|
|
| خط ۵: |
خط ۵: |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| سوگواری و مرثیه‌سرایی برای امام حسین(ع) در زمان ائمه معصوم(ع) رایج بوده و بر آن توصیه شده است. نوع عزاداری براساس سنت‌ها و فرهنگ‌ها تغییراتی کرده است. | | سوگواری و مرثیه‌سرایی برای امام حسین(ع) از زمان ائمه معصوم(ع) رایج بوده و بر آن توصیه شده است. در آن زمان بیشتر در قالب شعرخوانی و مرثیه‌سرایی به‌وسیله شعر بود. اما نوع عزاداری براساس سنت‌ها و فرهنگ‌ها تغییراتی کرده است. |
|
| |
|
| در دهه‌های آخر قرن دهم، شاهد رواج مراسم عزاداری ماه محرم، بیشتر در مراکز شهری شیعی هستیم، در کنار عزایی عمومی که می‌رود تا بیستم و حتی بیست و هشتم صفر نیز به طول انجامد، به موازات این امر روضه‌خوانی گسترش می‌یابد و از قرن یازدهم موجب افزایش خیرات برای جمع بسیاری که به این مجالس روی می‌آورند، موجب افزایش خیر است می‌گردد؛ علاوه بر این، با این که هیچ اطلاعی متکی بر ارقام در دست نیست؛ پس از آن که در نیمهٔ دوم قرن یازدهم تدارک چشم‌گیری برای برگزاری عزای حسینی و تعزیه‌های سیّار آغاز می‌شود، حمایت رسمی از این مراسم باید کسب اهمیتی کرده باشد.<ref>پترچلکووسکی، ص۱۶۵، ۱۶۶، اخلاص کامل به امام حسین(ع)، ژان‌کالمار.</ref>
| | عزاداری به سبک موجود، از صدر اسلام نبوده، بلکه در دوره‌های مختلف و بیشتر در دوره صفویه و آل‌بویه به وجود آمد. رواج سبک عزاداری صفویه را به دو دلیل دانسته‌اند: |
|
| |
|
| روضه‌خوانی یا خواندن کتاب «روضه الشهداء» و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دوره صفویه شروع شد.<ref>تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، پترچلکووسکی، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم محرم در دورهٔ صفویه رشد و توسعه می‌یافت، و شکل مهم و معروف دیگری از نمایش مذهبی پدید آمد که نقل نمایشی زندگی و اعمال، رنج و مرگ شهیدان شیعه بود. موضوع این نمایش هر چند هم اندک، همیشه در ارتباط با واقعهٔ کربلا بود. این داستان‌ها از کتابی فارسی به نام «روضة الشهداء»<ref>فتوت نامه سلطانی، مقدمه ص۹۵، تهران، چاپ محجوب، سال ۱۳۵۰.
| | * دولت شیعه قدرت را به دست گرفته بود و شیعه از سلطه غیر خود در آمد. |
| | * بیشتر مردم تحت حکومت صفوی، پیرو مذهب شیعه بودند و ترویج نهضت حسینی و بیان مظلومیت‌های آن حضرت و اهل بیت و یارانش را می‌خواستند. |
|
| |
|
| - روضه الشهداء، حسین واعظ کاشفی سبزواری، بمبئی، تاجران کتب و مالکان مطیع محمدی، بمبئی، بی‌تا.</ref> که چند ماه پس از سلطنت شاه اسماعیل در تبریز به پایان رسید، گرفته می‌شد و از اوایل سدهٔ شانزدهم در میان شیعیان به گونه‌ای گسترده، انتشار یافت. البته برخی محققان تاریخ شروع عزاداری به سبک روضه‌خوانی را به دوره حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند.
| | بنابراین، دو عامل یاد شده در شکل گرفتن سبک موجود، نقش اساسی داشتند. |
| | با گذشت زمان، روضه‌خوانی گسترش یافت. روضه‌خوانی یا خواندن کتاب «روضه الشهداء» (که چند ماه پس از سلطنت شاه اسماعیل در تبریز به پایان رسید) و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دوره صفویه شروع شد.<ref>تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، پترچلکووسکی، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم محرم در دورهٔ صفویه رشد و توسعه می‌یافت، و شکل مهم و معروف دیگری از نمایش مذهبی پدید آمد که نقل نمایشی زندگی و اعمال، رنج و مرگ شهیدان شیعه بود. موضوع این نمایش هر چند هم اندک، همیشه در ارتباط با واقعهٔ کربلا بود. البته برخی محققان تاریخ شروع عزاداری به سبک روضه‌خوانی را به دوره حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند. |
|
| |
|
| ژان کالمار، بخش بزرگی از تحولات عزاداری را به سنت‌های دیرینه ایران مربوط می‌داند و می‌گوید: «به عقیده من قسمت اعظم این تحول، صرف نظر از جنبه ایمانی و عقیدتی آن، تحت تأثیر سنت‌هایی به وجود آمده که ریشه‌هایی نزد ایرانیان دارد.<ref>پترچلکووسکی، ص۱۶۴؛ اخلاص کامل به امام حسین(ع)، ژان‌کالمار، پاریس، بی‌تا، ۱۳۵۴ ش، ۱۹۷۵ م.</ref>
| | در نیمه دوم قرن یازدهم تدارک چشم‌گیری برای برگزاری عزای حسینی و تعزیه‌های سیّار آغاز می‌شود، حمایت رسمی از این مراسم باید کسب اهمیتی کرده باشد.<ref>پترچلکووسکی، ص۱۶۵، ۱۶۶، اخلاص کامل به امام حسین(ع)، ژان‌کالمار.</ref> |
| | |
| عزاداری به سبک موجود، از صدر اسلام نبوده، بلکه در دوره‌های مختلف و بیشتر در دوره صفویه و آل‌بویه به وجود آمد. رواج سبک عزاداری صفویه می‌تواند به این دلیل باشد که دولت روی کار آمده، شیعی بوده، تمام امکانات را در دست داشته است و ثانیاً: بیشتر مردم شیعه بودند و ترویج نهضت حسینی و بیان مظلومیت‌های آن حضرت و اهل بیت و یارانش را می‌خواستند، بنابراین، دو عامل یاد شده در شکل گرفتن سبک موجود، نقش اساسی داشتند.
| |
|
| |
|
| | ژان کالمار، بخش بزرگی از تحولات عزاداری را به سنت‌های دیرینه ایران مربوط می‌داند و می‌گوید: «به عقیده من قسمت اعظم این تحول، صرف نظر از جنبه ایمانی و عقیدتی آن، تحت تأثیر سنت‌هایی به وجود آمده که ریشه‌هایی نزد ایرانیان دارد.<ref>پترچلکووسکی، ص۱۶۴؛ اخلاص کامل به امام حسین(ع)، ژان‌کالمار، پاریس، بی‌تا، ۱۳۵۴ ش، ۱۹۷۵ م.</ref> |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |