبره، به این نتیجه رسیده که مقبره یاد شده، آرامگاه یکی از دختران ارباب و اشراف آن منطقه بنام شهربانو بوده است.<ref>ناسخ التواریخ، عباسقلی خان سپهر، تصحیح محمد باقر بهبودی، ج۸ حضرت سجاد(ع)، ص۳۷–۳۸، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۶۴ ش.</ref>
 
بنابراين، با توجه به شواهدي كه بيان شد، نمي‎توان ادعا كرد كه مكان ياد شده، قبر بي‎بي شهربانو مادر امام سجاد(ع) است؛ البته همه اين مسائل در صورتي است كه افسانه فرار بي‎بي شهربانو از كربلا و آمدن وي به ايران را بپذيريم و حتي قبل از اين بپذيريم كه مادر امام سجاد(ع) نامش شهربانو بوده است؛ اما چنان‎كه در پاسخ پرسش‎هاي پيشين نيز نگاشتيم، اين كه نام مادر امام سجاد(ع) شهربانو و دختر يزدگرد سوم، باشد سخت مورد ترديد محققان معاصر است؛ چنان‎كه گزارش صحيح درباره‎ي زمان وفات مادر امام سجاد(ع) آن است كه وي در مرض زايمان رحلت كرده و مسؤوليت تربيت امام سجاد(ع) بر عهده‎ي يكي از كنيزان امام حسين(ع) بوده است. در اين زمينه به پاسخ‎هاي سؤالات مطرح شده در اين باره مراجعه شود.
بنابراین، با توجه به شواهدی که بیان شد، نمی‌توان ادعا کرد که مکان یاد شده، قبر بی‌بی شهربانو مادر امام سجاد(ع) است؛ البته همه این مسائل در صورتی است که افسانه فرار بی‌بی شهربانو از کربلا و آمدن وی به ایران را بپذیریم و حتی قبل از این بپذیریم که مادر امام سجاد(ع) نامش شهربانو بوده است؛ اما چنان‌که در پاسخ پرسش‌های پیشین نیز نگاشتیم، این که نام مادر امام سجاد(ع) شهربانو و دختر یزدگرد سوم، باشد سخت مورد تردید محققان معاصر است؛ چنان‌که گزارش صحیح دربارهٔ زمان وفات مادر امام سجاد(ع) آن است که وی در مرض زایمان رحلت کرده و مسؤولیت تربیت امام سجاد(ع) بر عهدهٔ یکی از کنیزان امام حسین(ع) بوده است. در این زمینه به پاسخ‌های سؤالات مطرح شده در این باره مراجعه شود.
 
==منابع==
== منابع ==
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
<references />
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}


{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۹۱۳

ویرایش