ارتداد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مرتد به چه کسی گفته می‌شود؟ و علت برخورد شدید و حکم اعدام برای او در اسلام به خاطر چیست؟
مرتد به چه کسی گفته می‌شود؟ و علت برخورد شدید و حکم اعدام برای او در اسلام به خاطر چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}[[مرتد]] به کسی گفته می شود که از اسلام به کفر گرویده باشد. اکثر فقها حکم به قتل مرتد فتوا داده اند. اگر مرتدی تنها عقیده داشته باشد و تبلیغ و ابراز عقیده نکرده است یا با تحقیق به کفر رسیده باشد، در قتل او اختلاف است.
{{پاسخ}}[[مرتد]] به کسی گفته می‌شود که از اسلام به کفر گرویده باشد. اکثر فقها حکم به قتل مرتد فتوا داده‌اند. اگر مرتدی تنها عقیده داشته باشد و تبلیغ و ابراز عقیده نکرده است یا با تحقیق به کفر رسیده باشد، در قتل او اختلاف است.


فقها قتل مرتد را از روایات استنباط کرده اند که برخی می گویند روایات در حد تواتر اجمالی است. برخی محققین حکم قتل مرتد را خلاف قرآن و سیره نبوی می دانند اذعان دارند چون روایات بر خلاف بسیاری از آیات قران است، نباید به ان اعتنا شود.
فقها قتل مرتد را از روایات استنباط کرده‌اند که برخی می‌گویند روایات در حد تواتر اجمالی است. برخی محققین حکم قتل مرتد را خلاف قرآن و سیره نبوی می‌دانند اذعان دارند چون روایات بر خلاف بسیاری از آیات قران است، نباید به ان اعتنا شود.


== معنای ارتداد ==
== معنای ارتداد ==
خط ۱۸: خط ۱۸:
در خصوص مصداق مرتد گفته‌اند: مرتد به کسی گفته می‌شود که فعل یا قولی از او صادر شود که نشان انکار اصل دین یا اصلی از اصول دین چون توحید یا نبوت یا معاد باشد، یا شخصی یکی از ضروریات دین را منکر شود که انکار او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم- صلی الله علیه و سلم- منتهی گردد. در این صورت ارتداد حاصل خواهد شد.<ref>موسوی خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۱۸.</ref>
در خصوص مصداق مرتد گفته‌اند: مرتد به کسی گفته می‌شود که فعل یا قولی از او صادر شود که نشان انکار اصل دین یا اصلی از اصول دین چون توحید یا نبوت یا معاد باشد، یا شخصی یکی از ضروریات دین را منکر شود که انکار او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم- صلی الله علیه و سلم- منتهی گردد. در این صورت ارتداد حاصل خواهد شد.<ref>موسوی خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۱۸.</ref>


چنانچه گفته شده: از جمله کسانی که ملحق به مرتد هستند کسانی می‌باشند که به پیغمبر اکرم- (ص) یا امامان معصوم (ع) یا حضرت فاطمه زهرا (س)دشنام یا ناسزا گویند که این کار یکی از اسباب ارتداد است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از همکاران، پیام قرآن، ج۱۰، ص۲۰۴.</ref>
چنانچه گفته شده: از جمله کسانی که ملحق به مرتد هستند کسانی می‌باشند که به پیغمبر اکرم-(ص) یا امامان معصوم(ع) یا حضرت فاطمه زهرا(س) دشنام یا ناسزا گویند که این کار یکی از اسباب ارتداد است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از همکاران، پیام قرآن، ج۱۰، ص۲۰۴.</ref>


بعضی از فقها در کتاب حدود در فقه اسلامی آن را به‌طور جداگانه بحث کرده‌اند و در روایات خاصی نیز درباره مباح بودن خون چنین کسی در منابع اسلامی دیده می‌شود.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۸، کتاب الحدود، باب ۲۵، حدیث ۱–۴، و باب ۲۷، حدیث ۱.</ref> در اینجا به دلیل اختصار ورود در این بحث به‌طور جداگانه نیازی نیست. البته انکار ضروری آنگاه موجب ارتداد می‌شود که شخص منکر، به پیامد انکارش آگاه باشد،<ref>موسوی اردبیلی، عبد الکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۳ ق، ص۸۴۰.</ref> یعنی بداند که انکار ضروری او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم (ص) منتهی می‌گردد.
بعضی از فقها در کتاب حدود در فقه اسلامی آن را به‌طور جداگانه بحث کرده‌اند و در روایات خاصی نیز درباره مباح بودن خون چنین کسی در منابع اسلامی دیده می‌شود.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۸، کتاب الحدود، باب ۲۵، حدیث ۱–۴، و باب ۲۷، حدیث ۱.</ref> در اینجا به دلیل اختصار ورود در این بحث به‌طور جداگانه نیازی نیست. البته انکار ضروری آنگاه موجب ارتداد می‌شود که شخص منکر، به پیامد انکارش آگاه باشد،<ref>موسوی اردبیلی، عبد الکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۳ ق، ص۸۴۰.</ref> یعنی بداند که انکار ضروری او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم(ص) منتهی می‌گردد.


کسانی که در حال تحقیق باشند مشمول حکم ارتداد نیستند، حتی اگر نتیجه تحقیق آنها بازگشت از اسلام و گرایش به آیین دیگری باشد مشروط بر این که سخنی برخلاف اسلام نگویند کسی با آن‌ها کاری ندارد و از این مجازات‌ها معافند.<ref>همان، رک، مکارم شیرازی، ناصر، همان، ص۲۰۷.</ref>
کسانی که در حال تحقیق باشند مشمول حکم ارتداد نیستند، حتی اگر نتیجه تحقیق آنها بازگشت از اسلام و گرایش به آیین دیگری باشد مشروط بر این که سخنی برخلاف اسلام نگویند کسی با آن‌ها کاری ندارد و از این مجازات‌ها معافند.<ref>همان، رک، مکارم شیرازی، ناصر، همان، ص۲۰۷.</ref>


== ارتداد در آیات و روایات ==
== ارتداد در آیات و روایات ==
{{نوشتار اصلی|آیات و روایات درباره حکم ارتداد}}در قرآن آیاتی درباره مرتدین زمان پیامبر آمده و عذاب آخرت را به ایشان وعده داده است؛ اما مجازات دنیوی درباره آنها بیان نشده است. {{قرآن|... وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَه وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ|ترجمه=ولی کسی که از آیینش برگردد، و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او در دنیا و آخرت، بر باد می‌رود؛ و آنان اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود.|سوره=بقره|آیه=۲۱۷}}  
{{نوشتار اصلی|آیات و روایات درباره حکم ارتداد}}در قرآن آیاتی درباره مرتدین زمان پیامبر آمده و عذاب آخرت را به ایشان وعده داده است؛ اما مجازات دنیوی درباره آنها بیان نشده است. {{قرآن|... وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَه وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ|ترجمه=ولی کسی که از آیینش برگردد، و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او در دنیا و آخرت، بر باد می‌رود؛ و آنان اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود.|سوره=بقره|آیه=۲۱۷}}


برخی محققین نه تنها می‌گویند حکم اعدام مرتد در قرآن نیامده است بلکه آن را مخالف قرآن می‌دانند. «حكم قتل براي دشنام به پيامبر رحمت (ص) نيز هيچ مستند قرآني ندارد. واضح است كه قرآن كريم از دشنام و بي احترامي و اسائه ادب به هر انساني نهي كرده است و رعايت احترام و ادب نسبت به پيامبر (ص) را لازم دانسته است. اما به مجازات كردن بي ادبان به ساحت نبوي نپرداخته است. ايذاء خدا و رسول لعن دنيا و آخرت و عذاب اليم و خوار كننده اخروي در پي دارد (توبه ۶۱ و احزاب 57 ). اما محروميت از رحمت الهي تلازمي با اشد مجازات دنيوي ندارد. هر ملعوني واجب القتل و مهدورالدم نيست.كافرين، مشركين، ظالمين، مرتدين، منافقين، ناقضين عهدالله، بني اسرائيل، قاذفين محصنات و قاتلين بعمد از جمله ملعونين الهي در قرآن كريم هستند. از اين ملعونين تنها قتل عمد مجازات اعدام دارد و رمي محصنات نيز مجازات تازيانه دارد. دارندگاناعتقادات باطل عليرغم ملعون بودن مشمول هيچ مجازات دنيوي نيستند.» <ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>
برخی محققین نه تنها می‌گویند حکم اعدام مرتد در قرآن نیامده است بلکه آن را مخالف قرآن می‌دانند. «حکم قتل برای دشنام به پیامبر رحمت(ص) نیز هیچ مستند قرآنی ندارد. واضح است که قرآن کریم از دشنام و بی‌احترامی و اسائه ادب به هر انسانی نهی کرده است و رعایت احترام و ادب نسبت به پیامبر(ص) را لازم دانسته است. اما به مجازات کردن بی ادبان به ساحت نبوی نپرداخته است. ایذاء خدا و رسول لعن دنیا و آخرت و عذاب الیم و خوار کننده اخروی در پی دارد (توبه ۶۱ و احزاب ۵۷). اما محرومیت از رحمت الهی تلازمی با اشد مجازات دنیوی ندارد. هر ملعونی واجب القتل و مهدورالدم نیست. کافرین، مشرکین، ظالمین، مرتدین، منافقین، ناقضین عهدالله، بنی اسرائیل، قاذفین محصنات و قاتلین بعمد از جمله ملعونین الهی در قرآن کریم هستند. از این ملعونین تنها قتل عمد مجازات اعدام دارد و رمی محصنات نیز مجازات تازیانه دارد. دارندگاناعتقادات باطل علیرغم ملعون بودن مشمول هیچ مجازات دنیوی نیستند.»<ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>


=== روایات ===
=== روایات ===
روایاتی منتسب به پیامبر وجود دارد که احکامی را بر فرد [[مرتد]] مترتب کرده است. بعضی فقها روایات را اخبار آحاد می دانند و بعضی به تواتر اجمالی اذعان دارند.<ref>محمد جواد فاضل لنکرانی، پاسخ به شبهات پیرامون ارتداد</ref>
روایاتی منتسب به پیامبر وجود دارد که احکامی را بر فرد [[مرتد]] مترتب کرده است. بعضی فقها روایات را اخبار آحاد می‌دانند و بعضی به تواتر اجمالی اذعان دارند.<ref>محمد جواد فاضل لنکرانی، پاسخ به شبهات پیرامون ارتداد</ref>


۱. [[پیامبر اسلام(ص)]] می‌فرماید: {{متن عربی|مَنْ بَدَّلَ دِينَهُ فَاقْتُلُوهُ|ترجمه=هر کس (مرد مسلمانی) دینش را تغییر داد او را بکشید.}} <ref>حر عاملی، محمد بن حسن، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، ج۱۸، ص۱۶۴.</ref> <ref>محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ج۴، ص۹۷.</ref>
۱. [[پیامبر اسلام(ص)]] می‌فرماید: {{متن عربی|مَنْ بَدَّلَ دِينَهُ فَاقْتُلُوهُ|ترجمه=هر کس (مرد مسلمانی) دینش را تغییر داد او را بکشید.}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، ج۱۸، ص۱۶۴.</ref><ref>محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ج۴، ص۹۷.</ref>


در صحت و اعتبار و انتساب این روایت به پیامبر(ص) اختلاف وجود دارد.
در صحت و اعتبار و انتساب این روایت به پیامبر(ص) اختلاف وجود دارد.
خط ۳۸: خط ۳۸:
۲. علی بن جعفر می‌گوید: {{متن عربی|ترجمه=از امام موسی بن جعفر(ع) درباره مرد مسلمانی که نصرانی شده بود سؤال کردم امام فرمود: چنین کسی کشته می‌شود و توبه او پذیرفته نیست.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۲۵۷.</ref>
۲. علی بن جعفر می‌گوید: {{متن عربی|ترجمه=از امام موسی بن جعفر(ع) درباره مرد مسلمانی که نصرانی شده بود سؤال کردم امام فرمود: چنین کسی کشته می‌شود و توبه او پذیرفته نیست.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۲۵۷.</ref>


۳. [[امام صادق(ع)]] می‌فرماید: {{متن عربی|ترجمه=هر مرد مسلمانی از میان مسلمانانی از دین اسلام برگردد و حضرت محمد و نبوت او را تکذیب کند ریختن خون او برای کسی که ارتداد او را شنیده و فهمیده مباح است و زن مرتد از روزی که مرتد شده باید از او جدا شود و به او نباید نزدیک شود و مالش نیز در میان ورثه تقسیم می‌شود.}} <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۲۵۷.</ref>
۳. [[امام صادق(ع)]] می‌فرماید: {{متن عربی|ترجمه=هر مرد مسلمانی از میان مسلمانانی از دین اسلام برگردد و حضرت محمد و نبوت او را تکذیب کند ریختن خون او برای کسی که ارتداد او را شنیده و فهمیده مباح است و زن مرتد از روزی که مرتد شده باید از او جدا شود و به او نباید نزدیک شود و مالش نیز در میان ورثه تقسیم می‌شود.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۷، ص۲۵۷.</ref>
 
در صحت و اعتبار این روایات برخی فقها تشکیک و بعضی رد کرده‌اند: «مستند اصلی حکم قتل مرتد و ساب النبی(ص) برخی اخبار آحاد است. این اخبار با محکمات قرآن کریم ناسازگار است. هر روایتی که با محکمات قرآن ناسازگار باشد مردود است. و در نتیجه: اخبار قتل مرتد و ساب النبی به دلیل ناسازگاری با قرآن مردود هستند.»<ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>


در صحت و اعتبار این روایات برخی فقها تشکیک و بعضی رد کرده اند: «مستند اصلي حكم قتل مرتد و ساب النبي (ص) برخي اخبار آحاد است. اين اخبار با محكمات قرآن كريم ناسازگار است. هر روايتي كه با محكمات قرآن ناسازگار باشد مردود است. و در نتيجه: اخبار قتل مرتد و ساب النبي به دليل ناسازگاري با قرآن مردود هستند.» <ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>
== مجازات مرتد ==
== مجازات مرتد ==
اکثر فقهای شیعه مجازات مرتد را قتل می دانند.
اکثر فقهای شیعه مجازات مرتد را قتل می‌دانند.


فلسفه اعدام مرتد حفظ امنیت داخلی جامعه اسلامی و جلوگیری از نفوذ بیگانگان و نامحرمان در حریم اعتقادات دینی مردم است. اگر در برابر مرتد سکوت شود بیم آن می‌رود که هر روز افرادی، مانند یهودیان در صدر اسلام، به توطئه‌ای بر ضد مسلمانان برخیزند و برای ایجاد تزلزل در ایمان مؤمنان و در هم ریختن امنیت جامعه اسلامی از طریق ارتداد وارد شوند و این‌جا است که جامعه مبتلا به بحران فکری ـ اجتماعی می‌گردد. به خصوص این که کارهای تخریبی معمولاً آثار سریع دارند؛ لذا اسلام در برابر ارتداد عکس العمل شدیدی نشان داده است.
فلسفه اعدام مرتد حفظ امنیت داخلی جامعه اسلامی و جلوگیری از نفوذ بیگانگان و نامحرمان در حریم اعتقادات دینی مردم است. اگر در برابر مرتد سکوت شود بیم آن می‌رود که هر روز افرادی، مانند یهودیان در صدر اسلام، به توطئه‌ای بر ضد مسلمانان برخیزند و برای ایجاد تزلزل در ایمان مؤمنان و در هم ریختن امنیت جامعه اسلامی از طریق ارتداد وارد شوند و این‌جا است که جامعه مبتلا به بحران فکری ـ اجتماعی می‌گردد. به خصوص این که کارهای تخریبی معمولاً آثار سریع دارند؛ لذا اسلام در برابر ارتداد عکس العمل شدیدی نشان داده است.
خط ۴۹: خط ۵۰:


=== مخالفان قتل مرتد ===
=== مخالفان قتل مرتد ===
برخی محققین حکم قتل مرتد را خلاف احکام اسلامی می دانند: «حکم به مهدورالدم بودن افراد به اتهام ارتداد يا سب النبي (ص) فاقد مستند معتبر شرعي از كتاب و سنت و اجماع و عقلاست، بلكه بر خلاف قرآن و عقل بوده و به دليل مفاسد متعدد مترتب بر آن يقينا موجب وهن اسلام است.»<ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>
برخی محققین حکم قتل مرتد را خلاف احکام اسلامی می‌دانند: «حکم به مهدورالدم بودن افراد به اتهام ارتداد یا سب النبی(ص) فاقد مستند معتبر شرعی از کتاب و سنت و اجماع و عقلاست، بلکه بر خلاف قرآن و عقل بوده و به دلیل مفاسد متعدد مترتب بر آن یقیناً موجب وهن اسلام است.»<ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>


<span></span>
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


خط ۷۰: خط ۷۰:


۸. مجله حوزه، سال ۱۳۶۹، شماره ۴۱، مقاله آزادی بیان.
۸. مجله حوزه، سال ۱۳۶۹، شماره ۴۱، مقاله آزادی بیان.
<span></span>


== منابع ==
== منابع ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش